ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ/ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Η Δυνατότητα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων για λόγους εξόρυξης

Σύμφωνα με το άρθρο 106 παρ. 1 του Συντάγματος, τα υπόγεια και υποθαλάσσια κοιτάσματα χαρακτηρίζονται εθνικός πλούτος, θεσπίζονται ειδικοί νόμοι γι’ αυτά, η δε Πολιτεία θα πρέπει να λαμβάνει όλα τα επιβαλλόμενα μέτρα για την εκμετάλλευσή τους μέσα στο πλαίσιο της Εθνικής Οικονομικής Ανάπτυξης. Ακριβώς λόγω της σημασίας του ορυκτού πλούτου και της συνταγματικής προστασίας της εκμετάλλευσής του μπορεί να προβλέπεται ακόμα και η μετεγκατάσταση παρακείμενων οικισμών με χρήση των διατάξεων για την αναγκαστική απαλλοτρίωση.

Γενικά, οι απαλλοτριώσεις ιδιοκτησιών είναι συνταγματικά ανεκτές μόνο όταν εξυπηρετείται δημόσια ωφέλεια, αφού σύμφωνα με το άρθρο 17 παρ. 2 του Συντάγματος «κανένας δε στερείται την ιδιοκτησία του παρά μόνο για δημόσια ωφέλεια που έχει αποδειχθεί με τον προσήκοντα τρόπο, όταν και όπως ο νόμος ορίζει, και πάντοτε αφού προηγηθεί πλήρης αποζημίωση» ενώ όπως προαναφέρθηκε, με ειδικές διατάξεις ρυθμίζονται θέματα απαλλοτριώσεων επί των περιπτώσεων του άρθρου 18 του Συντάγματος, μεταξύ των οποίων και σχετικά με την ιδιοκτησία και τη διάθεση των μεταλλείων και των ορυχείων.

Ο Μεταλλευτικός Κώδικας (ΜΚ) προβλέπει τα περί αναγκαστικής απαλλοτρίωσης αστικών ή αγροτικών ακινήτων (άρθρο 128) με σκοπό την εκτέλεση έργων που είναι απαραίτητα για την εκμετάλλευση μεταλλείων, σκοπός που λογίζεται ως «δημόσια ωφέλεια». Επίσης επιτρέπεται η αναγκαστική απαλλοτρίωση σε κάθε περίπτωση που τα κτίσματα, ή η ζωή ή η υγεία των κατοίκων αυτών τίθενται σε κίνδυνο από τις υπόγειες ή επιφανειακές εργασίες εκμεταλλεύσεως.

Ενδεικτικά αναφέρονται οι περιπτώσεις απαλλοτριώσεως ακινήτου στις Ράχωνες Πολυγύρου (ΣτΕ 3293/2004), απαλλοτρίωση «αναγκαία» για την αξιοποίηση μεγαλύτερου κοιτάσματος λευκολίθου το οποίο βρισκόταν στην απαλλοτριωθείσα έκταση και στην περιοχή Μαντέμ Λάκκος και Μαύρες Πέτρες Χαλκιδικής (ΣτΕ 3733/1992) απαλλοτρίωση κηρυχθείσα προς αποτροπή κινδύνου από τις προκαλούμενες ρηγματώσεις και καθιζήσεις από τη λειτουργία του μεταλλείου.

Αντίστοιχα, επιχειρούνται απαλλοτριώσεις στις περιοχές των οικισμών Μαυροπηγή και Ποντοκώμη Κοζάνης, οι οποίοι πρόκειται να μετεγκατασταθούν κατόπιν απαλλοτριώσεως των σχετικών εκτάσεων ακριβώς λόγω της ύπαρξης σημαντικών κοιτασμάτων λιγνίτη στο υπέδαφος κάτω από αυτούς. Για την υλοποίηση της απαλλοτρίωσης στην (εξωδικαστική) στάθμιση των σχετικών εννόμων αγαθών και στη σύγκρουση των χρήσεων γης προφανώς υπερίσχυσε η ανάγκη αξιοποίησης του ορυκτού πλούτου και προχωρούν οι διαδικασίες απαλλοτρίωσης. Κρίθηκε δηλαδή από τη Διοίκηση ότι το υπέρτερο δημόσιο συμφέρον καλεί για την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της περιοχής και ωφέλεια τέτοια που να δικαιολογεί την απαλλοτρίωση των ιδιοκτησιών των κατοίκων, διαφορετικά δεν είναι συνταγματικά ανεκτή η απαλλοτρίωση.

Την δυνατότητα απαλλοτρώσεων δίνει και το Ν.Δ. 2176 της 2/6 Αυγούστου 1952 (Α.207). «Περί μέτρων προστασίας της Επαρχιακής Βιομηχανίας» σύμφωνα με το οποίο επιτρέπεται προς «εξυπηρέτησιν της Εθνικής Οικονομίας η αναγκαστική απαλλοτρίωσις γηπέδων και ασκεπών εν γένει εκτάσεων και χώρων κειμένων εκτός της περιοχής του Νομού Αττικής, και εις τας εξής περιπτώσεις :
α) Διά την ίδρυσιν ή επέκτασιν αξίας λόγου Επαρχιακής Βιομηχανίας.
β) Διά την παραγωγήν ή αποκομιδήν πρώτης ύλης εξ ασκεπούς χώρου πρός
παραγωγήν βιομηχανικών προιόντων υπό αξίας λόγου Επαρχιακής Βιομηχανίας».
Το παραπάνω ΝΔ έχει εφαρμοστεί με φειδώ σε ελάχιστες περιπτώσεις κυρίως στον τομέα των βιομηχανικών ορυκτών.

Σχετικά Άρθρα