ΑΡΘΡΑΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΕΝΕΡΓΕΙΑΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ/ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Α. Σδούκου: Οι προκλήσεις της «επόμενης μέρας» για την ενέργεια

Η κ. Αλεξάνδρα Σδούκου είναι γ.γ. ενέργειας και ορυκτών πρώτων υλών του ΥΠΕΝ.

Στον απόηχο της πρώτης και όπως ευχόμαστε, τελευταίας φάσης της πανδημίας του νέου κορωνοϊού, η κατάσταση σε πολλούς τομείς και εκφάνσεις της κοινωνικής και οικονομικής ζωής στην πατρίδα μας μοιάζει, επί του παρόντος αβέβαιη. Η ύφεση που θα συνοδεύσει, νομοτελειακά, τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης που ελήφθησαν κατά το πρώτο δίμηνο της υγειονομικής κρίσης, έχει εγχώρια και εξωτερική διάρθρωση. Η κυβέρνηση έσπευσε να προστατεύσει, κατά αρχάς, την πολύτιμη ανθρώπινη ζωή -και το κατάφερε- και στη συνέχεια να λάβει αποφάσεις που θα στηρίξουν την εργασία και την οικονομία, με συμπαραστάτη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο ευαίσθητος και στρατηγικής σημασίας κλάδος της Ενέργειας δεν θα μπορούσε να ξεφύγει από τη ζοφερή μέγγενη του COVID-19. Η απροσδόκητη επέλαση της πανδημίας σκόρπισε το χάος στις ενεργειακές αγορές, με πρώτο θύμα τις «τσαλακωμένες» τιμές του πετρελαίου και την καταβαράθρωση της παγκόσμιας ζήτησης.

Είναι όμως όλα τόσο ζοφερά και δυσοίωνα όπως θα υπέθετε κανείς, με μόνα δεδομένα τα όσα συνέβησαν ανά τον πλανήτη από τον περασμένο Φεβρουάριο; Η θέση της ΓΓ Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, είναι πως όχι!

Η πολυπόθητη επανεκκίνηση της οικονομίας, η σταδιακή αποκατάσταση της ζήτησης και η βούληση όλων μας σε Ελλάδα και Ευρώπη να προωθήσουμε την «Ενεργειακή Μετάβαση», προσφέρουν στον ενεργειακό τομέα τα εχέγγυα για μια ομαλή ανάκαμψη, η οποία θα ανατροφοδοτήσει νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και δράση. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω μια θετική επίπτωση της κρίσης του νέου κορονοϊού: την ευεργετική επίδραση της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών για τους πολίτες που, εάν συνεχιστεί όπως είναι η πρόθεση της κυβέρνησης, θα επεκταθεί στην καθαυτή λειτουργία των ενεργειακών παραγωγικών μονάδων και επιχειρήσεων. Η ψηφιοποίηση θα συμβάλει στη δημιουργία συνθηκών υψηλής ευελιξίας για τη λειτουργία του ενεργειακού συστήματος, από την παραγωγή και την μεταφορά, μέχρι την διανομή.
Πιστή στο δόγμα πως κάθε κρίση μπορεί να αποτελεί και μια ευκαιρία, θεωρώ πως οι κινήσεις στις οποίες έχει προβεί το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε μια σειρά καίριων θεμάτων που άπτονται της ενέργειας, είναι ιδιαίτερα σημαντικές και θα έχουν απτά και μετρήσιμα αποτελέσματα σε μεσοπρόθεσμο επίπεδο.
Ξεκινώντας από την αγαπημένη μου ηλεκτροκίνηση, έχουμε σχεδόν ολοκληρώσει ένα πολύ δημιουργικό διάστημα εντατικής εργασίας που ξεκίνησε από το περασμένο φθινόπωρο και από κοινού με τα Υπουργεία Οικονομικών και Μεταφορών, αλλά και πλήθος αρμοδίων αρχών. Μέσα στον Ιούνιο, όπως είχαμε δεσμευθεί, θέσαμε σε Δημόσια Διαβούλευση και εν συνεχεία θα ψηφίσουμε, το σχετικό νομοσχέδιο. Μεταξύ των δράσεων που θα αναληφθούν προς αυτή την κατεύθυνση συμπεριλαμβάνεται και η έναρξη ενός ειδικού προγράμματος επιδότησης για την ηλεκτροκίνηση, πλήρως χρηματοδοτημένου από το Ταμείο των Ρύπων.Να τονίσω επίσης ότι η επιδότηση για τα ηλεκτρικά οχήματα είναι συγκεκριμένη και ισχύει για όλους τους τύπους αυτοκινήτων.
Όσον αφορά στο νέο και τρίτο κατά σειρά, πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον», αναμένουμε να τρέξει, με ορισμένες τροποποιήσεις, από το ερχόμενο φθινόπωρο. Βρισκόμαστε ήδη σε επαφή με το Υπουργείο Ανάπτυξης, ώστε να το κληροδοτήσουμε με έναν γενναίο προϋπολογισμό. Έως τώρα έχουν δοθεί 600-650 εκατ. ευρώ για δράσεις ενεργειακής εξοικονόμησης και προτιθέμεθα, ως ΥΠΕΝ, να φθάσουμε μέχρι και το 1 δισ. έως τα τέλη του έτους, με χαμηλότοκα δάνεια προς τους καταναλωτές, καθώς και φορολογικά κίνητρα από το Υπουργείο Οικονομικών, με σκοπό να στηρίξουμε τα νοικοκυριά, τις κατασκευαστικές εταιρείες και το περιβάλλον,όπως, άλλωστε ορίζει και το νέο ΕΣΕΚ.Επίσης, σημαντική παράμετρος των δράσεων που προτιθέμεθα να αναλάβουμε, είναι η ενίσχυση της αυτοπαραγωγής, με ενεργειακό συμψηφισμό, όπως είναι ο συνδυασμός της αυτοπαραγωγής με συστήματα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Πρόκειται για έργα που παραπέμπουν σε επενδύσεις μικρής κλίμακας, θεωρούνται ιδανικά για μικρομεσαίους επενδυτές και αποφέρουν σημαντική περικοπή του ενεργειακού κόστους.

Ταυτόχρονα, η επάνοδος στην κανονικότητα σηματοδοτείται και από τις νομοθετικές πρωτοβουλίες του ΥΠΕΝ. Προ λίγων εβδομάδων ψηφίστηκε στη Βουλή το νέο περιβαλλοντικό νομοσχέδιο το οποίο αναμένεται να έχει τεράστιο αντίκτυπο στην αδειοδότηση και υλοποίηση νέων έργων ΑΠΕ ενώ ήδη έχει εκκινήσει η αναμόρφωση της υπόλοιπης αδειοδοτικής διαδικασίας, η διερεύνηση μίας πολιτικής ανάπτυξης των δικτύων που θα υπηρετήσουν τους στόχους του ΕΣΕΚ, η διαμόρφωση του πλαισίου αποζημίωσης των υβριδικών σταθμών ΑΠΕ που εγκαθίστανται στα Μη Διασυνδεδεμένα Νησιά καθώς και πολιτικών που θα διασφαλίζουν την βιωσιμότητα του Ειδικού Λογαριασμού ΑΠΕ που αποτελεί εχέγγυο για την προσέλκυση νέων επενδύσεων στον τομέα των ΑΠΕ.

Όπως αναδείχτηκε και στην πρόσφατη ημερίδα της ΡΑΕ, οι ΑΠΕ αυξάνουν ραγδαία, τα τελευταία χρόνια, το μερίδιό τους στο ενεργειακό ισοζύγιο και η λειτουργία τους απαιτεί συστήματα αποθήκευσης ενέργειας για τη σταθεροποίηση του δικτύου αλλά και για τη λειτουργία των αυτόνομων συστημάτων.

Η πανδημία του νέου κορωνοϊού μπορεί να κλόνισε σε ορισμένο βαθμό ορισμένες σταθερές της ενεργειακής πολιτικής τη χώρας και να καθυστέρησε ορισμένες εξελίξεις, ωστόσο, δεν προκάλεσε σοβαρή ζημία στο όλο οικοδόμημα. Μια από τις πιο συχνά επαναλαμβανόμενες ανησυχίες απετέλεσε και αποτελεί το μέλλον της ταχείας απολιγνιτοποίησης της ηλεκτροπαραγωγής.Καλύτερη απάντηση προς όλους τους ανησυχούντες και ενδεικτικό της αποφασιστικότητας για τα εγχώρια ενεργειακά δρώμενα, ήταν η είδηση ότι, στη διάρκεια της εβδομάδας που έληξε στις 10 Μαΐου, υπήρξε για πρώτη φορά μηδενική συνεισφορά του λιγνίτη στην προ ημερησία αγορά ηλεκτρισμού!
Παρουσιάστηκαν, δε, προ ημερών, οι επτά άξονες προτεραιότητας του Ειδικού Μεταβατικού Προγράμματος Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (2020-2021) για τις λιγνιτικές περιοχές της χώρας, καθώς και οι πρώτες δράσεις που προτείνονται προς χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο.
Ταυτόχρονα, η ΔΕΔΑ ενέταξε στο επιχειρησιακό της σχέδιο τους ενεργειακούς Δήμους της Δυτικής Μακεδονίας, με τις προγραμματισμένες επενδύσεις να ανέρχονται σε 270 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2020-2024 για την κατασκευή δικτύων διανομής φυσικού αερίου στην Βόρειο Ελλάδα και το υπόλοιπο της χώρας, συμπεριλαμβανομένης της περιοχής της Μεγαλόπολης. Συνεπώς και σε αυτό το καίριο θέμα της απολιγνιτοποίησης και της επιλογής των βέλτιστων λύσεων για την επόμενη ημέρα στους ενεργειακούς Δήμους, κυβέρνηση και ΥΠΕΝ εξακολουθούμε να έχουμε ως προτεραιότητα την απολιγνιτοποίηση και να τηρούμε τις δεσμεύσεις μας. Το αποδεικνύουν η συμφωνία ΕΛΠΕ –Juwi για την κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου στην Κοζάνη, το Μνημόνιο συνεργασίας της ΔΕΗ με την RWE, η εκταμίευση του λιγνιτικού πόρου, αλλά και η χρηματοδότηση δράσεων από το Πράσινο Ταμείο, που θα προκηρύξει άμεσα έξι προγράμματα με συνολικό προϋπολογισμό 31,4 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα περισσότερα θα διοχετευθούν στους ενεργειακούς Δήμους, για δράσεις αειφόρου ενέργειας και κλίματος, προώθησης κυκλικής οικονομίας, ενεργειακές κοινότητες, καθώς και ένα πιλοτικό πρόγραμμα χρηματοδότησης επιχειρήσεων με υψηλή εξάρτηση από την «αλυσίδα του λιγνίτη.
Αν με ερωτάτε, επομένως, θεωρώ ότι η κρίση του κορωνοϊού όχι μόνο δεν θα καθυστερήσει την απολιγνιτοποίηση, αλλά θα αναδείξει ακόμη περισσότερο την ανάγκη για την βιώσιμη ανάπτυξη ενός νέου παραγωγικού μοντέλου στις περιοχές αυτές.
Επιπλέον πρέπει να σημειωθεί ότι, εντός των επόμενων εβδομάδων θα επανεκκινήσουν δύο μηχανισμοί, ο μηχανισμός αποζημίωσης ευέλικτης ισχύος και ο μηχανισμός διακοπτόμενου φορτίου, που θα ενισχύσουν τόσο τους μεγάλους καταναλωτές όσο και τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας προς διασφάλιση της αξιόπιστης και χωρίς προβλήματα κάλυψη της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας.Εντός του τρίτου τριμήνου του 2020 η μετάβαση της χονδρεμπορικής αγοράς στη νέα οργάνωση υπό το Μοντέλο Στόχος θα έχει επιτευχθεί, απελευθερώνοντας σημαντικές συνέργειες και δυναμική στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Έχω πολλάκις αναφερθεί στην τεράστια σημασία της μεταρρύθμισης αυτής, θεωρώ ότι θα αποτελέσει το εφαλτήριο για σημαντικές ανακατατάξεις στη εγχώρια αγορά, θα δώσει ώθηση στους συμμετέχοντες να προσαρμοστούν στις εξελίξεις, περιθωριοποιώντας απαρχαιωμένες αντιλήψεις συμβατικής λειτουργίας και προωθώντας την ενεργό εμπλοκή του τελικού καταναλωτή στην ενεργειακή αγορά, ο οποίος παύει πλέον να αποτελεί ένα αποκλειστικά παθητικό υποκείμενο.Όπως έχω γράψει και αναφέρει επανειλημμένως το τελευταίο χρονικό διάστημα, παρά τις όποιες δυσχέρειες, ατενίζουμε το ενεργειακό μέλλον μας με ιδιαίτερη αισιοδοξία. Παρόλα αυτά δεν εφησυχάζουμε στο Υπουργείο. Παραμένουμε σε επιφυλακή, ώστε να παρέμβουμε έγκαιρα και αποτελεσματικά, με γνώμονα την προστασία του πολίτη, της οικονομίας και του περιβάλλοντος.

* Το άρθρο περιλαμβάνεται στον τόμο GREEK ENERGY 2020 που εκδίδει για ένατη χρονιά το επιτελείο του energypress

Σχετικά Άρθρα