ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ/ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Αμνησία τοπίου…

 [του Αντώνη Καπετάνιου]

Το ζήτημα της καταστροφής/υποβάθμισης του περιβάλλοντος τίθεται ως προς το γεγονός ότι ο άνθρωπος δεν αντιλαμβάνεται, ή δε θέλει ν ’αντιληφθεί, τις δυσμενείς, χρόνιες επιπτώσεις των ενεργειών του στο περιβάλλον οπού διαβιεί κι εξαρτάται από αυτό, σε μικρο‐μεσο‐κλίμακα κατά βάσιν, με αναφορά στη μεγακλίμακα, ακριβώς επειδή οι επιπτώσεις δεν προκύπτουν άμεσα και γίνονται αντιληπτές ως προς τ’ αποτελέσματά τους σταδιακά και σε βάθος χρόνου ή καλύπτονται από τη σύγχυση των διακυμάνσεών τους, με αποτέλεσμα να μην αξιολογούνται και κατ’ουσίαν ν’ αγνοούνται.
Δέστε τι συμβαίνει με την κλιματική αλλαγή: επειδή υπάρχει ελαφριά διά των ετών κλιματική επιδείνωση (αύξηση της θερμοκρασίας), αυτή λαμβάνεται ως κανονικότητα από τον άνθρωπο, με τ’ όριο να μετατοπίζεται βαθμιαία κι ανεπαίσθητα. Όμως σε σύνολο ετών και όχι τόσο άμεσα, το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής είναι ορατό, τραγικά αντιληπτό θα λέγαμε˙ μολοντούτο στο επίπεδο της παρούσας χρονικής στιγμής δεν αξιολογείται. Τούτο μοιραία οδηγεί σε μια διολίσθηση της αντιλαμβανόμενης κανονικότητας, η οποία δε γίνεται αντιληπτή στο κανονικό της μέγεθος σ’ ό,τι αφορά στις επιπτώσεις της, κι οδηγεί στην αυταπάτη του παρόντος κι εντέλει στην κατάρρευση του πλανήτη!
Στην κατάσταση αυτή οι περιβαλλοντολόγοι έδωσαν τον όρο «έρπουσα κανονικότητα», σ’ ότι αφορά στην αντίληψη της πορείας της από τον άνθρωπο, καθώς και τον όρο «αμνησία τοπίου», σ’ ότι αφορά στην πρόσληψη της κατάστασης από τον άνθρωπο στα πλαίσια της βιωματικής του πορείας. Στη δεύτερη περίπτωση , ο άνθρωπος, ζώντας ενεργά τη μεταβολή του περιβάλλοντός του διά των ετών , αποσβένει από τη μνήμη του τις μακρινές του εικόνες, που φαίνονται αδύναμες, αδύνατες και ανοίκειες σε σχέση με το παρόν, καθώς η μεταλλαγή του τοπίου είναι τόσο μεγάλη, που η αρχική του εικόνα τού φαίνεται απατηλή. Έτσι, η «αμνησία» σε σχέση με τη χρόνια μεταλλαγή είναι που επικρατεί! Αντισταθμιστικό ρόλο στην παραπάνω κατάσταση παίζει η παράδοση, καθώς δι’ αυτής ο άνθρωπος «θυμάται» και συνειδητοποιεί.

Η εξέλιξη μετά τούτων λαμβάνεται ως πραγμάτωση του σκοπού κι όχι ως δυναμογένεια και κάρπιμη προσπάθεια˙ λαμβάνεται ως το σκόπιμο κι αναγκαίο, έχοντας όμως απωλεσθεί το πηγαίο και το φυσικό.

Η ανθρωποκεντρικότητα του συστήματος ζωής το καθυποτάσσει στο σκοπό, κάτι που το καταδυναστεύει και το απαξιώνει, οδηγώντας το σε απορρύθμιση και σε σύνολη υποβάθμιση˙ που αλί, δε γίνεται συνειδητή!
Δεν αξιολογείται και δεν προτάσσεται ως Ιδέα στην πρακτική του σύγχρονου ανθρώπου κείνο που ως Αρχή ίσχυσε στις κοινωνίες της δημιουργίας και δεν ισχύει στις σημερινές, τις μονότροπα προσανατολισμένες στην παραγωγή: το εν τη φύσει πράττειν γένεται αναγόμενο μέρος του εν συνόλω δημιουργείν.
Η μη αρμονία στο σύστημα της ζωής, προκύπτουσα από την έλλειψη ισορροπίας στην ενέργεια του ανθρώπου και στη φυσική διεργασία , διαμορφώνει την κρίση του ανθρώπου σήμερα, που είναι κρίση κοινωνική και πολιτισμική, πέρα από περιβαλλοντική.

(από το βιβλίο του «ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΚΑΙ Η ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΣΤΗ ΦΥΣΗ», έκδοση ιδίου, Αθήνα 2020, https://www.bookstation.gr/Product.asp?ID=55012)


Ενθετο φωτ. υλικό: Π. Τζεφέρης

Σχετικά Άρθρα