ΑΡΘΡΑΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΓΕΩΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ/ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΟ ΛΑΥΡΙΟ

Ονειρευόμαστε μια οργανωμένη και ασφαλή υπόγεια περιήγηση στην μεταλλευτική στοά “80” στην Πλάκα Λαυρίου (Ι)

ΕΙΚΟΝΑ 4: Ονειρευόμαστε να μεταμορφώσουμε τα εγκαταλειμμένα υπόγεια μεταλλευτικά έργα, που χάνονται στο αδυσώπητο πέρασμα του χρόνου, σε πολιτιστικούς θησαυρούς και να “ξαναζωντανέψουμε” τις στοές με τον κόσμο που θα κυκλοφορεί αλλά και με τις μνήμες και τις ιστορίες των μεταλλωρύχων που θα διηγούμαστε.!! Στην εικ. τμήμα της στοάς “80”, μετά τ ην φωταγώγησή της από προβολείς ώστε να αντιληφθούμε πως θα είναι όταν ηλεκτροφωτιστεί.

Από Ηρακλή Κατσάρο και Δρ. Δημήτρη Μπίτζιο

Εμείς που λατρεύουμε το μεταλλευτικό Λαύριο, ονειρευόμαστε να βιώσουμε κάποτε οργανωμένες και ασφαλείς μεταλλευτικές περιηγήσεις σε επιλεγμένα εγκαταλειμμένα υπόγεια μεταλλευτικά έργα του Λαυρίου, όπως γίνεται εδώ και πολλές δεκαετίες στην Ευρώπη, στο Διεθνή χώρο και τα τελευταία δέκα χρόνια στο εξαιρετικά οργανωμένο Μεταλλευτικό Πάρκο της Φωκίδας – “Vagonetto”, που αποτελεί και το μοναδικό παράδειγμα στην Ελλάδα.

ΕΙΚΟΝΑ 1: Γενική άποψη της περιοχής Πλάκας του Λαυρίου στην δορυφορική εικόνα της Google Earth, με τη θέση της μεταλλευτικής στοάς “80”, διεύθυνσης από Νότο προςΒορρά ( σημειωμένη με την κίτρινη γραμμή)μήκους περίπου1500 μ., όπου γίνεται η υπόγεια μεταλλευτική περιήγηση .

We have a dream: τί είναι αυτό που ονειρευτήκαμε!

ΕΙΚΟΝΑ 2: Η είσοδος της μεταλλευτικής στοάς “80”. Αριστερά κατά την εποχή της κατασκευής της εισόδου κατά την δεκαετία 1950-60 ενώ δεξιά όπως είναι σήμερα.

Επιλέξαμε να προτείνουμε τη στοά ‘80”΄στην Πλάκα της Λαυρίου (ΕΙΚΟΝΕΣ 1 & 2) διότι είναι μία από τις πιο εύκολα προσβάσιμες γαλαρίες των μέσων του 20αι., ευρίσκεται σε σχετικά καλή κατάσταση, είναι ψηλή και ευρύχωρη και με καλό αερισμό αφού συνδέεται με άλλες γαλαρίες σε διαφορετικά επίπεδα όπως την “Νο 2”, την “145”, την “23” αλλά και πηγάδια και επομένως εξασφαλίζεται η δυνατότητα επιλογής πολλαπλών εξόδων ασφαλείας. Πέραν των προϋποθέσεων αυτών ασφαλείας, υπάρχουν και άλλα πλεονεκτήματα, που συμβάλλουν στην προσέλκυση ενός ευρύτερου πεδίου ενδιαφερόμενου κοινού. Οι κυριότεροι λόγοι είναι: ότι μία τέτοια υπόγεια περιήγηση συνδυάζει τη γνώση των μεταλλευτικών τεχνικών και μεθόδων με την παρατήρηση των μεταλλοφοριών και των ορυκτών στη φυσική τους θέση (ΕΙΚΟΝΑ 10), ενώ δίνεται μία μοναδική ευκαιρία στους επισκέπτες να παρατηρήσουν και να κατανοήσουν ένα εντυπωσιακό γεωτεκτονικό φαινόμενο (ΕΙΚΟΝΕΣ 9 & 11) σχετιζόμενο με τις γεωτεκτονικές πλάκες του Αιγαίου, που είναι το Ρήγμα Αποκόλλησης το οποίο ξεκινάει από την Εύβοια, διέρχεται από την Λαυρεωτική και καταλήγει στις Κυκλάδες με συνολικό μήκος πάνω από 100χλμ.

ΕΙΚΟΝΑ 3. Τοπογραφικός χάρτης προόδου των μεταλλευτικών εργασιών της περιοχής Πλάκας από την Γαλλική Εταιρία Μεταλλείων Λαυρίου “C.F.M.L” Με κόκκινη γραμμή η στοά “80” διεύθυνσης από Νότο προς Βορρά . Σε κόκκινο κύκλο η αίθουσα (θάλαμος) εκμετάλλευσης μέχρι ύψος 15μ.. Και λίγο βορειότερα η θέση του φρέατος του Βορρά –Βιλίων από όπου προτείνουμε να εξεταστεί ως ένα πιθανό σενάριο για να γίνεται η έξοδος των επισκεπτών προς την επιφάνεια με έναν ανελκυστήρα.

Η υπόγεια αυτή μεταλλευτική περιήγηση θα καθοδηγείται από έναν εξειδικευμένο, έμπειρο οδηγό -ξεναγό (θα λέγαμε και “διαπιστευμένο” εφόσον βέβαια καθιερωθεί ο θεσμός αυτός, κάτι που μπορεί να γίνει με τη συμβολή των αρμόδιων υπηρεσιών του ΥΠΕΝ), που θα εγγυάται πρωτίστως την ασφάλεια των επισκεπτών αλλά θα διαθέτει και την ικανότητα να μεταδίδει μία έγκυρη και τεκμηριωμένη πληροφόρηση, ενώ καλό είναι να προβλεφτεί και η διανομή ειδικών επεξηγηματικών φυλλαδίων καθώς και η ενημέρωση του κόσμου μέσω Internet ή και μέσω εφαρμογών Smartphone κ.α.
Πριν οι επισκέπτες μας ξεκινήσουν την υπόγεια περιήγησή τους, φορούν οπωσδήποτε το σωστό κράνος με προσαρμοσμένο φακό, τις κατάλληλες μπότες και αν είναι δυνατόν την προστατευτική φόρμα. Γι’ αυτό θα πρέπει να προβλεφθεί η εγκατάσταση κάποιου σταθμού ή κάποιου λυόμενου κοντά στην είσοδο της στοάς, που να είναι εφοδιασμένο με τον απαραίτητο εξοπλισμό αλλά και να διαθέτει και χώρο ένδυσης.

Εισερχόμενος ο επισκέπτης στη στοά “80”, που κατασκευάστηκε κατά το διάστημα από το 1954-6 (ΕΙΚΟΝΑ 2), στοχεύουμε να εντυπωσιαστεί από ένα φαντασμαγορικό ηλεκτροφωτισμό της στοάς που προτείνουμε να εγκατασταθεί. Με δεδομένο μάλιστα ότι η “80”, που ορύχθηκε ως στοά μεταφοράς, αναπτύσσεται γενικά σε ευθεία γραμμή με διεύθυνση από Νότο προς Βορρά και με συνολικό μήκος περίπου 1500μ. (ΕΙΚΟΝΑ 3), ο επισκέπτης θα έχει τη δυνατότητα εξαρχής να απολαμβάνει ένα καταπληκτικό θέαμα της οπτικής αντίληψης μεγάλου τμήματος της στοάς. Γι’ αυτό επιχειρήσαμε με τη πολύτιμη βοήθεια του Χ. Κοσμίδη, να φωταγωγήσουμε ένα τμήμα της στοάς με προβολείς, ώστε να αντιληφθούμε πως θα είναι όταν ηλεκτροφωτιστεί (ΕΙΚΟΝΑ 4).

Τονίζουμε ότι οι επισκέψεις θα είναι απολύτως ασφαλείς και για παιδιά, διότι θα έχουν προηγηθεί και ολοκληρωθεί, όλες οι απαραίτητες ενέργειες ελέγχου ασφαλείας και συντήρησης της στοάς, της επισκευής των σιδηροτροχιών, όπως και τα έργα ελέγχου τεχνο-γεωλογικής – μηχανικής συμπεριφοράς των πετρωμάτων, ενώ θα έχει εφαρμοστεί και σύστημα αποστράγγισης και διευθέτησης των νερών, που κατά διαστήματα μένουν στάσιμα (ΕΙΚΟΝΑ 4). Επισημαίνεται επίσης, ότι οι έλεγχοι αυτοί θα πρέπει να επαναλαμβάνονται κατά τακτά χρονικά διαστήματα, ακολουθώντας συγκεκριμένα διεθνή Ευρωπαϊκά και Ελληνικά πρωτόκολλα ασφαλείας.

ΕΙΚΟΝΑ 5: Το βαγονέτο πάνω σε ράγες για την μεταφορά του μεταλλεύματος .
ΕΙΚΟΝΑ 6: Το “Λούκι” , που είναι ένα φρέαρ που συνδέεται με τα ανώτερα επίπεδα των στοών για την αποκομιδή του μεταλλεύματος, το οποίο στη συνέχεια μεταφέρονταν με το βαγονέτο στην επιφάνεια. Υπάρχει μηχανισμός για το άνοιγμα και κλείσιμο, ο οποίος δουλεύει ακόμη και μετά από 45 χρόνια περάτωσης των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων του μεταλλείου.
ΕΙΚΟΝΑ7: Η τραπεζαρία των υπογειτών για το “κολατσιό” και ολιγόλεπτη ανάπαυση. Έχει μείνει ακόμη και η κρεμάστρα. Όταν αποκατασταθούν τα έπιπλα και ηλεκτροφωτιστεί ο χώρος θα είναι μία γωνιά που θα προσελκύει τα βλέμματα των επισκεπτών.

Οι επισκέπτες θα επιβιβάζονται σε ένα βαγονέτο κατάλληλα διαμορφωμένο, για να δέχεται επιβάτες και το οποίο θα κινείται πάνω στις συντηρημένες ράγες των παλαιών βαγονέτων με τα οποία στο παρελθόν γινόταν η μεταφορά του μεταλλεύματος(ΕΙΚΟΝΑ 5). Παράλληλα ο εξειδικευμένος οδηγός-ξεναγός του “group” θα εξηγεί τα τεχνικά χαρακτηριστικά της στοάς, τον σκοπό και τη λειτουργία της, όπως και τις κύριες θέσεις και φάσεις της μεταλλευτικής εξορυκτικής τεχνικής καθώς και την μεταλλευτική ορολογία (π.χ. πηγάδι, παραμέντα, φυρές, λούκι, βουλιαμέντο, σωλήνες αέρα κ.α.) (ΕΙΚΟΝΑ 6).

 Κατά την πορεία της υπόγειας αυτής περιήγησης, οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να παρατηρούν σε ειδικές φωτιζόμενες προθήκες, τοποθετημένες σε εσοχές ή σε διευρυμένους χώρους, εργαλεία και κατάλοιπα ή τμήματα συσκευών ή μηχανημάτων, που βρέθηκαν στην στοά ή σε παρακείμενες γαλαρίες της περιοχής. Σε ορισμένες θέσεις της στοάς θα προβάλλονται, με τη βοήθεια ομοιωμάτων μεταλλωρύχων, ορισμένες χαρακτηριστικές σκηνές από την εργασία τους, αλλά και από στιγμές ανάπαυσης, όπως για παράδειγμα ο χώρος του κολατσιού (ΕΙΚΟΝΑ 7).

Ονειρευόμαστε μια οργανωμένη και ασφαλή υπόγεια  περιήγηση στην μεταλλευτική στοά “80” στην Πλάκα Λαυρίου (IΙ)

Σχετικά Άρθρα