Στα 3,7-4,4 δις, ευρώ θα ανέλθουν οι επενδύσεις που θα αντλήσει η Ελλάδα απο ευρωπαϊκούς πόρους στα πλαίσια του μεγαλεπήβολου σχεδίου της Κομισιόν για την απολιγνιτοποίηση, όπως ανέφερε ο υφυπουργός ΠΕΝ, Γεράσιμος Θωμάς, σε συνέντευξή του.
Αναλυτικότερα, ο κ. Θωμάς αναφέρθηκε στα εξής:
Για τη χρηματοδότηση της μετάβασης στην «πράσινη» ανάπττυξη από την ΕΕ
Η Επιτροπή πρότεινε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, τους αρχηγούς κρατών (των χωρών-μελών της ΕΕ) τρεις πυλώνες και ένα συνολικό πακέτο με το οποίο θα γίνει η δίκαιη μετάβαση όλης της Ευρώπης ώστε να φτάσουμε το 2030 στους στόχους που έχουν τεθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο και –το σημαντικότερο- να φτάσουμε το 2050 σε μια Ευρώπη με μηδενικό ισοζύγιο εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου. Αυτή η μετάβαση είναι δύσκολη και πρέπει να υποστηριχθεί από την Ευρώπη και από κάθε κράτος ξεχωριστά, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητές του. Σύμφωνα με το μοντέλο που επέλεξε η Ευρώπη, η χρηματοδοτική στήριξη πρέπει να επικεντρωθεί στις περιοχές που έχουν πρόβλημα με την απόσυρση του άνθρακα ή του λιγνίτη, να ενθαρρύνει την συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στην αναπτυξιακή προσπάθεια. Τα εργαλεία που έχει χτίσει η ΕΕ έχουν ένα σκέλος κρατικών παρεμβάσεων που θα συνδυαστούν με μόχλευση ώστε να προσελκυσθούν ιδιωτικά κεφάλαια. Παράλληλα, έχουμε την καινοτομία να έχουμε ένα νέο εργαλείο που συνίσταται σε δάνεια προς δήμους και κοινότητες.
Ειδικότερα, οι τρεις πυλώνες του σχεδίου της Επιτροπής είναι οι ακόλουθοι:
-Πρώτον, χρήματα που θα δοθούν για την ανάπτυξη σε τοπικό επίπεδο τα οποία θα προέλθουν από τον «κουμπαρά» του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης (συνολικού ύψους 7,5 δις. ευρώ κατά την πρόταση της Κομισιόν) και τα οποία θα μοχλευθούν με χρήματα από το ΕΣΠΑ.
-Δεύτερον, επενδύσεις, πρωτίστως του ιδιωτικού τομέα, που θα χρηματοδοτηθούν από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλες αναπτυξιακές τράπεζες
-Τρίτον δάνεια που θα χορηγηθούν για έργα που θα υλοποιήσουν οι δημοτικές-περιφερειακές αρχές, στο πλαίσιο ενός public sector lending facility από την ΕΤΕπ.
Οι πυλώνες αυτοί συμβαδίζουν και με το δικό μας σχέδιο. Θα πρέπει η Ελλάδα να καταθέσει ένα Εθνικό Σχέδιο Μετάβασης, αυτό που μέχρι τώρα ονομάζαμε masterplan για τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη. Θα έχουμε αυτό το σχέδιο έτοιμο έως το καλοκαίρι και κεντρικός του άξονας θα είναι η δημιουργία νέων πόλων ανάπτυξης και νέων θέσεων εργασίας για τις περιοχές αυτές. Να φύγουμε από την οικονομική εξάρτηση από τον λιγνίτη και να ανοιχτούμε σε νέους τομείς
Για το τι έχει λαμβάνειν η Ελλάδα
Η Ελλάδα προτείνεται να λάβει περίπου 300 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης. Τα κεφάλαια αυτά θα πρέπει να «παντρευτούν» με κεφάλαια από το ΕΣΠΑ (Ταμείο Συνοχής και εθνικούς πόρους). Έτσι, υπολογίζεται να φτάσουμε –όσον αφορά στην συνεισφορά του πρώτου πυλώνα- σε ένα ποσό της τάξης των 900 εκατ.-1,5 δις ευρώ για την Ελλάδα.
Στον ίδιο σχεδιασμό θα πρέπει να βάλουμε τον δεύτερο πυλώνα, με επίκεντρο το πρόγραμμα InvestEU, το διάδοχο του λεγόμενου «Ταμείου Γιούνκερ» για την περίοδο 2021-2027. Εκεί προσβλέπουμε σε χρηματοδοτήσεις της τάξης των 1,8 δις. ευρώ τουλάχιστον, ίσως να πάρουμε και περισσότερα, με δεδομένο και το ότι η Ελλάδα είχε υψηλή απορροφητικότητα από το Ταμείο Γιούνκερ.
Και τρίτον, προσβλέπουμε σε ποσό 1-1,2 δις. ευρώ για δάνεια προς τον δημόσιο τομέα. Συνολικά, στο πακέτο αυτό προσφέρεται η δυνατότητα για επενδύσεις –και στους τρεις πυλώνες που προανέφερα- της τάξης των 3,7-4,4 δις. ευρώ. Όσον αφορά στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, αν κάνουμε τους υπολογισμούς για τα χρήματα που παίρνει η Ελλάδα ανά θέση εργασίας στα ορυχεία, η Ελλάδα έρχεται δεύτερη στην Ευρώπη με ποσό που αντιστοιχεί σε 73.400 ευρώ ανά εργαζόμενο. Είναι ένα πολύ καλό πακέτο αν είμαστε σωστά προετοιμασμένοι και έχουμε ολοκληρωμένα projects προς χρηματοδότηση.
Έγκειται σε εμάς, τους Δήμους, τις Περιφέρειες να εκπονήσουμε ένα ολοκληρωμένο Εθνικό Σχέδιο Δίκαιης Μετάβασης και να το υλοποιήσουμε πολύ γρήγορα για να απορροφήσουμε όλους αυτούς τους καιρούς.
Για την Διυπουργική Επιτροπή για την απολιγνιτοποίηση
Την Παρασκευή συνεδρίασε για πρώτη φορά η Διυπουργική Επιτροπή για την Δίκαιη Μετάβαση υπό την προεδρία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κωστή Χατζηδάκη, παρουσία της Επιτρόπου Περιφερειακής Ανάπτυξης κ. Elisa Ferreira που ως μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είχε βοηθήσει σημαντικά την Ελλάδα την περίοδο της κρίσης. Μιλάμε για μια συλλογική προσπάθεια της κυβέρνησης και όσα υπουργεία χρειάζεται θα καλούνται κάθε φορά.
Ο σκοπός μας είναι καταρχάς η ΔΕΗ να προχωρήσει με υπεύθυνο τρόπο στην αποκατάσταση της γης και των ορυχείων που χρειάζεται και προβλέπεται από το νόμο, κάτι για το οποίο έχει δεσμευθεί και ο διευθύνων σύμβουλος της Επιχείρησης κ. Γιώργος Στάσσης. Η αναπτυξιακή παράμετρος του σχεδίου θα «ξεδιπλωθεί» σε διάφορους πυλώνες, καλύπτοντας τον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα, με έμφαση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, στην επανεκπαίδευση των ανθρώπων κλπ, στην ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας, την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών.
- «Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αποφάσισε να προχωρήσει στην απολιγνιτοποίηση, τόσο για λόγους περιβαλλοντικούς- διότι δεν γίνεται να δεσμευόμαστε διεθνώς και να αγνοούμε τις δεσμεύσεις μας- αλλά και για λόγους οικονομικούς. Διότι ο λιγνίτης είναι επιβάρυνση για τη ΔΕΗ, μία ήδη βεβαρημένη επιχείρηση».
- «Ο λιγνίτης, εκεί που κάποια στιγμή θεωρείτο διαμάντι και πετράδι της ΔΕΗ, έγινε βαρίδι λόγω των αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε σχέση με τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Η ΔΕΗ, μόνο το 2018 και μόνο από τον λιγνίτη, έχασε 200 εκατ. ευρώ. Το 2019, λόγω της αύξησης των επιβαρύνσεων για το διοξείδιο του άνθρακα, θα χάσει 300 εκατ. ευρώ. Κατά πάσα πιθανότητα, το πράγμα θα εξελιχθεί επιδεινούμενο κάθε χρόνο που θα ακολουθεί».
- «Επειδή το θέμα ξεπερνά το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, θα δημιουργηθεί μία διυπουργική Επιτροπή με όλους τους συναρμόδιους Υπουργούς για τον συντονισμό των δράσεων της κυβέρνησης. Αυτή η Επιτροπή θα έχει την επίβλεψη για το συνολικό σφαιρικό σχέδιο για την απολιγνιτοποίηση και τις συνέπειες τις απολιγνιτοποίησης, ενώ ταυτόχρονα, θα τοποθετηθεί και ένας ειδικός συντονιστής με πείρα για τη διαχείριση τέτοιων διυπουργικών σχεδίων, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα όσο καλύτερα και όσο ταχύτερα γίνεται».
- «Μελετούμε πώς θα αξιοποιήσουμε στον μέγιστο δυνατό βαθμό τους πόρους του νέου ΕΣΠΑ. Είναι θετικό ότι το ¼ των πόρων του νέου ΕΣΠΑ είμαστε έτσι κι αλλιώς υποχρεωμένοι να το δώσουμε σε δράσεις για την κλιματική αλλαγή. Επομένως, ήδη είναι κάτι πολύ θετικό».
- «Δεδομένου ότι αποτελεί βασική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης η απολιγνιτοποίηση, θα διεκδικήσουμε αυξημένα κεφάλαια κι από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Δίκαιας Μετάβασης, όπως λέγεται, το Just Transition Fund, έτσι ώστε η Ελλάδα, που θα βρεθεί στην πρωτοπορία της απολιγνιτοποίησης, να τύχει και της αντίστοιχης αντιμετώπισης από την πλευρά της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
- «Επιδιώκουμε μια σφαιρική προσέγγιση στο ζήτημα, θα παραμείνουμε σε επαφή με την τοπική αυτοδιοίκηση, με την περιφέρεια, με τους βουλευτές, με τους φορείς, με τους εργαζομένους, έτσι ώστε αυτό το πραγματικά μεγάλο πρόγραμμα της απολιγνιτοποίησης, που έχουμε μπροστά μας, να εξελιχθεί ομαλά, χωρίς να αφήσει σημάδια στις περιοχές. Συνολικά θα ωφελήσει. Θα ωφελήσει περιβαλλοντικά, θα ωφελήσει τη ΔΕΗ και γι’ αυτό το κάνουμε, αλλά προφανώς θα προσέξουμε πάρα πολύ για τις συνέπειες που μπορεί να υπάρξουν στις περιοχές αυτές, οι οποίες δικαιούνται ένα μέλλον και χωρίς τον λιγνίτη».