ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΠΥΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑΣ

Ν. Μάρτη, Τα οικονομικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας (Ι)

Δημοσιεύω σήμερα ένα ιστορικό κείμενο, του αείμνηστου Ν. Μάρτη, όπου καταγράφονται με ιστορικά στοιχεία οι προσπάθειες για την ανάπτυξη του Ορυκτού μας Πλούτου τις τελευταίες δεκαετίες. Ο Ν. Μάρτης διετέλεσε υπ. βιομηχανίας (1958-1961) και εργάστηκε αόκνως στην κατεύθυνση προώθησης του Ελληνικού Ορυκτού Πλούτου. Καλό ειναι να το διαβάσουν εκείνοι που διαρκώς κουνάνε το δάκτυλο επιζητώντας την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου εν μια νυκτί…

του Νίκου Μάρτη, πρ. Υπουργού [19152013]

Το 1981, έτος αφετηρία της εισόδου της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα ως δέκατο μέλος, ο Πρόεδρος της ΕΟΚ Γκάστον Τορν δήλωνε ότι: «Η Ελλάδα μπαίνει στην Ευρώπη με 3 πλεονεκτήματα. 1) την Εμπορική Ναυτιλία, 2) τον Ορυκτό της πλούτο και 3) το επιχειρηματικό δαιμόνιο των Ελλήνων».

Η Εμπορική μας Ναυτιλία υποβαθμίστηκε με την κατάργηση του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας. Ο ορυκτός πλούτος αγνοήθηκε και το επιχειρηματικό δαιμόνιο των Ελλήνων, που προϋπόθεση είχε για να αναπτυχθεί την ανεμπόδιστο ιδιωτική πρωτοβουλία, αποδυναμώθηκε με το διακηρυχθέν και ακολουθούμενο από το 1981 και μετά δόγμα των κοινωνικοποιήσεων.

ΟΡΥΚΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ

File:Geological map of Greeece, Megali Ellenike Egkyklopaideia, 1934 (processed).png
Γεωλογικός χάρτης της Ελλάδας, Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, 1934

Η Προτάσσω το πλεονέκτημα του ορυκτού μας πλούτου, διότι εάν θεμελιωνόταν το βιομηχανικό συγκρότημα της Αμφιπόλεως (του Στρυμόνα), όπως αναγγέλθηκε ως οριστική απόφαση και ανακοινώθηκε την 9η Νοεμβρίου 1982 από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας Γερ. Αρσένη και την 4η Μαρτίου 1983 από τον Διοικητή της ΕΤΒΑ Κουμπή, θα είχαμε από τη δημιουργία του βιομηχανικού συγκροτήματος, πλην άλλων προϊόντων, 3 τόνους χρυσού ετησίως και 150 τόνους αργυρού ετησίως. Σήμερα θα είχαμε τουλάχιστον 60 τόνους χρυσού, 300 τόνους αργυρού και πολλούς τόνους των άλλων προϊόντων.

οικονομική κατάσταση της Ελλάδας θα ήταν διαφορετική. Η Μονάδα που ανέφερα θα αντλούσε κοιτάσματα από τη Χαλκιδική, τη Θάσο και τη Θράκη. Το ΙΓΜΕ ανακάλυψε μεικτά θειούχα στο Παγγαίο, στο Κιλκίς και στη Λακωνία. Συνεπώς θα ήταν δυνατή η ανέγερση και δεύτερου συγκροτήματος εκτός από αυτό του Στρυμόνα. Αν συνεπώς στα μεταλλεύματα που αποδεδειγμένα υπάρχουν στη χώρα και, κατά πληροφορίες, δεν υπάρχουν όλα σε άλλες χώρες της ΕΟΚ, όπως βωξίτες, λευκόλιθοι, νικέλιο, χρώμιο, προστεθούν το ουράνιο και τα μεικτά θειούχα, η Ελλάδα μόνο με τον ορυκτό
πλούτο θα είναι στην πρωτοπορία των χωρών της Ευρώπης. Οι επιπτώσεις από το Μνημόνιο δεν θα ήταν οδυνηρές και το δημοσιονομικό χρέος της Ελλάδος δεν θα απασχολούσε έντονα τρίτους, αλλά και τους Έλληνες.

Το ιστορικό της προαναφερόμενης επενδύσεως έχει ως εξής:

Η πρόταση του Ακαδημαϊκού – Καθηγητή του Πολυτεχνείου (μεταλλειολόγου) Λουκά Μούσουλου για την ίδρυση Μεταλλουργικού Συγκροτήματος κατεργασίας συμπυκνωμάτων μολύβδου και ψευδαργύρου, που παράγονται στην Ελλάδα και εξάγονται ακατέργαστα, έγινε δεκτή από τον αείμνηστο Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κωνσταντίνο Καραμανλή και ανέθεσε μέσω της ΕΤΒΑ σε δύο Οίκους –έναν Αγγλικό και έναν Γερμανικό- τη σύνταξη προμελέτης σκοπιμότητας.

Το φθινόπωρο του 1979 υποβάλλονται οι προμελέτες των δύο Οίκων και η Κυβέρνηση αναθέτει την αξιολόγησή τους σε ειδική Επιτροπή. Τα συμπεράσματα της αξιολόγησης ήταν θετικά και η Κυβέρνηση έλαβε την απόφαση να προχωρήσει στην ίδρυση συγκροτήματος για παραγωγή 60.000 τόνων ψευδαργύρου και 30.000 τόνων μολύβδου ετησίως. Η Κυβέρνηση ανέθεσε την υλοποίηση του έργου στην ΕΤΒΑ, η οποία δημιούργησε ειδικό φορέα, την εταιρεία «ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΙ ΑΙΓΑΙΟΥ» (ΜΕΤΒΑ) και προσκάλεσε τον Καθηγητή Λ. Μούσουλο να αναλάβει την ευθύνη πραγματώσεως του επενδυτικού αυτού σχεδίου.

Το 1980 διαμορφώθηκε το προς κατασκευή Μεταλλουργικό Συγκρότημα Αμφιπόλεως, με τις εξής βασικές Παραγωγικές Μονάδες:

α) Μονάδα Ψευδαργύρου 60.000 τόνων ετησίως
β) Μονάδα Μολύβδου 30.000 τόνων ετησίως
γ) Μονάδα Θειικού Οξέως 800.000 τόνων ετησίως
δ) Μονάδα παραγωγής Χρυσού και Αργύρου, και
ε) Διάφορα υποπροϊόντα, που φυσικά παράγονται στις Μονάδες αυτές.

Με βάση την παραπάνω σύνθεση, άρχισαν προκαταρκτικές επαφές και συζητήσεις με διεθνείς κατασκευαστικούς Οίκους, για την επιλογή των τεχνολογιών και διευκρίνηση των δυνατοτήτων, όσον αφορά το κόστος της επενδύσεως και τη χρηματοδότησή της. Υποβλήθηκαν προκαταρκτικές προσφορές από 10
σοβαρούς Οίκους από διάφορες χώρες, έγινε επανασύνταξη της αρχικής μελέτης σκοπιμότητας και αποφασίσθηκε η μείωση της δυναμικότητας της μονάδος ψευδαργύρου από 60.000 τόνους σε 40.000 τόνους, λόγω των τότε δυσχερών συνθηκών διαθέσεως στη διεθνή αγορά. Για τον ασφαλή έλεγχο των παραπάνω μεθόδων αποφασίσθηκε η διεξαγωγή προκαταρτικών δοκιμών σε εγκατάσταση PILOT. Η ΜΕΤΒΑ προώθησε την επίλυση σωρείας δευτερευόντων προβλημάτων, όπως επιλογή χώρου, εδαφοτεχνική μελέτη χώρου, δημιουργία Βιομηχανικής Περιοχής, ένταξη στους νόμους επενδύσεων, χρηματοδοτικό σχήμα κλπ.

Στις 18 Απριλίου 1981, κατά τα εγκαίνια της λειτουργίας της Μονάδας Αμιάντου, κατ’ εντολή του Πρωθυπουργού Γεωργίου Ράλλη, παρόντος στα εγκαίνια, ανήγγειλα, ως Υπουργός Μακεδονίας – Θράκης, την προσεχή θεμελίωση του έργου, ύψους επενδύσεως 350 εκατομμυρίων δολαρίων. Όταν δε περί το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 1981, το σχέδιο έφθασε στο στάδιο της παραγγελίας του εξοπλισμού, κρίθηκε, λόγω του ύψους της επένδυσης, πως κάθε τέτοια ενέργεια θα έπρεπε να ανασταλεί εν όψει των εκλογών. Τις εκλογές κέρδισε το ΠΑΣΟΚ και μόνο την 9η Νοεμβρίου 1982 ο τότε Υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Γεράσιμος Αρσένης ανήγγειλε, ότι η Μεταλλουργική Μονάδα του Στρυμόνα θα αρχίσει να κατασκευάζεται στα μέσα του 1983. Στις
4 Μαρτίου 1983 ο Διοικητής της ΕΤΒΑ Κουμπής ανήγγειλε την οριστική απόφαση της ΜΕΤΒΑ για την ίδρυση της Μονάδας Επεξεργασίας Μικτών Θειούχων με ύψος επενδύσεως 30 δισ. δρχ. Συμμετοχή ΜΕΤΒΑ 80% και
Ιδρύματος ΜΠΟΔΟΣΑΚΗ 20%. Αρχές Ιουνίου 1983 περατώθηκε η σύνταξη των προδιαγραφών (3 τόμοι, σελ. 580), βάσει των οποίων θα προκηρύσσετο Διεθνής Διαγωνισμός κατασκευής του έργου. Το σχέδιο προέβλεπε:

1. Μονάδα Μολύβδου ετησίας δυναμικότητας 40.000 τόνων
2. Μονάδα ψευδαργύρου ετησίας δυναμικότητας 40.000 τόνων
3. Μονάδα φρύξης πυριτών και εξαγωγής αρσενικού ετησίας δυναμικότητας 160.000 τόνων
4. Μονάδα θειικού οξέος ετησίας δυναμικότητας 360.000 τόνων
5. Μονάδα φωσφορικού οξέως ετησίας δυναμικότητας 90.000 τόνων
6. Μονάδα ΑLF3 ετησίας δυναμικότητας 3.500 τόνων
7. Μονάδα καθαρισμού φρυγμάτων σιδηροπυρίτου
8. Μονάδα εξαγωγής χρυσού και αργυρού από τα τα φρύγματα συδηροπυρίτου ετησίας δυναμικότητας 120.000 τόνων
9. Μονάδα καθαρισμού πολυτίμων μετάλλων  ετησίας δυναμικότητας: χρυσού 3 τόνων αργυρού 150 τόνων

 Έκτοτε δεν δόθηκε συνέχεια, ούτε αναφέρθηκε ο λόγος της εγκατάλειψης αυτής της Μονάδας. Προκρίθηκε η Μονάδα Χαλκιδικής για την παραγωγή μόνο Χρυσού. Το 2008 στην Εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» ο ανταποκριτής από τις Βρυξέλλες ανέφερε ότι η Commission εξετάζει την επένδυση της Χαλκιδικής και ότι το μεταλλείο επωλήθη με αδιαφανείς όρους.

Το 1981 επισκέφθηκαν τη Θεσσαλονίκη 75 Γάλλοι δημοσιογράφοι επαρχιακών Γαλλικών εφημερίδων. Τους κατατόπισα πάνω στο χάρτη του Υπουργείου Βορείου Ελλάδας για την Πολιτιστική Ιστορία της Μακεδονίας – Θράκης, καθώς και για τις πλουτοπαραγωγικές πηγές, με ιδιαίτερη έμφαση στον Ορυκτό πλούτο τόσο της Βορείου Ελλάδος, όσο και ολόκληρης της Ελλάδας. Μετά από μικρό χρονικό διάστημα επισημάνθηκε σε Ελληνική εφημερίδα, πως οι Γαλλικές εφημερίδες είχαν γράψει ότι: «Η Ελλάδα θα γίνει η Μεταλλουργία της Ευρώπης!».

Ν. Μάρτη, Τα οικονομικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας (ΙΙ)

Σχετικά Άρθρα