Οι τεκτονικές πλάκες του νοτιοαιγαιακού χώρου συνδέονται με την ανάπτυξη και την ευημερία της Χώρας μας (ΙΙΙ)

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι θερμομεταλλικές ιαματικές πηγές των Μεθάνων. Κατά τον 3ον αι. π. Χ. εξερράγη το ηφαίστειο των Μεθάνων. Η καθηγήτρια Π. Νομικού στην πολύ αξιόλογη παρουσίασή της (Ανάπτυξη των Ιαματικών Πηγών στην Ελλάδα) αναφέρει ότι “κατέχουν εξέχουσα θέση στην μακραίωνη ιστορία τους από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα για τις ευεργετικές τους ιδιότητες στην υγεία και τον καλλωπισμό”.

Χάρη στις ιαματικές αυτές πηγές το 1870 σημειώνεται η ίδρυση της Λουτρόπολης των Μεθάνων με αλματώδη στη συνέχεια οικιστική ανάπτυξη της περιοχής. Η θειούχος πηγή των Αγ, Αναργύρων (34-36°C) χαρακτηρίζεται ως ιαματική αλιπηγή. Επίσης υπάρχουν και οι χλωριονατριούχες πηγές του Αγίου Νικολάου (39- 42°C). Άλλες θερμομεταλλικές ιαματικές πηγές που συνδέονται με την ηφαιστειότητα του ηφαιστειακού τόξου του Νότιου Αιγαίου είναι του Λάκκου Αδάμαντα Μήλου (34-41°C), στη περιοχή Πράσσα Κιμώλου (48 °C), στο Μανδράκι της Νισύρου (48ω) κ.α.

Συμπερασματικά οι θερμομεταλλικές – ιαματικές πηγές αποτελούν ένα εν δυνάμει αξιοποιήσιμο πόρο στα πλαίσια σχεδιασμού ανάπτυξης τουρισμού υγείας, καθώς και ιαματικού και ιατρικού τουρισμού ο οποίος δεν έχει ακόμα προωθηθεί επαρκώς στη χώρα μας παρ’ όλες τις εξαιρετικά θετικές προοπτικές. Είναι μία επενδυτική ευκαιρία που συμβάλει στην βιώσιμη ανάπτυξη πολλών περιοχών.

Βέβαια ένας κυρίαρχος τομέας που εντάσσεται στις ΑΠΕ, είναι η ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ και μάλιστα υψηλής ενθαλπίας (δηλαδή υψηλής θερμοκρασίας), που κατεξοχήν συνδέεται με την γεωδυναμική της νεοτεκτονικής δράσης του ηφαιστειακού τόξου του Νότιου Αιγαίου. Στη Μήλο (ΦΩΤΟ 10) εντοπίσθηκε το 1975 από τη ΔΕΗ, μετά από μελέτες του ΙΓΜΕ σε συνεργασία και με τον ΟΗΕ, εκμεταλλεύσιμο γεωθερμοηηλεκτρικό δυναμικό κατάλληλο για ηλεκτροπαραγωγή της τάξεως 120MW. Επίσης στη νήσο Νίσυρο από τις γεωλογικές έρευνες στη καλδέρα του ηφαιστείου προέκυψε γεωθερμικό δυναμικό της τάξης των 40-50 KW. Οι μετέπειτα βαθιές γεωτρήσεις σε βάθος 2000μ. επιβεβαίωσαν ταμιευτήρα υψηλής ενθαλπίας που θεωρείται εκμεταλλεύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας που μπορεί να τροφοδοτήσει το γειτονικό νησιώτικο σύμπλεγμα.

Ο Δρ. Π. Τζεφέρης στο πολύ ενδιαφέρον άρθρο του της 23- 05 -2018 «Το γεωθερμικό παράδειγμα των Αζορών. Μας ενδιαφέρει;;;» αναφέρει ότι “…ο τόπος μας , η ενεργειακή μας ταυτότητα χρειάζεται τη γεωθερμία“ και “ ….όμως ίσως το κυριότερο, εκείνο που έχει την μεγαλύτερη εθνική σημασία είναι να γίνει επιτέλους η αρχή για την ηλεκτροπαραγωγή από γεωθερμία. Να πάρει φωτιά η θρυαλλίδα….”

Σε παγκόσμια κλίμακα οι συγκλίνουσες λιθοσφαιρικές πλάκες φιλοξενούν τοπικά μεγάλα αποθέματα ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ. Ιδιαίτερα στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου η πλάκα του Αιγαίου εφιππεύει την Αφρικανική πλάκα κάτω από το νησί της Κρήτης, οι προοπτικές διαφαίνονται εξαιρετικά θετικές. Τα στοιχεία που ακολουθούν έχουν αντληθεί από τις πολύ αξιόλογες επιστημονικές δημοσιεύσεις και μελέτες των Η. Κονοφάγου 2018 , και Α. Φώσκολου – Η. Κονοφάγου και Α. Bruneton, 2012. Στην νότια υπεράκτια περιοχής της Κρήτης αναπτύσσεται ένα ιδιαίτερο μορφοτεκτονικό περιβάλλον η “Μεσογειακή Ράχη”, που συνδέεται με την γεωδυναμική της νεοτεκτονικής δράσης του Αιγαιακού χώρου και βέβαια με την κινηματική των γεωτεκτονικών πλακών.

Η εξωτερική “Μεσογειακή Rάχη” (ΦΩΤΟ 11, 12), αποτελεί μία υποθαλάσσια, έξαρση του βυθού από μεγάλες αντικλινικές δομές και ένα μεγάλο αριθμό συμπλεγμάτων λεπιώσεων και πτυχώσεων του τύπου ιζημάτων “πρίσματος επαύξησης” που διεθνώς αποτελεί δύσκολο μεν αλλά και σημαντικό ερευνητικό στόχο εντοπισμού γιγάντιων κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου. Επίσης στη “Μεσογειακή Rάχη” περιλαμβάνονται μία αβυσσαλέα λεκάνη συγκέντρωσης ιζημάτων και τάφροι που αποτελούν στόχους πιθανών θέσεων ύπαρξης πετρελαϊκών συστημάτων. Ένας άλλος ερευνητικός στόχος είναι η παρουσία στην εσωτερική “Μεσογειακή Ράχη”, μεγάλου αριθμού ενεργών λασποηφαιστείων με κρατήρες ροής λάσπης και αγωγούς διοχέτευσης αερίων (gas chimneys) υδρογονανθράκων πυρολητικού χαρακτήρα δηλωτικού ότι τα αέρια αυτά προέρχονται κυρίως από τη διάσπαση υδρογονανθράκων που βρίσκονται σε βαθύτερα επίπεδα. Επίσης από τελευταίες γεωφυσικές έρευνες νέας γενιάς και σύγχρονες τεχνικές ερμηνείας, φαίνεται να υπάρχουν ενδείξεις παρουσίας μεγάλων συγκεντρώσεων βιογενούς αερίου σε ασβεστολιθικούς υφάλους που καλύπτοντα από άλατα του Μεσσηνίου, αποτρέποντας έτσι την διαφυγή τους.

Θα πρέπει να τονισθεί ότι σύμφωνα με τον Η.Κονοφάγο, 2018 σε ένα “ανάλογο γεωλογικό περιβάλλον δηλαδή σε αβεστολιθικούς υφάλους με μεγάλο πορώδες εντοπίσθηκε το υπεργιγάντιο κοίτασμα φυσικού αερίου “Zohr” στην Αίγυπτο στα θαλάσσια όρια μεταξύ Αιγύπτου και Κύπρου”. Εξάλλου ένας άλλος μακροπρόθεσμος ερευνητικός στόχος είναι η αξιοποίηση τεράστιων συγκεντρώσεων υδριτών που δημιουργούνται από την έκλυση φυσσαλίδων μεθανίου από τα λασποηφαίστεια, που στη συνέχεια το αέριο μεθάνιο ενυδατώνεται και μετατρέπεται σε μορφή στερεού μεθανίου. Υδρίτες Μεθανίου: το νέο shale gas ;

Ωστόσο σήμερα δεν υπάρχει τεχνολογικός τρόπος εκμετάλλευσής των υδριτών αυτών, τούτο όμως δεν αποκλείεται να συμβεί κατά τα επόμενα χρόνια. Τέλος εξωτερικά της “Μεσογειακής Ράχης” και ΝΑ της Κρήτης (Ανατολική Μεσόγειος) αναπτύσσεται μία αβυσσαλέα λεκάνη η λεγόμενη λεκάνη του Ηροδότου όπου υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να περιέχει σημαντικούς ανακτήσιμους πόρους υδρογονανθράκων.

Δείτε το προηγούμενο μέρος του άρθρου (ΙΙ)

Η συνέχεια στο επόμενο (ΙV)