Του Σωτήρη Ν. Καμενόπουλου*
Είναι γεγονός σχεδόν αδιαμφισβήτητο ότι το 2006 ξεκίνησαν παγκόσμιες τεκτονικές ανακατατάξεις οι οποίες συμβαίνουν μία φορά στα 100 χρόνια.
Τί άλλαξε από το 2006:
– Άλλαξε σχεδόν ολόκληρο το γεωπολιτικό status της περιοχής μας. Ηγέτες οι οποίοι μεσουρανούσαν για δεκαετίες ολόκληρες σήμερα δεν βρίσκονται καν στο προσκήνιο.
– Άλλαξε ραγδαία από-τα-έξω-προς-τα-μέσα, από το παγκόσμιο στο τοπικό, σχεδόν ολόκληρο το εσωτερικό πολιτικό στάτους της χώρας μας [1].
– Άλλαξε η καθολική σχεδόν αντίληψη στην ελληνική κοινή γνώμη πως η Ελλάδα ποτέ δεν θα έψαχνε τους δικούς της υδρογονάνθρακες. Κι όμως σιγά – σιγά επιχειρηματικοί κολοσσοί δείχνουν ενδιαφέρον για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και του ευρύτερου Ελλαδικού χώρου (τελικά “η Κύπρος ΔΕΝ κείται μακράν”). Ποιος το πίστευε άραγε αυτό πριν 10 χρόνια; Ή πριν από 7 χρόνια; Ή ακόμη και πριν από 2 χρόνια;
– Άλλαξε η αντίληψη της ΕΕ σχετικά με την ασφάλεια υπεράκτιας εξόρυξης των υδρογονανθράκων. Έτσι σύντομα δημιουργήθηκε εκ του μηδενός ένας ευρωπαϊκός κανονισμός ασφάλειας για τις υπεράκτιες εξορύξεις.
– Άλλαξε η στάση του ελληνικού πολιτικού προσωπικού όσον αφορά την ελληνοϊσραηλινή ολιστική-στρατηγική και σε-βάθος-και-πλάτος προσέγγιση. Μέχρι και πριν μερικά χρόνια φαινόταν αδιανόητο το γεγονός αυτής της προσέγγισης. Το ερώτημα ήταν: “γιατί καθυστερήσαμε τόσα χρόνια”;
Όπως εξελίσσονται τα πράγματα, στα επόμενα 10 χρόνια η χώρα μας, αλλά ειδικότερα η Κρήτη, ίσως αποτελεί ενεργειακό (και όχι μόνο) κέντρο. Αυτό είναι μη αναστρέψιμο και σοφό θα ήταν να το αντιληφθούν όλα όσα πιθανά εμπλεκόμενα μέρη έχουν πιθανώς αντίθετα συμφέροντα: οικονομικά, πολιτικά ή επιχειρηματικά.
Οι υδρογονάνθρακες πρέπει-να-και-θα-αξιοποιηθούν με βιώσιμο τρόπο. Με σεβασμό στον άνθρωπο και στο περιβάλλον. Αυτό είναι εκ των ουκ άνευ ώστε να εξασφαλισθεί η επιβίωση του έθνους μας: τα έθνη που δεν αξιοποιούν τους ορυκτούς τους πόρους είναι καταδικασμένα να πεθάνουν.
Οι προκλήσεις λοιπόν είναι πολλές.
Α) Εάν όντως τα πράγματα εξελιχθούν όπως ορισμένοι πίστευαν εδώ και αρκετά χρόνια τότε απαιτείται ανασχεδιασμός του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας το δυνατόν συντομότερο: χθες. Σκεφθείτε: πόσες πλατφόρμες εξόρυξης υδρογονανθράκων πιθανώς θα δημιουργηθούν νοτίως της Κρήτης; Πόσοι εργαζόμενοι ανά πλατφόρμα θα χρειασθούν; Ποιές ειδικότητες; Υπάρχουν σήμερα στην Ελλάδα οι κατάλληλες ειδικότητες ή οι εταιρείες θα αναγκασθούν να εισάγουν εργαζόμενους; Και πού θα τους βρουν; Αφού υπάρχει παγκοσμίως αποψίλωση του συγκεκριμένου εργατικού δυναμικού [2]. (Άραγε πόσοι γνωρίζουν ότι στις πλατφόρμες υπεράκτιας εξόρυξης υδρογονανθράκων ακόμη και οι συνθήκες άσκησης πχ. της ιατρικής είναι εντελώς διαφορετικές με αυτές της στεριάς; Άρα, πιθανώς θα χρειαστούν μετεκπαιδεύσεις ιατρών και παραϊατρικού προσωπικού; Αυτό αποτελεί ενδεικτικά ένα παράδειγμα από τα επαγγέλματα τα οποία ίσως θα επηρεαστούν θετικά τα επόμενα 30+ χρόνια σε περίπτωση που αξιοποιηθούν οι υδρογονάνθρακες της Κρήτης).
Β) Ποιες οι προκλήσεις που θα δημιουργηθούν στις Περιφέρειες που θα πραγματοποιηθούν οι εξορύξεις; Ποιες οι επιπτώσεις; Ποιες οι απαραίτητες υποδομές; Πόσο προβλέπεται να αυξηθεί ο πληθυσμός σε αυτές τις Περιφέρειες; Ποιές οι πιθανές επιπτώσεις αυτής της αύξησης πληθυσμού (π.χ. θα αυξηθεί η ζήτηση σε νερό, τρόφιμα, καλλιέργειες κ.λπ.;).Μήπως κρίνεται ώριμο να δημιουργηθεί ομάδα σκέψης (think tank), η οποία θα παράξει ιδέες πάνω στο “what if” σενάριο της ύπαρξης υδρογονανθράκων εδώ στο Νοτιά; Να πραγματοποιηθεί εκτίμηση της πιθανής κατάστασης (Vulnerability Analysis) που θα επικρατήσει στο νησί σε 30+ χρόνια. Πώς θα είναι η Κρήτη το 2050 εάν όντως επιβεβαιωθούν τα κοιτάσματα νοτίως του νησιού; Να γίνει μία κατάταξη των πιθανών επιπτώσεων και αναγκών του νησιού. Οι απαντήσεις που θα δοθούν από ανθρώπους με φαντασία ίσως δώσουν και προτάσεις για οργάνωση – πλάνο – σχέδιο.
Εάν οι εκτιμήσεις των ειδικών επιβεβαιωθούν (πράγμα το οποίο πολύ πιθανώς θα γίνει) τότε οι εξελίξεις θα τρέχουν με απίστευτα γρήγορους ρυθμούς και θα αποτελεί σοκ για την κοινωνία, την οικονομία, την απασχόληση, και τις επιχειρήσεις στην Κρήτη.
Αυτά δεν αντιμετωπίζονται με το “θα δούμε” ή το “έλα μωρέ”.
Επίσης, ας θυμόμαστε το γεγονός πως από τις εισπράξεις των υδρογοναθράκων το 5% θα πηγαίνει στην εκάστοτε Περιφέρεια εξόρυξης, δηλαδή και στην Περιφέρεια Κρήτης. Θα πρόκειται δηλαδή για πάρα πολύ χρήμα (ειδικά στην Κρήτη…) το οποίο και αυτό με τη σειρά του θα πρέπει να αξιοποιηθεί αλλά και να ελεγχθεί η ροή του και η κατεύθυνσή του με “δικλείδες ασφαλείας” και συνθήκες διαφάνειας προς όφελος των πολιτών σε όλο το νησί.
Οι προκλήσεις αυτές (ίσως και άλλες) θα έρθουν μάλλον σύντομα.
Άλλωστε, στον τομέα των ορυκτών πόρων το διάστημα της δεκαετίας θεωρείται πάρα πολύ σύντομο έως μηδαμινό.
Όποιοι ακόμη άπιστοι Θωμάδες δεν πιστεύουν πως η Ελλάδα θα καταστεί σε λίγα χρόνια χώρα – παραγωγός υδρογονανθράκων καλά θα κάνουν να αρχίσουν να αλλάζουν γνώμη και να προσαρμοσθούν. Ειδάλλως οι εξελίξεις θα τους ξεπεράσουν. Ειδικά οι αποκαλούμενοι “φορείς της Κρήτης” θα πρέπει να προσαρμοσθούν γρήγορα. Μακριά από ψευδοφοβίες, κινδυνολαγνείες, δογματισμούς, αγκυλώσεις και ιδεοληψίες παλαιότερων εποχών [3].
Μία συμβουλή-εκτίμηση προς τους επιχειρηματίες της Κρήτης: ας προετοιμάζονται. Σε κάθε επιχειρηματικό κλάδο (από το real estate μέχρι τα τρόφιμα, τις επικοινωνίες, τις μεταφορές, τις κατασκευές, το λογισμικό κλπ.). Ας δοθεί ένα παράδειγμα: το 2008/2009 στην Αυστραλία, της οποίας ο εξαγωγικός τομέας στηρίζεται κατά 56% στις εξαγωγές ορυκτών, παρήχθη περισσότερο χρήμα από την πώληση ειδικευμένου λογισμικού για ορυχεία παρά από τις ίδιες τις εξαγωγές ψευδάργυρου και ουρανίου ταυτόχρονα.
Η Κρήτη πρέπει να προσαρμοσθεί σύντομα στα νέα δεδομένα με το βλέμμα στραμένο στα επόμενα 30+ χρόνια. Το οφείλουμε στα παιδιά μας.
[*Αναδημοσίευση από το http://www.capital.gr/]