Πρόταση για περιήγηση του Λαυρίου σε 9 stops! (IV)

Οι μελετητές και λάτρεις του Λαυρίου Πέτρος Τζεφέρης, Ηρακλής Κατσαρός και Δημήτρης Μπίτζιος σας προτείνουν συνδυασμούς θέσεων περιήγησης για μία ή περισσότερες μονοήμερες εκδρομές.


STOP 7: ΣΤΟ ΦΥΣΙΚΟ ΕΓΚΟΙΛΟ “ ΧΑΟΣ”

Σε απόσταση περίπου 1200μ. από το προηγούμενο STOP, νότια του Αγ. Κωνσταντίνου, στα ανατολικά της δασικής οδού Αγ. Κωνσταντίνου- Αγ. Τριάδας, αναπτύσσεται ένα πολύ εντυπωσιακό φυσικό έγκοιλο (ΦΩΤΟ 27). Όπως αναφέρεται στο αξιόλογο και παραστατικό έντυπο της Γεωδιαδρομής “Λαύριο και ευρύτερη περιοχή“ του ΙΓΜΕ (Ε. Θεοδοσίου κ.α. 2009), πρόκειται για ένα καρστικό έγκοιλο, διαμέτρου 155μ. και βάθους 50μ μέσα στο “Ανώτερο Μάρμαρο”. Το φυσικό αυτό έγκοιλο, που σύμφωνα με τη γεωλογική ορολογία, ονομάζεται “δολίνη” είναι εγκατακρημνισιγενούς προέλευσης. Δημιουργήθηκε κατά την Τεταρτογενή περίοδο, (η οποία άρχισε πριν από 1,6 εκατομμύρια χρόνια και διαρκεί μέχρι και σήμερα) λόγω πτώσης της οροφής ενός υπόγειου εγκοίλου, το οποίο είχε σχηματισθεί εξαιτίας της διαβρωτικής και διαλυτικής δράσης των μετεωρικών νερών που κυκλοφορούσαν στα ανθρακικά πετρώματα. Η πτώση της οροφής μπορεί να συνέβη είτε λόγω του βάρους της βραχομάζας είτε από τεκτονικά αίτια. Η περιοχή αυτή είναι ιδιαίτερου φυσικού κάλους με καθίσματα και τραπέζια και μπορείτε να συνδυάσετε την παρατήρηση του γεωλογικού αυτού φαινομένου με ένα γρήγορο πικ νικ. Διάρκεια επίσκεψης: 20΄.


STOP 8: ΣΤΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ΠΛΥΝΤΗΡΙΩΝ “ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ” ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΗΣ ΣΟΥΡΙΖΑΣ (ΔΡΥΜΟΣ).

Απόσταση από προηγούμενο STOP περίπου 3,6χλμ.

Ο αρχαιολογικός χώρος της “Σούριζας –Δρυμού” και ο γειτονικός προς ΝΔ αρχαιολογικός χώρος “Ασκληπιακόν” υπήρξαν αντικείμενα πολύχρονης ανασκαφικής ερευνητικής προσπάθειας από το 1943, ενώ παράλληλα συνεχίζουν τα έργα ανάδειξης, αναστύλωσης και συντήρησης των “εργαστηρίων” δηλαδή των πλυντηρίων και δεξαμενών καθώς και των χώρων θραύσης κλπ. Το αρχαιολογικό έργο, που έχει επιτελεστεί, είναι αξιοθαύμαστο και όποιος το επισκέπτεται νοιώθει απέραντο θαυμασμό για την οργάνωση, τη δημιουργικότητα και την εφευρετικότητα των αρχαίων μεταλλευτών αλλά και για την εξαίρετη επιστημονική εργασία των αρχαιολόγων και άλλων εξειδικευμένων επιστημόνων, που συμμετείχαν στην όλη αυτή ανασκαφική προσπάθεια και την επιστημονική έρευνα. Υπάρχουν επεξηγηματικές πινακίδες της εφορίας αρχαιοτήτων πολύ κατατοπιστικές. Δυστυχώς ο αρχαιολογικός χώρος του “Ασκληπιακού” δεν είναι επισκέψιμος.

Μπορούμε να παρατηρήσουμε από κοντά, κατά μήκος της κοίτης της κοιλάδας της Σούριζας , τα πλυντήρια εμπλουτισμού, τις δεξαμενές ομβρίων για τη τροφοδοσία νερού των πλυντηρίων εμπλουτισμού και άλλα οικήματα. Κατανοούμε το τρόπο λειτουργίας των επίπεδων πλυντηρίων εμπλουτισμού του μεταλλεύματος. Φαίνονται τα κανάλια και οι λεκάνες καθίζησης (ΦΩΤΟ 28 ). Το νερό χρησίμευε για τον διαχωρισμό, λόγω μεγαλύτερης πυκνότητας των κόκκων αργυρομολυβδούχου μεταλλεύματος από τα ελαφρύτερα μεταλλικά και στείρα υλικά. Στη συνέχεια το νερό “καθάριζε” σταδιακά στις διαδοχικές λεκάνες καθίζησης μέχρι να ανακυκλωθεί. Ένα σημαντικό τεχνολογικό επίτευγμα των αρχαίων μεταλλευτών που θα πρέπει οπωσδήποτε να θαυμάσετε είναι τα έργα εσωτερικής αδιαβροχοποίησης των δεξαμενών ομβρίων. Εφάρμοζαν δύο επιστρώσεις κονιάματος αφού πρώτα χάραζαν στη λιθοδομή εγκοπές για καλύτερη πρόσφυση. Η πρώτη στρώση ήταν ένα ασβεστοκονίαμα πάχους 2-10εκμ. και η τελική πάχους λίγων χιλιοστών από ειδικό κονίαμα (ΦΩΤΟ 29), που περιείχε κυρίως οξείδιο του μολύβδου PbO, που προέρχονταν από τον λιθάργυρο, που παραγόταν από τη τήξη του μεταλλεύματος.

Επιστρέφοντας, μετά την επίσκεψή μας στη Σούριζα, κάνουμε μία στάση στην Αγία Τριάδα που βρίσκεται μέσα σε ένα πανέμορφο πευκόφυτο περιβάλλον όπου μπορούμε να ξεκουραστούμε (ΦΩΤΟ 30). Απέναντι από τη Αγία Τριάδα μπορούμε να παρατηρήσουμε ένα αρχαίο φρέαρ (ΦΩΤΟ 31). Οι αρχαίοι μεταλλευτές διάνοιγαν φρέατα με διατομή τετράγωνη ή παραλληλόγραμμη συνήθως 1,30μ.Χ1,90μ. ή λιγότερο συχνά 1,90μ.Χ2,00μ. και με βάθη συνήθως 25μ. έως 55μ. που μπορούσαν να φτάσουν τα 85μ. και με μέγιστο τα 120μ. Στόχος της διάνοιξης των φρεάτων ήταν η διασφάλιση του απαραίτητου αερισμού των υπόγειων εργασιών, η αναζήτηση σε βάθος των μεταλλοφόρων ετερογενών επαφών και η περιχάραξη του κοιτάσματος, όπως και η μεταφορά ή και η ανέλκυση του εξορυσσόμενου μεταλλεύματος.

Χρειάζεται να προηγηθεί συνεννόηση με το Αρχαιολογικό Μουσείο στο τηλέφωνο 22920-22817, αρκετές ημέρες πριν από την προγραμματιζόμενη επίσκεψη, ώστε να πάρετε μαζί σας τον φύλακα για να σας ανοίξει τον αρχαιολογικό χώρο. Διάρκεια επίσκεψης: 1 ώρα.

STOP 9: ΣΤΗΝ ΠΟΥΝΤΑΖΕΖΑ ΕΡΕΙΠΙΑ ΚΑΜΙΝΩΝ ΤΗΞΗΣ

Μετά από 5 χλμ. από το Λαύριο φθάνουμε στην παραλία της Πουνταζέζας (Πάνορμος) , όπου οι αρχαιολογικές ανασκαφές, κατά τη δεκαετία του ’70, της επιστημονικής ομάδας Κ. Κονοφάγου με την επίβλεψη της αρχαιολόγου Ο. Αποστολοπούλου έφεραν στο φως ερείπια από τις τοιχοποιίες που οριοθετούσαν εννέα διαδοχικά “δωμάτια“, που στο καθένα τους υπήρχε από μία κάμινο αναγωγικής τήξης παραγωγής κράματος Pb-Ag (ΦΩΤΟ 32). Παρατηρούνται εξαλλοιώσεις των μαρμάρων (ΦΩΤΟ 33) από την επίδραση, της υψηλής θερμότητας που εκλύονταν από την κάμινο που ακουμπούσε στην εσοχή της μαρμάρινης τοιχοποιίας.

Το STOP 9 θα μπορούσε να συνδυασθεί με μπάνιο στην παραλία της Πουνταζέζας, μία από τις ομορφότερες παραλίες της Αττικής.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ