ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ & ΣΠΑΝΙΕΣ ΓΑΙΕΣΟΡΥΚΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΔΙΕΘΝΩΣ

Τεράστιο υποθαλάσσιο κοίτασμα σπάνιων γαιών (REE) στην Ιαπωνία

Σύμφωνα με τα σχετικά δημοσιεύματα, το συγκεκριμένο κοίτασμα αλλάζει τα δεδομένα, καθώς περιέχει πάνω από 16 εκατ. τόνους σπάνιων γαιών που μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της παγκόσμιας βιομηχανίας σε Y για 780 χρόνια, σε Eu για 620 χρόνια, σε Tb για 420 χρόνια και σε Dy (dysprosium) για 730 χρόνια.
Το κοίτασμα βρέθηκε στον Ειρηνικό Ωκεανό, και συγκεκριμένα κοντά στη νήσο Minami-Tori-shima, που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1.850 χλμ. από το Τόκιο.

[του Πέτρου Τζεφέρη] [ by Tzeferis Petros]


Στα χωρικά ύδατα της Ιαπωνίας εντοπίστηκε υποθαλάσσιο κοίτασμα σπάνιων γαιών, ικανό -σύμφωνα με τους ερευνητές- να καλύψει επί εκατοντάδες έτη τις ανάγκες της παγκόσμιας οικονομίας σε αυτά τα πολύτιμα για την τεχνολογία μέταλλα και να καταργήσει το παγκόσμιο μονοπώλιο της Κίνας.

Οι σπάνιες γαίες είναι ομάδα 17 μετάλλων, τα οποία είναι αναγκαία για την παρασκευή ηλεκτρονικών προϊόντων και ειδών υψηλής τεχνολογίας, όπως οι οθόνες των κινητών και των τηλεοράσεων, οι ηλεκτρικές συσκευές και οι μπαταρίες κ.α.

Το όνομά “σπάνιες γαίες” υποδηλώνει ότι τα μέταλλα αυτά εμφανίζονται συνήθως σε μικρο-συγκεντρώσεις διεσπαρμένα εντός άλλων ορυκτών και σπάνια με την μορφή ορυκτών σπάνιων γαιών (π.χ. μοναζίτη , μπαστναζίτη, γαδολινίτη κλπ). Εκείνο λοιπόν, που στην πραγματικότητα είναι σπάνιο, είναι η εύρεση μιας περιοχής με υψηλή συγκέντρωση στοιχείων σπανίων γαιών.
Το Ύττριο (Y) με ατομικό αριθμό 39 είναι αργυρόχρωμο μέταλλο μετάπτωσης χημικά παρόμοιο με τις λανθανίδες και ιστορικά έχει κατηγοριοποιηθεί ως μια από τις σπάνιες γαίες. Χρησιμοποιείται στα λέιζερ για επεμβάσεις αισθητικής και αποτρίχωση, «θωρακίζει» τα φτερά μαχητικών αεροσκαφών και κάνει τους καθρέφτες… διάφανους. http://www.tovima.gr/science/article/?aid=652916

Μολονότι αποκαλούνται σπάνιες γαίες, στην πραγματικότητα αυτά τα μέταλλα δεν είναι τόσο σπάνια στον φλοιό της Γης, όσο υποδηλώνει το όνομά τους.  Πρακτικά σπάνιες γαίες υπάρχουν στην ορυκτο-χημική σύσταση όλων των ειδών των πετρωμάτων, σημασία έχουν όμως οι εμφανίσεις αυτών σε συγκεντρώσεις οικονομοτεχνικά εκμεταλλεύσιμες δηλ. σε κοιτάσματα. Συνεπώς, το όνομά τους υποδηλώνει ότι τα χημικά αυτά στοιχεία εμφανίζονται συνήθως σε μικρο-συγκεντρώσεις διεσπαρμένα εντός άλλων ορυκτών και σπάνια με την μορφή ορυκτών σπάνιων γαιών (π.χ. μοναζίτη , μπαστναζίτη, γαδολινίτη κλπ). Εκείνο λοιπόν, που στην πραγματικότητα είναι σπάνιο, είναι η εύρεση μιας περιοχής με υψηλή συγκέντρωση στοιχείων σπανίων γαιών. 

Υπενθυμίζεται ότι το Bayan-Obo, το μεγαλύτερο «κοίτασμα» σπάνιων γαιών του κόσμου που βρίσκεται στην Εσωτερική Μογγολία της Κίνας (διαθέτει περισσότερα από 40 εκατ. τόνους REE ορυκτών και μετά από 40 και πλέον χρόνια εξόρυξης έχει αποληφθεί μόλις το 35%) περιέχει μοναζίτη – μπαστναζίτη (Bastnasite) και ελαφρές γαίες δημητρίου (Ce), υττρίου (Y) και λανθανίου (La).

Οι πέντε αλήθειες για τις Σπάνιες Γαίες (I)Τα περισσότερα ορυχεία REE εντοπίζονται επί του παρόντος στην Κίνα, με την Αυστραλία να είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος παγκόσμιος προμηθευτής. Επιπλέον, η εξόρυξή τους είναι εξαιρετικά δαπανηρή και συνήθως επιζήμια για το περιβάλλον. Εν μέρει αυτός είναι και ο λόγος που η Κίνα έχει σχεδόν το παγκόσμιο μονοπώλιο με συντριπτική υπεροχή στην παγκόσμια παραγωγή, της οποίας αντιπροσωπεύει σχεδόν το 80%.

Dirty, dangerous and destructive – the elements of a technology boom
Rare earth mining in China: Low tech, dirty and devastating

Μολαταύτα, η  παρούσα ανακάλυψη,  θα μπορούσε να ανατρέψει τα σημερινά δεδομένα στην αγορά σπάνιων γαιών και να καταργήσει το μονοπώλιο της Κίνας, καθώς η Ιαπωνία επιδιώκει να διασφαλίσει αυτάρκεια στις πρώτες ύλες για τις βιομηχανίες της και ειδικότερα για τις βιομηχανίες ηλεκτρονικών, που αντιπροσωπεύουν μεγάλο μέρος της οικονομίας της.

Εχει προηγηθεί 8-10 χρόνια η απόφαση του Πεκίνου να μειώσει κατά 40% τις εξαγωγές της σε σπάνιες γαίες, προκαλώντας αναταραχή στην παγκόσμια αγορά, καθώς η μείωση της προσφοράς σε REE οδήγησε τότε σε δεκαπλασιασμό των τιμών. Εκτοτε, η Ιαπωνία αφενός εκπόνησε προγράμματα για την ανεύρεση κοιτασμάτων  σπάνιων γαιών, αλλά παράλληλα προσπάθησε να περιορίσει το ποσοστό χρήσης τους στην παραγωγή μπαταριών και ηλεκτρονικών προϊόντων. Ουσιαστικός στόχος για την Ιαπωνία ήταν, άλλωστε, να μειώσει και την εξάρτησή της από την Κίνα, με την οποία τη χωρίζουν μονίμως διαφορετικές πολιτικές προσεγγίσεις  και γεωπολιτικές εντάσεις.Δεδομένου ότι έχει αυξηθεί η κατανάλωση των σπάνιων γαιών από την ίδια την Κίνα, τόσο το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας όσο και η ΕΕ  έχουν προειδοποιήσει για το ενδεχόμενο έλλειψης σπάνιων γαιών.

Το συγκεκριμένο κοίτασμα βρέθηκε στον Ειρηνικό Ωκεανό, κοντά στη νήσο Minami-Tori-shima,  βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1.850 χλμ. από το Τόκιο. Η ανακάλυψη δημοσιεύθηκε στα επιστημονικά δελτία του εκδοτικού ομίλου Nature Publishing Group και η είδηση αναπαράγεται από την εφημερίδα Wall Street Journal και το αμερικανικό δίκτυο CNBC. Σύμφωνα με τα σχετικά δημοσιεύματα, το συγκεκριμένο κοίτασμα αλλάζει τα δεδομένα, καθώς περιέχει πάνω από 16 εκατ. τόνους σπάνιων γαιών που μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της παγκόσμιας βιομηχανίας σε Y  για 780 χρόνια, σε Eu για 620 χρόνια, σε Tb για 420 χρόνια και σε Dy (dysprosium) για 730 χρόνια.  Επιπλέον,  οι κόκκοι υλικού σπανίων γαιών που ανακτώνται από το δάπεδο της θάλασσας μπορούν να διαχωριστούν σχετικά εύκολα από τους κόκκους ανεπιθύμητου υλικού όταν διηθούνται κατά μέγεθος, με αποτέλεσμα αυτό να οδηγεί σε σημαντικό “εμπλουτισμό” του υφιστάμενου κοιτάσματος.

Μιλώντας στην Wall Street Journal, ο Γιουτάρο Τακάγια, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Γουασέντα, που ήταν επικεφαλής των σχετικών ερευνών, τονίζει ότι «είναι σημαντικό για την Ιαπωνία να έχει τον έλεγχο των πρώτων υλών που χρειάζεται, δεδομένου ότι η Κίνα ελέγχει τις τιμές». Ο ίδιος καθηγητής επισημαίνει, πάντως, ότι θα είναι δαπανηρή η εξόρυξη των σπάνιων γαιών μέσα από μια θαλάσσια ιλύ εκατοντάδων μέτρων. Τα κίνητρα είναι, όμως, ισχυρά, καθώς οι ερευνητές που εντόπισαν το κοίτασμα υποστηρίζουν ότι μπορεί να καλύψει την παγκόσμια κατανάλωση για εκατοντάδες χρόνια. Ηδη έχει σχηματισθεί κοινοπραξία από κυβερνητικούς φορείς, ιαπωνικές επιχειρήσεις, μεταξύ των οποίων και η Toyota MotorCorp, και ερευνητικές ομάδες, που σχεδιάζουν για την επόμενη πενταετία να κάνουν έρευνες για το αν είναι οικονομικά βιώσιμη η εξόρυξη.

Εντοπίστηκε κοίτασμα 16 εκατ. τόνων σπάνιων γαιών στην Ιαπωνία
Japanese researchers estimate 16M tonnes of rare earth deposits in deep-sea mud off Japan; hundreds of years of supply

Σχετικά Άρθρα