[του Δρ. Πέτρου Τζεφέρη] [by Dr Petros Tzeferis]
Το ζήτημα της φύλαξης των μεταλλευτικών στοών, πηγαδιών κλπ. ανά την επικράτεια τίθεται για μια ακόμη φορά με αφορμή το θανάσιμο δυστύχημα δικυκλιστή ο οποίος πρόσφατα κατά την διάρκεια εκτός δρόμου διαδρομής με μοτοσυκλέτα, έπεσε σε φρέαρ μεταλλείων βάθους 40 μέτρων (στη θέση Μπαρουταποθήκες) στον Αγιο Κωνσταντίνο, δήμου Λαυρεωτικής.
Και για μια ακόμη φορά το ίδιο ζήτημα αναδεικνύει τη σύγχυση που υπάρχει αφενός για τις ευθύνες αλλά και για το “δέον γενέσθαι” μεταξύ των διαφόρων εμπλεκομένων, δηλ. της Πολιτείας (Δασαρχεία, αρχαιολογικές υπηρεσίες, υπηρεσίες αποκεντρωμένης διοίκησης, υπουργείων κλπ) από τη μια πλευρά αλλά και των φορέων που προωθούν τις εκδηλώσεις αυτές (πεζοπορίες, ποδηλασίες, μηχανοκίνητου αθλητισμού, σύνδεσμοι φίλων σπηλαίων, ορυκτών κλπ) από την άλλη.
Το Δασαρχείο Λαυρίου με αφορμή το περιστατικό (αλλά και άλλα “near misses” που έχουν προηγηθεί) εξέδωσε έγγραφο με το οποίο αφού περιγράψει την υφιστάμενη κατάσταση στην περιοχή της Λαυρεωτικής, ως μια καθόλα ιδιάζουσα περιοχή, καλεί τις αρχές (δασικές, αστυνομικές, δημοτικές κλπ) να αστυνομεύσουν καλύτερα την περιοχή και τις λέσχες να ενημερώσουν τα μέλη τους, ώστε να μην διοργανώνουν “αγώνες” (ή και περιηγήσεις) στα δασικά μονοπάτια αλλά αν θέλουν να έρθουν σε επικοινωνία με τις αρχές με σκοπό την εξεύρεση χώρου κατάλληλου τόσο θεσμικά όσο και επί της ουσίας για την άσκηση της συγκεκριμένης δραστηριότητας.
Loading…
Reload document 
Open in new tab Πράγματι στο έγγραφο αυτό επισημαίνεται ότι η περιοχή έχει επικίνδυνους γεωλογικούς σχηματισμούς και φυσικές βαραθρώσεις, με χιλιάδες απρόβλεπτες εισόδους (μπούκες) μεταλλευτικών στοών και ανοιχτά φρέατα (πηγάδια) επί του εδάφους, να συνυπάρχουν με το Μεσογειακό δάσος σε έκταση χιλιάδων στρεμμάτων, στοιχεία χάρις τα οποία η Λαυρεωτική κηρύχθηκε αρμοδίως ως αρχαιολογικός/ιστορικός χώρος και τόπος ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.
Ως εκ τούτου η περιοχή της Λαυρεωτικής είναι μια καθόλα ιδιαίτερη περιοχή, στην οποία απαιτείται αυξημένη επαγρύπνηση από τους επισκέπτες, αφού πρακτικά είναι αδύνατη η πλήρης εξασφάλιση των επικινδύνων εγκαταλελειμμένων μεταλλευτικών εγκαταστάσεων, οι οποίες είναι σε μεγάλο βαθμό αχαρτογράφητες και σε πολλές περιπτώσεις καλύπτονται από σχίνα και πεύκα. Κατά συνέπεια- σύμφωνα πάντα με το έγγραφο- η χρήση των δασών της Λαυρεωτικής ως πεδίου διαδρομής -βόλτας enduro ή ως πίστας δοκιμών και αγώνων μοτοσυκλετών εκτός δρόμου, είναι μια αυθαίρετη και εξαιρετικά αυξημένης επικινδυνότητας δραστηριότητα, η οποία δεν μπορεί να ασκείται.
Επιπροσθέτως, όπως αναφέρεται στο έγγραφο, η δραστηριότητα αυτή είναι περιβαλλοντικά επιζήμια αφού αποκόπτονται κλάδοι πεύκων και διανοίγονται χαντάκια-συρμοί, από τη συχνή διέλευση των μοτοσυκλετών, και το έδαφος συμπιέζεται, συχνά ανασκάπτεται τοπικά, ενώ παράλληλα η ανάπτυξη ταχύτητας και θορύβων, προκαλεί όχληση στους πληθυσμούς της άγριας πανίδας. Επίσης, οι μοτοσυκλέτες που διασχίζουν το δάσος αλλά και ο έντονος ήχος, προκαλεί ενόχληση στους επισκέπτες του Εθνικού Δρυμού, πχ. μανιταροσυλλέκτες ή απλούς περιηγητές και εγκυμονεί κινδύνους για την ασφάλειά τους.
Μάλιστα, η υπηρεσία, δια του εγγράφου, προχωρεί περαιτέρω στην περιγραφή των αδικημάτων που διαπράττονται από όσους διέρχονται με δίκυκλο/μοτοσυκλέτα εντός της δασικής εκτάσεως, στην ευρύτερη περιοχή του Εθνικού Δρυμού Σουνίου και της Λαυρεωτικής: φθορά δάσους κατά παράβαση του άρθρου 268, νδ 86/69 “Δασικός κώδιξ” όπως ισχύει, παραβίαση του Κανονισμού λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού Σουνίου, υπ’ αριθμ. 174086/5086/9-7-1985 Απ. τ.Υπουργού Γεωργίας, αλλά και τις ειδικότερες Απαγορευτικές Διατάξεις του οικείου Δασαρχείου.
Από την άλλη, διάφοροι σύνδεσμοι ή φορείς που σχετίζονται είτε με τον μηχανοκίνητο αθλητισμό είτε με την τουριστική περιήγηση της περιοχής, έχουν να αντιτάξουν ένα βασικό επιχείρημα: Σύμφωνα με τους νόμους και τον χαρακτηρισμό της περιοχής, ο δασάρχης ορθώς πράττει, όμως η απαγόρευση των μοτοσυκλετών σε καμία περίπτωση δεν εγγυάται πως ποτέ κανείς δεν θα πέσει σε αφύλακτο μεταλλευτικό πηγάδι. Κι αυτό γιατί, εντός αλλά και εκτός εθνικού δρυμού, κινούνται αρκετοί επισκέπτες και περιπατητές, συλλέκτες μανιταριών, συλλέκτες ορυκτών, φυσιολάτρες, πεζοπόροι και αθλητές. Όλοι αυτοί θα συνεχίσουν να κινδυνεύουν από πηγάδια που παραμένουν κρυμμένα κάτω από χαμηλή βλάστηση, τρύπες στο έδαφος που δεν φαίνονται, και που συχνά είναι δίπλα ακριβώς στο μονοπάτι, με ένα στραβοπάτημα ή μία απλή δόση περιέργειας να είναι το μόνο που μπορεί να χρειαστεί για να οδηγηθούμε σε ακόμα ένα τραγικό περιστατικό.
Οπως αντιλαμβάνεται κάθε καλοπροαίρετος πολίτης, η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Για λόγους ασφαλείας, αγώνες ή έστω εξειδικευμένες περιηγήσεις θα πρέπει να γίνονται μόνο σε χώρους που έχουν καθοριστεί και έχουν τις προδιαγραφές ώστε να είναι ασφαλείς προς τούτο. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για το motocross ή έστω την “εντουροβόλτα. Ισχύει σε κάθε περίπτωση και για τις περιηγήσεις μέσα στις μεταλλευτικές στοές και πηγάδια καθώς και σε ορισμένα σπήλαια της περιοχής. Από την άλλη, θα πρέπει άμεσα να προχωρήσει η χαρτογράφηση και η σήμανση της περιοχής, καθώς και η συνακόλουθη περίφραξη-απαγόρευση εισόδου-διέλευσης σε χώρους που όντως έχουν χαρακτηριστεί ως επικίνδυνοι από αρμόδιους φορείς.
Οι χώροι αυτοί που απαιτούν ταυτοποίηση είναι όντως πάρα πολλοί (ίσως πάνω από 2000-2500) σε μια έκταση μεγαλύτερη από 100 χιλ. στρ. ενώ μόνο ο πυρήνας του Δρυμού καλύπτει τουλάχιστον 7500 στρέμματα. Εντούτοις, είναι μία διαδικασία που δεν χρειάζεται …αιώνες, αλλά μια συνεργασία φορέων της διοίκησης και τοπικών φορέων. Και ειδικών οι οποίοι θα κληθούν να προσφέρουν τις εξειδικευμένες γνώσεις τους στο αντικείμενο. Και μετά, ορισμένοι από αυτούς τους χώρους, αυτοί που πληρούν τις προϋποθέσεις, ένας-ένας θα αρχίσουν -μετά από παρεμβάσεις ενδεχομένως- να ανοίγουν, να αναδεικνύονται, να αποδίδονται εκεί που πρέπει: στους πολίτες και το ευρύτερο κοινό. Ως θεματικά πάρκα, ως πίστες περιηγήσεων, ως επιστημονικοί, τουριστικοί, επιδεικτικοί κλπ. χώροι. Για έρευνα των πανεπιστημίων, για εκπαίδευση των σχολείων, για αθλητισμό ερασιτεχνικό ή επαγγελματικό, για τουρισμό, για εντουροβόλτα ή πίστα motocross, για μια απλή φυσιολατρική περιήγηση, κλπ.
Είναι τόσο δύσκολο αυτό; απ’ ότι φαίνεται είναι. Οχι μόνο επειδή απαιτεί συνέργειες (αλλά και πόρους) της διοίκησης (όχι μόνο του Δασαρχείου), τόσο σε οριζόντιο όσο και σε κάθετο επίπεδο, αλλά και επειδή η διαμορφωμένη παιδεία και κουλτούρα μας γενικότερα, δεν είναι συναινετική, όπως άλλωστε αποδεικνύεται από τα δημοσιεύματα. Πρέπει όλοι να καταλάβουμε και να παραδεχτούμε το μερίδιο ευθύνης που έχουμε και μετά να ξεκινήσουμε από εκεί ως σημείο αναφοράς ώστε να πάμε μπροστά. Στον τόπο μας δυστυχώς, ουδείς παραδέχεται τα λάθη του και γι αυτό τίποτε δεν προχωρεί θετικά περαιτέρω. Ετσι ελάχιστη πρόοδος έχει γίνει επί δεκαετίες για τους πρώην μεταλλευτικούς χώρους της Λαυρεωτικής. Τη φύλαξή τους, την επιλογή και ανάδειξη ορισμένων από αυτούς, είτε ως διαμορφωμένες πίστες motocross, είτε ως περιηγήσεις με enduro σε επιλεγμένα μονοπάτια, είτε ως θεματικά μεταλλευτικά πάρκα, είτε ως κελάρια, είτε ως χώρους καλλιέργειας μανιταριών, είτε ως οτιδήποτε χρήσιμο…
Αυτή είναι, κατά την άποψή μας, η μόνη ασφαλής λύση. Θέλει βούληση, θέση σχεδιασμό, θέλει αποφασιστικότητα. Θέλει κυρίως όραμα. Θέλει και χρόνο αλλά και χρήμα, αλλά ΑΝ το είχαμε αποφασίσει εδώ και δεκαετίες, από τότε που σταμάτησαν να λειτουργούν τα μεταλλεία, τώρα θα είχαμε τις λύσεις.. Και εισροές χρημάτων θα είχαμε αλλά κυρίως θα είχαμε αποφύγει τα ατυχήματα… Εμείς αντί αυτού, επιδιδόμαστε σε ένα διαρκές “πινκ πογκ” ευθυνών .. αρκεί να αποσείσουμε τις ευθύνες, πριν το ζήτημα μπει εκ νέου στο αρχείο…
Ετσι, απλά ο χρόνος περνά χωρίς λύση. Μέχρι το επόμενο ατύχημα, που προφανώς δεν θα αργήσει να επισυμβεί…