ΑΡΧΑΙΑ ΛΑΤΟΜΕΙΑ & ΤΕΧΝΗ/ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Κρήτη: από τα αρχαία λατομεία στα μνημεία του πολιτισμού

Το αρχαίο λατομείο στο Βαθύ Λίθινου
Το αρχαίο μινωικό λατομείο στον Πανασσό

Στις σελίδες του βιβλίου περιέχονται μερικά από τα στοιχεία του οδοιπορικού αρκετών χρόνων (πάνω από 30, συστηματικά τα τελευταία 15) στην ύπαιθρο της Ελλάδας και κυρίως της Κρήτης.

 Τα λαξεύματα (λατομεία και πατητήρια), όταν δεν έχουν παρέμβει χωματουργικά μηχανήματα, διατηρούν πολλές πολύτιμες πληροφορίες για τον τρόπο πελεκήματος, για την λειτουργία των κατασκευών αυτών και εν τέλει για την τεχνολογία της εποχής εκείνης.  Αποτελούν αναμφισβήτητα ένα μεγάλο εθνικό κεφάλαιο γεωλογικής, αρχαιολογικής και ιστορικής σπουδαιότητας.

 

 
Οι πεζοπορίες στη Ζάκρο (Πελεκητά, Μαλάμουρες κλπ), η έκπληξη στο Πετροκοπιό (λίγο πριν το Βάϊ) για το ημίεργο που προοριζόταν για επιγραφή, αλλά και την κατασκευή για τη μεταφορά και τη φόρτωση των κιόνων που προορίζονταν για την αρχαία Ίτανο, κατέχουν πλέον ένα σημαντικό κομμάτι της θύμησης μου.
Το αρχαίο λατομείο στα Μάταλα

Η αναζήτηση στη θέση «Ραβδιά του Διγενή» ή «κιόνια», του χρόνου λειτουργίας του λατομείου, ολοκληρώθηκε στη Βικελαία με την τυχαία εύρεση στα πολύτιμα ΚΡΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ, της έκθεσης του τότε (1953) εφόρου αρχαιοτήτων Λασιθίου.

Η επίσκεψη στο ύψωμα Καρφί Ελούντας με τις «ακονιές» και η παρουσίαση στο Δήμο Ρούβα, οδήγησε (με τη βοήθεια του Κώστα Τσικνάκη) στην αναφορά του Πινδάρου και την διόρθωση ενός παρ ΄ ολίγον λάθους.

Έκπληξη ακόμα, τα μινωικά λατομεία Πανασού και η πληθώρα των λαξευμάτων στην περιοχή, μερικά εκ των οποίων συνανακαλύψαμε με τον Πέτρο Φουκάκη. Πιθανότατα το τοπωνύμιο pa-na-so, της γραμμικής Β, να σχετίζεται με το σημερινό όνομα του οικισμού.Το αρχαίο λατομείο στον «Λαγαρότοπο», ανάμεσα στην Πλώρα και το Απεσωκάρι, αποτελεί ασφαλώς ένα από τα μεγαλύτερα της Κρήτης.

 

Το «Λαβυρινθάκι» στο Μορόνι μόνο μικρό δεν είναι, όπως υπονοείται από το όνομα του, και αποτελεί το καλύτερα σωζόμενο υπόγειο λατομείο.Το αίνιγμα τεχνολογίας στο Βαθύ που προσπαθήσαμε να λύσουμε χωρίς επιτυχία με τον Νίκο Κουτεντάκη (Ψαλιδάκη), αλλά και τα υπόλοιπα λαξεύματα που υπάρχουν στον όρμο, καθιστούν το χώρο αυτό ένα ανοιχτό – συνεχές πεδίο για έρευνα και αναζήτηση.

 

 
Η ευρύτερη περιοχή της Κνωσού, Σπηλιάρας, Αρχανών, Κουνάβων προκαλεί δέος και κάθε επίσκεψη δημιουργεί καινούρια συναισθήματα όπως και η επίσκεψη (με το Σήφη Κοσόγλου και τον Αντώνη Παπουτσάκη) στον απίστευτο χώρο στις «Βάκιωτες» Σωκαρά.
Loader Loading…
EAD Logo Taking too long?
Reload Reload document
| Open Open in new tab

Download [9.79 MB]

Στη Αξό και την Ελεύθερνα και ειδικά κατά την επίσκεψη στο υπόγειο λατομείο του «Περιστερέ», αισθάνθηκα το μεγαλείο αλλά και το δράμα των ανθρώπων (στις δέστρες για τους δούλους) μιας άλλης εποχής.
 
 Στην πόλη του Ρεθύμνου τα λαξευτά, ειδικά στους Κουμπέδες, νομίζω είναι σημαντικά για την προ-Ενετική ιστορία της Πόλης. Ακόμα ο Σταυρός Ακρωτηρίου, «έδειχνε» από την πρώτη στιγμή τη σχέση του με τα Ενετικά Χανιά και στα Φαλάσαρνα το «χερσαίο» λιμάνι δημιουργεί δέος για τις δυνάμεις που κρύβονται στο εσωτερικό της γης.
 
Η επίσκεψη στα «μάρμαρα» Αράδενας την πρώτη φορά (πριν 30 χρόνια) μέσω Ανώπολης είχε ως έκπληξη την επιστροφή από το εξαιρετικά ανηφορικό μονοπάτι Λουτρού – Ανώπολης.

Το βιβλίο αυτό, όπως το περιγράφει παραπάνω ο συγγραφέας κ.Στέλιος Μιχ. Μανωλιούδης, δεν φιλοδοξεί να δώσει οριστικές απαντήσεις στα επιστημονικά ζητήματα που τίθενται για κάθε περιοχή. Φιλοδοξεί όμως να ανοίξει θέματα σε ότι αφορά την προστασία αυτών των μνημείων, αλλά και την ένταξη τους σε ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο για τον τόπο, στο οποίο κυρίαρχο ρόλο θα έχουν οι αξίες που σμιλεύτηκαν δίπλα από τις πέτρες της αρχαίας Ελλάδας.

[του Π.Τζεφέρη]

Σχετικά Άρθρα