Το ορυκτολογικό μουσείο του ΙΓΜΕ

Γενική άποψη του μουσείου Ορυκτών και Πετρωμάτων του Ι.Γ.Μ.Ε. (Ολυμπιακό Χωριό, Θρακομακεδόνες).

Στις  κτιριακές εγκαταστάσεις του Ι.Γ.Μ.Ε., στο Ολυμπιακό χωριό του Δήμου Αχαρνών, δημιουργήθηκε ένας χώρος όπου συγκεντρώθηκαν και στεγάστηκαν οι συλλογές από ορυκτά και πετρώματα, του Ελληνικού κυρίως χώρου, τις οποίες διέθετε το ΙΓΜΕ.  Πρέπει να τονιστεί ότι δεν πρόκειται για ένα Μουσείο με τη στενή έννοια του όρου, διότι η ίδρυση ενός Μουσείου επικυρώνεται με νόμο της Βουλής των Ελλήνων και έχει ιδρυτικό καταστατικό. Πρόκειται, για την ώρα τουλάχιστον, για ένα «Μουσειακό Χώρο», όπου στεγάστηκαν τα υπάρχοντα ορυκτολογικά δείγματα καθώς και άλλο γεωλογικό υλικό.

Βόρεια πλευρά, βιτρίνα του μουσείου ορυκτών, πετρωμάτων και απολιθωμάτων του ΙΓΜΕ 

Το «Μουσείο» του Ι.Γ.Μ.Ε. βρίσκεται στο ισόγειο του νέου κτηρίου και καταλαμβάνει έκταση 190 τ.μ.. Στον κυρίως εκθεσιακό χώρο είναι τοποθετημένα τα εκθέματα (ορυκτά, πετρώματα, απολιθώματα) σε επιτοίχιες, καθώς και σε κεντρικές επιτραπέζιες προθήκες. 

Η βόρεια επιτοίχια προθήκη, μήκους δεκατεσσάρων μέτρων, περιλαμβάνει 12 επί μέρους συνεχείς γυάλινες προθήκες με μουσειακά δείγματα ορυκτών ταξινομημένα χωρικά,ήτοι:  επτά προθήκες με ορυκτά του Λαυρίου, τρεις με ορυκτά της Χαλκιδικής και δύο με ορυκτά από τον υπόλοιπο Ελλαδικό χώρο. 

Η νότια επιτοίχια γυάλινη προθήκη, μήκους έξι περίπου μέτρων, περιλαμβάνει, εκτός από Ελληνικά ευμεγέθη δείγματα ορυκτών, δείγματα από το εξωτερικό καθώς και βιομηχανικά ορυκτά.

Οι δύο επιτραπέζιες προθήκες που καταλαμβάνουν τον κεντρικό χώρο, περιέχουν δείγματα προσφοράς συλλεκτών, η μία ελληνικά απολιθώματα και η άλλη φυσικούς και κατεργασμένους ημιπολύτιμους λίθους. 

Η συλλογή των απολιθωμάτων συνεχίζεται σε τρεις ξύλινες προθήκες από τα πρώτα χρόνια της ιστορίας του Ι.Γ.Μ.Ε., τότε Ινστιτούτο Γεωλογίας και Έρευνας Υπεδάφους (Ι.Γ.Ε.Υ.). Δείγματα ορυκτών και απολιθωμάτων μεγάλων διαστάσεων βρίσκονται πάνω σε ξύλινα βάθρα ή επιδαπέδια. 

Τέλος, το ενδιαφέρον εστιάζεται στη μακέτα του αναγλύφου του πυθμένα του Αιγαίου πελάγους στο κέντρο του χώρου και στους τέσσερις αναρτημένους θεματικούς χάρτες της Ελλάδας.

Ο χώρος Έκθεσης και Εργασίας στο βάθος της αίθουσας, πλαισιώνεται από οκτώ ξύλινες προθήκες σε δύο σειρές, όπου εκτίθενται απολιθώματα, πετρώματα από την Κύπρο, αλλά κυρίως πετρώματα και μεταλλεύματα του Ελλαδικού χώρου, ταξινομημένα ως «πετρώματα νήσων Αιγαίου», «πετρώματα Κρήτης», «πετρώματα Ηπειρωτικής Ελλάδας» και «μεταλλεύματα - πετρώματα Νήσων». 

Στον ίδιο χώρο υπάρχουν επίσης δύο πάγκοι εργασίας με μικροσκόπια, υπολογιστή και άλλο εποπτικό υλικό για πρακτική εξάσκηση των μαθητών - φοιτητών σχετικά με το γήινο περιβάλλον.   Το «Μουσείο» δεν είναι μόνο ένας χώρος συσσώρευσης ορυκτολογικών - γεωλογικών ειδών με πρόθεση μόνο τη διάσωση και προστασία τους. Πρέπει να αποτελεί κέντρο επιμόρφωσης, επιστημονικής έρευνας και αισθητικής - καλλιτεχνικής δραστηριότητας.

Εκεί ο μαθητής θα έλθει σε επαφή με το «πέτρινο περιβάλλον», ο φοιτητής και ο ερευνητής θα αναζητήσουν τα επιστημονικά στοιχεία για την έρευνά τους και θα προμηθευτούν το απαραίτητο υλικό, ο συλλέκτης θα εμπλουτίσει τις γνώσεις του. Επίσης, αυτός είναι ο χώρος όπου η αρχαιολογική έρευνα μπορεί να αναζητήσει και να συγκρίνει την πρώτη ύλη κατασκευής των αρχαιολογικών ευρημάτων της με συγκεκριμένα εκθέματα ορυκτολογικών ειδών. 

Επομένως, ένα σύγχρονο ορυκτολογικό «Μουσείο», ιδίως στο χώρο του Ι.Γ.Μ.Ε., είναι ιδιαίτερα σημαντικό γιατί: - Συμβάλλει στη γνώση του Ορυκτού Πλούτου της Χώρας. - Συμβάλλει στην κάλυψη επιστημονικών αναγκών. - Προσφέρει πρακτικές και οικονομικού περιεχομένου υπηρεσίες, δίνοντας πληροφορίες και συγκριτικό υλικό σε ιδιώτες, εταιρείες, νομαρχίες κ.ά. - Συντελεί στη διάσωση της γεωλογικής κληρονομιάς. - Συμβάλλει στην προβολή του Ι.Γ.Μ.Ε. και γενικά της Ελλάδας μέσω εκθέσεων  - Παρέχει επιμορφωτικές και παιδαγωγικές υπηρεσίες. Αποτελεί κέντρο άσκησης μαθητών προσφέροντας συμπληρωματική παιδεία, με βάση ειδικά επιμορφωτικά προγράμματα. Γενικά, τα επιμορφωτικά προγράμματα αποβλέπουν στη δημιουργική επαφή των παιδιών με το αντικείμενο (π.χ. ορυκτά, πετρώματα, νερά, ηφαίστεια, περιβάλλον) παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να συμμετέχουν ενεργά κατά την επίσκεψή τους στον Μουσειακό χώρο του Ι.Γ.Μ.Ε., ο οποίος έτσι μετατρέπεται σε χώρο μάθησης μέσα από την ευχαρίστηση και το παιχνίδι. 

Το Ι.Γ.Μ.Ε. είναι ο πιο κατάλληλος φορέας για να αναδείξει τον Ορυκτό πλούτο της Ελλάδας και τη γεωλογική μας κληρονομιά. Ο Μουσειακός χώρος, το «Μουσείο», πρέπει να αποτελέσει ένα ζωντανό κύτταρο, απόσταγμα των γεωλογικών ερευνών και πηγή μάθησης του «πέτρινου περιβάλλοντος», ώστε να ανταποκριθεί στις ανάγκες της σύγχρονης «κοινωνίας της γνώσης».

[Επιμέλεια: Π. Τζεφέρης]