ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ/ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΜΕΤΑΛΛΕΙΑΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ & ΛΑΤΟΜΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ

Άσκηση και μεταβίβαση του μεταλλευτικού δικαιώματος

O ελληνικός μεταλλευτικός κώδικας αποτελεί, ως επί το πλείστον, προσαρμογή του αντίστοιχου γαλλικού κώδικα. Η  άδεια μεταλλευτικών ερευνών στη Γαλλία (Permis Exclusif de Recherches – PER) δεν παρέχει  δικαίωμα για την εκτέλεση ερευνητικών εργασιών (The PER does not grant in itself the right to carry out exploration works). Αντιστοίχως,  η παραχώρηση του  μεταλλευτικού δικαιώματος δεν παρέχει άμεσο δικαίωμα για την εκτέλεση εξορυκτικών εργασιών (Τhe concession does not grant in itself the right to carry out exploitation works aswell.)

Πράγματι, σύμφωνα και με τον ελληνικό Μεταλλευτικό Κώδικα, ΜΚ, τόσο κατά την διαδικασία για την έκδοση της ΑΜΕ όσο και για την έκδοση του Π.Δ. της Παραχώρησης Μεταλλείου,  δεν έχει προσδιοριστεί  ακόμη  επακριβώς ο  χώρος επέμβασης όπου πρόκειται να ασκηθεί το σχετικό δικαίωμα δηλ. οι εξορυκτικές και λοιπές εργασίες. Συνεπώς τόσο οι ΑΜΕ όσο και οι ΠΜ χορηγούν το αποκλειστικό δικαίωµα έρευνας και εκµετάλλευσης επί εκτάσεων 5.000 έως 10.000 στρεμ., εντός των ορίων των οποίων θα προσδιοριστεί στη συνέχεια (στο στάδιο έγκρισης των μελετών) η έκταση επί της οποίας θα γίνει επέμβαση. Επίσης, ο ΜΚ ακολούθησε την αρχή που θεσμοθετήθηκε με το νόμο ΓΦΚΔ το 1910, ότι δηλαδή η παραχώρηση δίνεται για το σύνολο των απαντώμενων μεταλλευτικών ορυκτών εντός του χώρου αυτής (εκτός από αυτά που τυχόν έχουν εξαιρεθεί υπέρ του δηµοσίου) και όχι κατά μετάλλευμα, όπως ίσχυε και είχε θεσμοθετηθεί με το νόμο Χ του 1861, ώστε να αρθούν τα ζητήματα που δημιουργούσε μια τέτοια διάταξη.

Στο επόμενο στάδιο έγκρισης των μελετών γίνεται ουσιαστικά και ο έλεγχος των απαγορευτικών της Μεταλλείας λόγων (αρχαιολογία, περιβάλλον, ασφάλεια περιοίκων, κτισμάτων και υποδομών κ.λ.π.) . Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με σχετική νομολογία, η έκδοση της απόφασης έγκρισης της τεχνικής μελέτης έπεται της απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, κάτι που δεν ισχύει γενικά για την αδειοδότηση των λατομικών ορυκτών.



Άσκηση του μεταλλευτικού δικαιώματος: Η άσκηση του μεταλλευτικού δικαιώματος μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε τμήμα της έκτασης της παραχώρησης, γεγονός που προφανώς εξαρτάται από τα αποτελέσματα των ερευνητικών εργασιών που έχουν πραγματοποιηθεί. Η πορεία τόσο των εργασιών εκμετάλλευσης όσο και των ερευνητικών εργασιών ενδεχομένως θα υποδείξει και άλλα τμήματα της παραχωρηθείσας έκτασης στα οποία είναι δυνατόν να διενεργηθεί εκμετάλλευση ή να επεκταθεί η υφιστάμενη. Εάν τα αποτελέσματα των ερευνών το «επιτρέπουν» προφανώς υπάρχει δυνατότητα να γίνει αίτηση για  πολλά «σημεία» επέμβασης του κοιτάσματος, σε μεταγενέστερο χρόνο ή ακόμα και ταυτόχρονα ή ακόμη και για περισσότερα του ενός ορυκτά. Πράγματι, ο κατέχων ΑΜΕ έχει δικαίωμα έρευνας όλων των εντός του χώρου της άδειας ευρισκομένων μεταλλευτικών ορυκτών, δηλαδή το χορηγούμενο δικαίωμα έρευνας είναι γενικό και δεν αφορά ένα μόνο μετάλλευμα.

Βέβαια σε κάθε περίπτωση, σε οποιοδήποτε διακριτό τμήμα της έκτασης της παραχώρησης για το οποίο αιτείται η διενέργεια εργασιών εκμετάλλευσης, θα πρέπει να προηγηθεί της έναρξης εργασιών η έγκριση περιβαλλοντικών όρων και τεχνικής μελέτης εκμετάλλευσης, ενώ εάν πρόκειται για επέκταση ήδη «αδειοδοτηθείσας» έκτασης, απαιτείται τροποποίηση των σχετικών αποφάσεων.

Η απόκτηση του δικαιώματος επί του εδάφους, θεωρείται επιβεβλημένη, καθόσον δεν νοείται η οποιαδήποτε επέμβαση επί εδάφους εάν δεν συναινεί ο ιδιοκτήτης αυτής. Άρα θα πρέπει να αποκτηθεί το εδαφικό δικαίωμα είτε με μίσθωση από τον ιδιοκτήτη είτε με αγορά είτε ακόμα και με απαλλοτρίωση της απαιτούμενης έκτασης.

Τονίζεται  ότι όταν πρόκειται για δημόσιες εκτάσεις ΔΕΝ απαιτείται εκμίσθωσή τους (όπως γίνεται στα λατομεία) αλλά απαιτείται απλή παραχώρηση αυτής με καταβολή του προβλεπόμενου ανταλλάγματος για την αλλαγή της χρήσης της γης.

Tέλος κατά τις επακολουθούσες εξορυκτικές εργασίες εφαρμόζεται ο Κανονισμός Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών (ΚΜΛΕ). Αποτελεί το βασικό θεσμικό εργαλείο που διέπει τη λειτουργία της εξορυκτικής βιομηχανίας αναφορικά με τις συνθήκες ασφάλειας, ορθολογικής εκμετάλλευσης και αποκατάστασης. Αναμορφώθηκε εντός του 2011, ενώ ο προηγούμενος ΚΜΛΕ εφαρμόστηκε με επιτυχία από το 1984 μέχρι το 2011.

Aναφορικά με την εποπτεία και τον έλεγχο, επισημαίνεται ότι όλα τα εξορυκτικά έργα που διέπονται από τον ΜΚ, υπόκεινται σε αποκλειστικό έλεγχο από τις κατά τόπο αρμόδιες Επιθεωρήσεις Μεταλλείων, ως προς τη νομιμότητα, την ασφάλεια εργαζομένων – περιοίκων – έργων και την ορθολογική διεξαγωγή τους, σύμφωνα με τις εγκεκριμένες μελέτες. Ο περιβαλλοντικός έλεγχος των έργων αυτών γίνεται από το Σώμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος.Για την πραγματοποίηση των εργασιών εκμετάλλευσης ενός κοιτάσματος απαιτείται η εγκατάσταση Η/Μ εγκαταστάσεων και συναφών δομικών έργων,

Μεταβίβαση του μεταλλευτικού δικαιώματος. Μετά την χορήγηση του μεταλλευτικού δικαιώματος, και παρότι πρόκειται για εμπράγματο δικαίωμα που έχει χορηγήσει η πολιτεία, επιτρέπεται η μεταβίβασή του από τον μεταλλειοκτήτη σε άλλον (πώληση, εκμίσθωση), κατόπιν έγκρισης του αρμοδίου υπουργού ΠΕΝ.

Η απαιτούμενη έγκριση του υπουργού για αυτήν την μεταβίβαση σκοπό έχει τον έλεγχο της μη ύπαρξης τυχόν σύγκρουσης του περιεχομένου της υπό έγκριση σύμβασης με κανόνες δημόσιας τάξης ή λόγους ασφάλειας της χώρας.Επιπλέον στο πλαίσιο αυτού του ελέγχου απαιτείται πολλές φορές η διερεύνηση της υπηκοότητας εταιρειών ή και μετόχων αυτών, με αποτέλεσμα να απαιτείται ικανός χρόνος για την ολοκλήρωσή της.

Τα παραχωρητήρια διατάγµατα καθώς και οι συµβάσεις µεταβίβασης, µίσθωσης των δικαιωµάτων µεταλλειοκτησίας µε τις εγκριτικές Υπουργικές αποφάσεις πρέπει να µεταγράφονται στο αντίστοιχο υποθηκοφυλακείο, δεδοµένου ότι τα µεταλλεία θεωρούνται ακίνητα σύμφωνα με τον αστικό κώδικα.

Άδεια ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων (Η/Μ) εντός μεταλλευτικών χώρων. 

Στην περίπτωση που κατασκευάζονται και εγκαταστάσεις επεξεργασίας των εξορυσσόμενων μεταλλευμάτων, τότε απαιτούνται πρόσθετες άδειες για την εγκατάσταση και λειτουργία αυτών (άρθρα 158-163 ΜΚ και σχετικά άρθρα ΚΜΛΕ), καθώς και απόκτηση κυριότητας ή χρήσης επί επιφανειακών εδαφικών εκτάσεων.

Ανάλογα με την εφαρμοζόμενη μέθοδο εκμετάλλευσης αλλά και τον βαθμό επεξεργασίας του εξορυσσόμενου μεταλλεύματος, υφίσταται ανάγκη για  πλήθος  τέτοιων εγκαταστάσεων είτε υποστηρικτικών της εκμετάλλευσης, όπως αντλίες, δίκτυα παροχής νερού, ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη, τηλεφωνικά δίκτυα, αποθήκες, βάσεις έδρασης μηχανημάτων, μεταφορικές ταινίες, ανεμιστήρες, σιλό, εγκαταστάσεις απλής μηχανικής επεξεργασίας κ.α.είτε εγκαταστάσεων κατεξοχήν επεξεργασίας του μεταλλεύματος.

 Για αυτές σύμφωνα με την υφιστάμενη νομοθεσία υφίσταται υποχρέωση αδειοδότησής τους τόσο πριν την κατασκευή-εγκατάστασή  τους όσο και πριν την λειτουργία τους (άδεια λειτουργίας). Διαφορετικά, αν προηγουμένως ο ενδιαφερόμενος δεν εφοδιαστεί με τα προαναφερθέντα διοικητικά παραστατικά,  επιβάλλονται οι κυρώσεις που προβλέπονται στα άρθρα 164-170 του ΜΚ.

Η αδειοδότηση των μεταλλείων. Άδεια μεταλλευτικών ερευνών (ΑΜΕ) και Παραχώρηση μεταλλευτικού δικαιώματος (Π.Μ.)

Σχετικά Άρθρα