Ένα αρκετά ενδιαφέρον νομοσχέδιο εισήχθη προς ψήφιση σχετικά πρόσφατα στο Αμερικανικό Κογκρέσο μέσω της πανίσχυρης Επιτροπής Αμυντικών Υποθέσεων και σε συνεργασία με τις επιτροπές Οικονομικών, Εξωτερικών Υποθέσεων, Ενέργειας και Εμπορίου. Ένα νομοσχέδιο το οποίο σύμφωνα με τον εισηγητή του στοχεύει στην προστασία των αμερικανικών εξορυκτικών επιχειρήσεων οι οποίες δραστηριοποιούνται στον τομέα των κρίσιμων και στρατηγικών ορυκτών (πχ. σπάνιες γαίες, αντιμόνιο, ουράνιο, λίθιο, στρόντιο, τιτάνιο, αλλά και του σιδήρου).
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο θα δημιουργηθεί ειδικό ταμείο (fund) μέσω του οποίου οι αμερικανικές εξορυκτικές και μεταλλουργικές επιχειρήσεις θα μπορούν να δανείζονται με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους ώστε να αντεπεξέλθουν στον Κινεζικό ανταγωνισμό ο οποίος ειδικά στις σπάνιες γαίες ελέγχει το 90% περίπου τόσο της εξόρυξης όσο και της κατεργασίας των σπάνιων γαιών (upstream-downstream).΄
Αυτό που ίσως έχει ενδιαφέρον είναι ένα επιπλέον απαγορευτικό άρθρο του νομοσχεδίου στο οποίο αναφέρεται ρητώς η απαγόρευση έμμεσης/άμεσης πώλησης αμερικανικών περιουσιακών στοιχείων/ορυχείων σπάνιων γαιών σε επενδυτές από τη Ρωσία και την Κίνα καθώς τα συγκεκριμένα ορυκτά αφορούν την Εθνική Ασφάλεια των ΗΠΑ.Συνήθως τέτοιου είδους επενδύσεις περνούν προς έγκριση μέσα από την Επιτροπή Ξένων Επενδύσεων (CFIUS) του Κογκρέσου.
Οι σπάνιες γαίες έχουν ιδιαίτερη γεωπολιτική βαρύτητα η οποία αντικατοπτρίσθηκε αισθητώς το 2010 κατά τη διάρκεια της κρίσης των νήσων Σενκάκου μεταξύ της Ιαπωνίας και της Κίνας. Σε εκείνη την κρίση διαφάνηκε πως το γεωπολιτικό “βάρος” των σπάνιων γαιών ισούται με το “βάρος” γεωπολιτικά κρίσιμων γεωγραφικών περιοχών συν το βάρος του πιθανού υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου αυτών των περιοχών.
Η συνολική εμπορική υπεραξία των σπάνιων γαιών κυμαίνεται μεταξύ $5 και $7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων (ναι καλά διαβάσατε: τρισεκατομμυρίων δολαρίων!) καθώς αυτές χρησιμοποιούνται, πέραν των οπλικών συστημάτων, σε προϊόντα υψηλής τεχνολογίας (πχ. κινητά τηλέφωνα, ανεμογεννήτριες, ηλεκτρικά αυτοκίνητα κλπ.). Αυτό ίσως εξηγεί και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που δείχνει το αμερικανικό υπουργείο Εμπορίου καθώς όποιος ελέγχει τις σπάνιες γαίες ελέγχει εμμέσως και το παγκόσμιο εμπόριο.
Παραδείγματος χάριν, όσον αφορά την κινητή τηλεφωνία (ένας μόνο από τους τομείς εφαρμογής των σπάνιων γαιών), αρκεί να αναλογισθεί κανείς τα κάτωθι στοιχεία:
- κάθε συσκευή κινητού τηλεφώνου εκτιμάται πως περιέχει περίπου 0,1 gr νεοδύμιου. Κάθε κινητό περιέχει βεβαίως και άλλες σπάνιες γαίες (πρασεοδύμιο, δυσπρόσιο κλπ.)
- σήμερα υπάρχουν περίπου 4,77 δισεκατομμύρια χρήστες κινητής τηλεφωνίας, ενώ το 2019 εκτιμάται πως θα ανέλθουν στους 7,07 δισ. χρήστες.
- το 2014 ο αριθμός συσκευών κινητών τηλεφώνων ξεπέρασε το συνολικό πληθυσμό του πλανήτη. Συγκεκριμένα πωλήθηκαν 7,2 δισεκατομμύρια συσκευές κινητών τηλεφώνων.
- το 2016 ο συνολικός παγκόσμιος τζίρος από τις πωλήσεις κινητών τηλεφώνων ανήλθε στα 428,9 δισεκατομμύρια δολλάρια.
Δεν απομένει παρά να διαπιστώσουμε εάν και κατά πόσο το προαναφερθέν νομοσχέδιο, εφόσον περάσει από το Κογκρέσο, θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα.
*Αναδημοσίευση από το capital.grTου κ. Σωτήρη Ν. Καμενόπουλου, Διδάκτωρα Πολυτεχνείου Κρήτης, Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων