Ενεργειακή και Γεωπολιτική πραγματικότητα στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο

Οικόπεδα για εξερεύνηση και παραγωγή υδρογονανθράκων στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο (Ελλάδα, Τουρκία, Κύπρος, Λίβανος, Ισραήλ και Αίγυπτος)

[του Αθανασίου Πίτατζη*]

Με αφορμή τις πολλές συναντήσεις των πρωθυπουργών Ελλάδας, Κύπρου με Ισραήλ και Αίγυπτο τα τελευταία χρόνια θα προσπαθήσουμε στην παρούσα ανάλυση να θέσουμε με τεχνοκρατικούς και γεωπολιτικούς όρους την θέση της Ελλάδος στα ενεργειακά δρώμενα της Νοτιοανατολικής Μεσογείου.

Ενεργειακή και Γεωπολιτική Πραγματικότητα στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο by tzeferisp on Scribd

Το βασικό θέμα αναφοράς της ανάλυσης  είναι ο αγωγός φυσικού αερίου East Med Pipeline και οι διάφοροι τρόποι μεταφοράς του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου προς την Ευρώπη και τον ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η χώρα μας. Εντούτοις, γίνεται αναφορά και στα γενικότερα ζητήματα γεωπολιτικής και εστίασης των στόχων για την Χώρας μας.

Η παγκόσμια αγορά φυσικού αερίου και πετρελαίου δεν λειτουργεί με πολιτικά κριτήρια εδώ και δεκαετίες αλλά με χρηματοοικονομικά κριτήρια, οπότε όσες πολιτικές συναντήσεις και αν γίνουν ανάμεσα σε Ελλάδα, Κύπρο με Ισραήλ και Αίγυπτο, αυτός ο αγωγός δεν θα γίνει αν δεν είναι κερδοφόρος. Εντούτοις, αυτές οι συναντήσεις μπορούν να εγγυηθούν ένα ασφαλές γεωπολιτικό και επενδυτικό περιβάλλον για τις εταιρείες που εμπλέκονται.

Ουσιαστικά μετά την ανακάλυψη του γιγαντιαίου κοιτάσματος φυσικού αερίου Ζορ στην Αίγυπτο, οι πιθανότητες ανακάλυψης νέων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί κατακόρυφα. Για να αναλογιστεί ο αναγνώστης πόσο σημαντικά σε μέγεθος είναι τα κοιτάσματα φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου θα πρέπει να σημειώσουμε ότι:

• Το κοίτασμα Αφροδίτη της Κύπρου έχει αποθέματα 140 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου με ετήσια κατανάλωση φυσικού αερίου της Ελλάδος και της Κύπρου στα τέσσερα περίπου και λιγότερο από ένα δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αντίστοιχα
• Τα κοιτάσματα Ταμάρ και Λεβιάθαν στον Ισραήλ έχουν αποθέματα 280 και 640 αντίστοιχα δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου με την ετήσιά κατανάλωση φυσικού αερίου του Ισραήλ να είναι περίπου έξι με εφτά δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα
•  Το κοίτασμα Ζορ στην Αίγυπτο έχει αποθέματα 850 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου με ετήσια κατανάλωση φυσικού αερίου της να είναι περίπου 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα

Finding Petroleum in North Africa and the Eastern Mediterranean by tzeferisp on Scribd

Η έρευνα μας έχει ήδη εντοπίσει παρόμοιες δυνατότητες ύπαρξης κοιτασμάτων τύπου ΖΟΡ και Νότια της Κρήτης. Το γεγονός παρουσίας Υφαλογενών Ασβεστολίθων της Μειοκαινικής περιόδου μέσα στην Ελληνική ΑΟΖ έχει ήδη επιβεβαιωθεί από μελέτες του C.N.R.S. και I.F.P. της Γαλλίας.

Οι μελέτες αυτές καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η Μεσόγειος αλλά και ιδιαίτερα η Νότια Κρήτη και η Νότια Κύπρος εμφανίζουν παγκοσμίως τους περισσότερους σε αριθμό υφάλους ασβεστολίθου της ύστερης Μειοκαινικής περιόδου.

Ένας γεωπολιτικός στόχος της χώρας θα έπρεπε -κατά την άποψή μας- να βρίσκεται στην κατεύθυνση προσέλκυσης εταιρειών εξερεύνησης και  παραγωγής υδρογονανθράκων ισραηλινών συμφερόντων όπως η Delek σε συνεργασία με αντίστοιχες ελληνικές εταιρείες στα ελληνικά θαλάσσια οικόπεδα. Αυτή η επιχειρηματική συνεργασία θα εμβάθυνε περισσότερο την γεωπολιτική σχέση των 2 χωρών.

Είναι εμφανές από όλα τα παραπάνω ότι όλοι αυτοί οι γεωλογικοί σχηματισμοί με πιθανά κοιτάσματα υδρογονανθράκων εκτείνονται και μέσα στην Ελληνική ΑΟΖ. Βέβαια πρέπει να τονίσουμε ότι χωρίς γεωτρήσεις δεν υπάρχει κοίτασμα αλλά προβλέψεις και γεωλογικές αναλύσεις.  

Νέες ανακαλύψεις υπεργιγαντιαίων στόχων κοιτασμάτων τύπου "Ζορ" νοτιο-δυτικά της Κρήτης

Supergiant Zohr Type Reef Reservoir Disc by tzeferisp on Scribd

Οι άμεσες προτεραιότητες για την Ελλάδα σε σχέση με την μελλοντική ενεργειακή και γεωπολιτική/εξωτερική πολιτική της για την Νοτιοανατολική Μεσόγειο θα πρέπει-κατά την άποψή μας- να είναι:

• Να αντέξει η χώρα οικονομικά, στρατιωτικά, κοινωνικά και γεωπολιτικά αλώβητη μέχρι το 2022, γιατί οι εξελίξεις στην περιοχή μας θα είναι ραγδαίες γεωπολιτικά μέχρι τότε.
• Να βοηθήσει στρατιωτικά την Κύπρο
• Να δημιουργήσει ένα εθνικό ενεργειακό και γεωπολιτικό δεκαπενταετές σχέδιο/πλάνο, με ειδικό σχέδιο για την Νοτιοανατολική Μεσόγειο
• Να εμβαθύνει την γεωπολιτική της σχέση με το Ισραήλ και την Αίγυπτο

Το τελικό συμπέρασμά μας είναι ότι η Χώρα μας θα πρέπει να δραστηριοποιηθεί εντονότερα διπλωματικά, στρατιωτικά, ενεργειακά αλλά και γεωπολιτικά αν θέλει πρώτον να καταστεί ενεργειακός κόμβος στην Νοτιοανατολική Μεσόγειο/Ευρώπη και δεύτερον παραγωγός υδρογονανθράκων μεσοπρόθεσμα.

* οι απόψεις είναι του συγγραφέως και μόνον

[επιμέλεια: Π. Τζεφέρης]