[του Πέτρου Τζεφέρη*] [by Tzeferis Petros]
Όλα τα παραπάνω δείχνουν πόσο μεγάλη ανάγκη έχει ο πολιτισμός μας από τις βασικές αλλά και κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες, οι οποίες δυστυχώς δεν μπορούν να καλυφθούν μόνο από ανακύκλωση ή επαναχρησιμοποίηση. Καλώς ή κακώς απαιτείται η εξόρυξή τους. If it isn’t grown- it has to be mined! Στο χέρι μας είναι αντί να απορρίπτουμε αδιακρίτως, να προσπαθήσουμε για την βιώσιμη και περιβαλλοντικά ασφαλή εξόρυξη. Στην Εβδομάδα Πρώτων Υλών (European Raw Materials Week, από τις 28.11.2016 έως τις 2.12.2016) και τις εκδηλώσεις που πραγματοποίησε στις Βρυξέλλες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επιβεβαιώθηκε ότι ορυκτά και μέταλλα εξακολουθούν να βρίσκονται στην κορυφή της παραγωγικής αξιοποίησης και αποτελούν κινητήριο μοχλό της Ευρωπαϊκής Βιομηχανικής Στρατηγικής 2020. Υπολογίζεται ότι στο ευρωπαϊκό υπέδαφος, μεταξύ 500 – 1000 μέτρων, υπάρχουν αναξιοποίητα μεταλλευτικά αποθέματα αξίας 100 δις. ευρώ. Είναι γνωστό επίσης ότι αρκετά από αυτά φιλοξενούνται στο ελληνικό γεωλογικό περιβάλλον.
Οι φόβοι για έλλειψη επάρκειας αποθεμάτων διεθνώς έχουν αυξήσει το ενδιαφέρον για την ενίσχυση της γεωλογικής έρευνας σε ολοένα δυσκολότερες, φτωχότερες ή και ανεξερεύνητες μέχρι σήμερα μεταλλοφορίες, γεγονός που αυξάνει το επενδυτικό ρίσκο κοιτασματολογικού εντοπισμού τους. Είναι τόσο μεγάλο το “raw materials rush” στις μέρες μας ώστε το επενδυτικό ενδιαφέρον έχει μετατοπιστεί επίσης προς την εκμετάλλευση υποθαλάσσιων κοιτασμάτων, με το πλέον ώριμο έργο της Καναδικής Nautilus Minerals στην Παπούα Νέα Γουινέα (στον πυθμένα της θάλασσας Βίσμαρκ) να ετοιμάζεται να ξεκινήσει μεταλλευτικές εργασίες στις αρχές του 2018. Η Διεθνής Αρχή Θαλάσσιου Βυθού (Ιnternational Seabed Authority), που βρίσκεται στην Jamaica και έχει συσταθεί σύμφωνα με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας, έχει ήδη εκδώσει 26 άδειες εξερεύνησης υπέρ διαφόρων κυβερνήσεων και επιχειρήσεων. Αυτό όμως δεν θα πρέπει να γίνει σε βάρος του οικοσυστήματος και των θαλάσσιων οργανισμών. Σε κάθε περίπτωση απαιτούνται αυστηροί όροι, συστηματική παρακολούθηση και αυστηρός έλεγχος.
Ακόμη και το extraterrestrial ή Asteroid mining έχει τεθεί μέσα στο ερευνητικό πλάνο, ενώ η Σελήνη τοποθετείται ψηλά στη λίστα για εκμετάλλευση των κοιτασμάτων νικελίου, σιδήρου, κοβαλτίου και πλατινοειδών που διαθέτει. Η μεταλλευτική αξία της Σελήνης εκτιμάται σε 150 μέχρι 500 τετράκις εκατομμύρια $.
Galactic gold rush: the tech companies aiming to make space mining a reality
Είτε τον θέλουμε είτε όχι, αυτός είναι ο κόσμος μας, ο πολιτισμός μας. Τον λέμε ψηφιακό, είναι όμως ακόμη βαθιά υλικός και μηχανιστικός. Θέλουμε την οικονομία μας πράσινη, αποϋλοποιημένη και την επικοινωνία μας ασύρματη, χωρίς να νοιαζόμαστε για το κόστος που υποχρεώνει μια άλλη γωνιά της γης να είναι υποβαθμισμένη και γκρίζα. Δεν μας αρέσουν οι εξορύξεις αλλά μας αρέσουν τα προϊόντα τους, κυρίως τα ψηφιακά και τα hi-tech. Θέλουμε τα καλούδια της τεχνολογίας αλλά όχι τη ρύπανση και την υποβάθμιση που αυτή προϋποθέτει. Αποκαλούμε ακόμη την κοινωνία μας πολυ-πολιτισμική και ανεκτική, είναι όμως στείρα ατομο-κεντρική, διαρκώς υποκριτική, ασταθής και μη συνεκτική. Το μόνο που μένει σταθερό είναι η συνεχής αύξηση της κατανάλωσης και το υποκριτικό μας ταλέντο!
Αν παρατηρήσουμε το διάγραμμα με την παγκόσμια ηλεκτροπαραγωγή για τα τελευταία 40 χρόνια, το ποιο σημαντικό συμπέρασμα δεν είναι η επιμέρους κατανομή των διαφόρων ενεργειακών μορφών που συνεισφέρουν, αλλά το γεγονός ότι η παγκόσμια παραγωγή ενέργειας συνεχώς αυξάνει. Αρα αυξάνει διαρκώς και η κατανάλωση που είναι ο διαχρονικός πρωταγωνιστής στο διάγραμμα, αλλά και στη ζωή μας. Είναι η βασίλισσα, η θεά του πολιτισμού μας. Και προφανώς όχι η «βιωσιμότητα», η οποία μοιάζει με την μικρή παρακατιανή πριγκίπισσα σε αναμονή, την Σταχτοπούτα που έχασε το γοβάκι της..
H …δική μας αντίληψη για την ανάπτυξη
Αν δεν μας αρέσει ο κόσμος που ζούμε θα πρέπει να αλλάξουμε το πολιτιστικό μας παράδειγμα, όχι να κατηγορούμε διαρκώς τους άλλους και να προσπαθούμε να μεταφέρουμε τα «απόβλητα» της ανάπτυξης σε άλλες γειτονιές έξω από την αυλή μας. Αυτό είναι υποκριτικό και καθόλου τίμιο. Η να οργανώνουμε “Διεθνείς Διασκέψεις για το Περιβάλλον” και για το κλίμα που διαρκώς διολισθαίνουν γιατί οι αποφάσεις τους ουδέποτε μπορεί να είναι επί της ουσίας και στο σύνολό τους δεσμευτικές και υλοποιήσιμες. Απλά, στην καλύτερη περίπτωση, κάνουμε το «υποκριτικό» μας καθήκον απέναντι στην κλιματική αλλαγή!. Η ακόμη να παίρνουμε επικοινωνιακού χαρακτήρα αποφάσεις σαν αυτές του συμπαθούς κου Obama για την Αρκτική, αλλά που θα έπρεπε να τις έχει πάρει στην αρχή της θητείας του και όχι στο τέλος. Και να τις εφαρμόσει σε κάθε περίπτωση, ενώ τώρα απλά αυτές αναφέρονται στο μέλλον που προφανώς δεν θα κυβερνά αυτός, ενώ για τα ήδη ούκο λίγα υφιστάμενα project στην Αρκτική, δεν ακούγεται μιλιά: business as usual…
Εν κατακλείδι, αν θέλουμε να μειώσουμε ή να ξεριζώσουμε τις εξορύξεις από τη ζωή μας, πρέπει να αλλάξουμε το καταναλωτικό μας πρότυπο, τον τρόπο που σκεφτόμαστε, τον τρόπο που ζούμε. Από τα smartphone, τα LCDs, τα playstations, τα διάφορα gadgets μέχρι τα ενεργειακά negawatts! Μέχρι τότε, κι επειδή αυτό αποκλείεται να γίνει σε έναν κόσμο σαν τον σημερινό, θα συνεχίσουμε να ζούμε και να παλεύουμε με τη ρύπανση και με το raw material rush. Και φυσικά με τις εξορύξεις. Οσο πιο νωρίτερα το καταλάβουμε, όσο πιο ειλικρινείς και ρεαλιστές είμαστε, τόσο πιο γρήγορα και δυνατά θα ξεκινήσουμε να εφαρμόζουμε εργαλεία για το mining sustainability. Σαν αυτά που ήδη διδάσκονται σε προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς σπουδαστές (βλ. εικόνες).
[*Δρ. ΕΜΠ- Συγγραφέας, αναδημοσίευση από το http://www.huffingtonpost.gr/]
Μία μόνο ευχή για το 2017: ας σταματήσει επιτέλους η υποκρισία! (Ι)