Στο πλαίσιο της «Ευρωπαϊκής Εβδομάδας για τις Πρώτες Ύλες» (European Raw Materials Week) που έλαβε χώρα στις Βρυξέλλες από τις 28 Νοεμβρίου μέχρι τις 2 Δεκεμβρίου του 2016, οργανώθηκε στις 29 Νοεμβρίου και μία ημερίδα με θέμα «Κοινωνική Άδεια Λειτουργίας – Επανασύνδεση των Πρώτων Υλών με την Κοινωνία». (Social License to Operate – Reconnecting Raw Materials and Society). Η ημερίδα αυτή προέκυψε από τη συνεργασία των: α.Montanuniversitaet Leoben (Αυστρία), β. Trinity College Dublin (Ιρλανδία), γ. Sustainable Minerals Institute of the University of Queensland (Αυστραλία)και δ. Advanced Mining Technology Centre of the University of Chile (Χιλή).
 |
| Lisheen Mine is a lead and zinc mine located in County Tipperary, Ireland |
Είναι πλέον γενικά αποδεκτό, οι τεχνικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές προκλήσεις στην εξορυκτική βιομηχανία διαμορφώνουν όλο και πιο επείγοντα χαρακτήρα, δεδομένων των αλλαγών και των αντίστοιχων πιέσεων που ασκούνται από την κοινωνία των πολιτών. Η πολιτεία πρέπει να ανταποκριθεί υπεύθυνα και γρήγορα στις προσδοκίες της κοινωνίας της γνώσης η οποία εξαρτάται από τις πρώτες ύλες. Η Ευρώπη, έχοντας αναγνωρίσει την ανάγκη για πρώτες ύλες και τη συμβολή τους στον κοινό πρωταρχικό στόχο για την ανάπτυξη, έχει υιοθετήσει αντίστοιχες πολιτικές τα τελευταία χρόνια (RΜΙ, EIP κλπ.), που όμως πρέπει να ικανοποιούν και ένα συγκεκριμένο σύνολο προκλήσεων που τίθενται σε τοπικό επίπεδο.
Το παράδειγμα της Ιρλανδίας. Μεταξύ των παρουσιάσεων, ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η αντίστοιχη της Ιρλανδικής Υπηρεσίας Προστασίας Περιβάλλοντος (Irish Environmental Protection Agency), με θέμα «Η εμπειρία της Κοινωνικής Άδειας στη Ιρλανδία».
Ο ορυκτός πλούτος της Ιρλανδίας είναι αρκετά σημαντικός. Η Ιρλανδία είναι μία από τις πιο σημαντικές χώρες στην εξόρυξη ψευδαργύρου και πρώτη στην Ευρώπη (με το 5ο μεταλλείο ψευδαργύρου σε μέγεθος παγκοσμίως,βλ. φωτο) καθώς και μολύβδου. Επίσης στην Ιρλανδία γίνεται εξόρυξη και άλλων ορυκτών όπως γύψος, άργιλος, δολομίτης, πυρίτιο, μάρμαρα, σχιστολιθικές πλάκες, βαρύτης, κλπ. Επιπλέον των προαναφερθέντων, υπάρχουν και ανθρακωρυχεία καθώς και πάνω από 400 λατομεία αδρανών. Σύμφωνα με την τελευταία κατάταξη του FrazerInstitute (Ιούνιος 2016) για την πολιτική των χωρών ως προς την ελκυστικότητα των επενδύσεων, η Ιρλανδία κατατάσσεται πρώτη από τις ευρωπαϊκές χώρες (και τέταρτη στον κόσμο), για το 2015. (Η Ελλάδα κατατάσσεται τελευταία στην Ευρώπη).
Με σκοπό την επίτευξη της μέγιστης δυνατής κοινωνικής αποδοχής έχουν ληφθεί τα κατάλληλα μέτρα για την καλλιέργεια κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ της πολιτείας, της βιομηχανίας και των τοπικών κοινωνιών. Τα βασικότερα στοιχεία για την επίτευξη του κλίματος αυτού είναι:Διαφάνεια και πλήρης πρόσβαση στις σχετικές πληροφορίες από κάθε ενδιαφερόμενο.- Θεσμική αξιοπιστία.- Απρόσκοπτη επικοινωνία.- Μερίδιο στα κέρδη.- Εφαρμογή σύγχρονης τεχνολογίας και βέλτιστων τεχνικών.
Ψηφιακές βάσεις γεωλογικών και κοιτασματολογικών δεδομένων. Η Ιρλανδική βάση.
Μεταξύ των μέτρων περιλαμβάνονται: Πλήρης δημοσιότητα σε όλα τα στάδια αδειοδότησης. Δημόσια διαβούλευση. Προσωρινή άδεια διαθέσιμη στο κοινό για τυχόν αντιρρήσεις και επιπλέον όρους.- Ολοκληρωμένη αδειοδότηση με αιτιολόγηση των τυχόν αντιρρήσεων και εφαρμογή των βέλτιστων διαθέσιμων τεχνικών προστασίας του περιβάλλοντος και ελαχιστοποίησης των οχλήσεων.- Γραφείο Δημόσιας Πληροφόρησης. Τακτικό Δελτίο Πληροφοριών σχετικά με την πορεία των έργων. Υπεύθυνος Επικοινωνίας – 24ωρη γραμμή παραπόνων.- Τοπική Επιτροπή Παρακολούθησης.- Διαφάνεια σε όλη τη διαδικασία ελέγχων και επιθεωρήσεων.- Υψηλό επίπεδο προστασίας υγιεινής και ασφάλειας των εργαζομένων.- Ετήσιο σύστημα περιβαλλοντικής αναφοράς.- Προγραμματισμός, εξ αρχής, των δραστηριοτήτων μετά την ολοκλήρωση της εκμετάλλευσης (αποκατάσταση, καλλιέργειες, κλπ.).- Οικονομικά Οφέλη των τοπικών κοινωνιών από την εξορυκτική δραστηριότητα. Προσλήψεις από τις τοπικές κοινότητες. Δυνατότητα συνδυασμού παράλληλων δραστηριοτήτων με την εξόρυξη (βόσκηση σε γειτονικές εκτάσεις). Εξασφάλιση των υπόγειων υδάτων. Κατασκευή νέου οδικού δικτύου.
Συμπερασματικά, παρά το γεγονός ότι, στην Ιρλανδία, οι δεσμοί των ανθρώπων με τη γη είναι πολύ ισχυροί, με την λήψη των κατάλληλων μέτρων έχει επιτευχθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό η κοινωνική αποδοχή των εξορυκτικών δραστηριοτήτων. Τα συμπεράσματα από την μέχρι τώρα πορεία είναι τα εξής:Η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων είναι καθοριστική.- Η διαφάνεια σε όλα τα στάδια είναι υποχρεωτική.- Η τοπική τεκμηριωμένη γνώμη πρέπει να λαμβάνεται υπόψη.-Δεν θα εξασφαλιστεί 100 % εμπιστοσύνη. Πάντα θα υπάρχουν κάποιοι που θα αντιδρούν.- Η ευθύνη και των εταιρειών είναι πολύ μεγάλη. Η πρώτη εντύπωση δημιουργείται με τα ερευνητικά έργα που προηγούνται της εξόρυξης.
Από την Αυστρία διατυπώθηκαν αντίστοιχες προτάσεις: Η γνώση και η σωστή πληροφόρηση ως προϋπόθεση της κατανόησης, – Μια μέρα τον χρόνο τα μεταλλεία ανοικτά για το κοινό, τα σχολεία κλπ.. – Τα θετικά της τεχνολογικής εξέλιξης συνοδεύονται και με αρνητικά, λόγω μείωσης της απασχόλησης, εξ αιτίας της αυτοματοποίησης εργασιών, κλπ.- Σε γενικές γραμμές οι μικρής κλίμακας μεταλλευτικές εκμεταλλεύσεις είναι πιο κοινωνικά αποδεκτές
Από την Χιλή, δόθηκε έμφαση στη σημασία του (καλού) ονόματος της επιχείρησης και της σημασίας της «ηθικής επένδυσης» και της κοινωνικής ευθύνης. Ιδιαίτερη σημασία επίσης δόθηκε στο θέμα της υγιεινής και της ασφάλειας των εργαζομένων μετά το ατύχημα των 33 μεταλλωρύχων που παγιδεύτηκαν σε υπόγειο μεταλλείο 2010 και έγιναν θέμα στα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης.
Από την Αυστραλία, προτάθηκε να γίνει περισσότερο γνωστή η σημασία των πρώτων υλών στην καθημερινή μας ζωή και συζητήθηκαν και άλλοι παράγοντες όπως η αρνητική επίπτωση παγκοσμίως των περιβαλλοντικών ατυχημάτων.
Τέλος ενδιαφέρουσα ήταν μια σφυγμομέτρηση της κοινής γνώμης που έγινε στην Αυστρία, τον Μάρτιο του 2016, σχετικά με την εξορυκτική δραστηριότητα και παρουσιάστηκαν συνοπτικά τα αποτελέσματά της.Σύμφωνα με την έρευνα αυτή:
- Τα 3/4 περίπου των ερωτηθέντων είναι ενημερωμένοι για τη σημασία των πρώτων υλών στην καθημερινή ζωή (71 – 87 % ανάλογα με την κατηγορία πρώτων υλών)
- Επίσης σε αντίστοιχα ποσοστά κυμαίνονται όσοι αναγνωρίζουν την συμβολή της εξορυκτικής βιομηχανίας στη δημιουργία θέσεων εργασίας στην περιφέρεια, στην τροφοδοσία της βιομηχανίας, κλπ.
- Όμως το 43 % των πολιτών θεωρεί ότι η εξόρυξη επιβαρύνει το περιβάλλον και το 44 % ότι η ύπαρξη μεταλλείου ή λατομείου σε μία περιοχή την καθιστά λιγότερο ελκυστική.
Περισσότερες πληροφορίες και παρουσιάσεις εδώ: http://www.unileoben.ac.at/de/5838/
[Επιμέλεια: Π. Τζεφέρης]