Το ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε χθες στον τρίτο γύρο αδειοδοτήσεων για τρία νέα θαλάσσια οικόπεδα στην ΑΟΖ της Κύπρου ήταν εντυπωσιακό και προκαλεί έκπληξη κυρίως εξαιτίας του μεγέθους των εταιρειών που θέλουν να δραστηριοποιηθούν στην περιοχή. Όλες οι πετρελαϊκές που συμμετείχαν στο διαγωνισμό, βρίσκονται στην “πρώτη γραμμή” της αγοράς, ενώ κάποιες εξ αυτών έχουν ηγετική θέση και περιλαμβάνονται στην ελίτ της πετρελαϊκής βιομηχανίας.
Υπενθυμίζεται ότι χθες ανακοινώθηκε από την κυπριακή κυβέρνηση για τα τρία οικόπεδα προσφορές κατατέθηκαν από τις εταιρείες ExxonMobil (ΗΠΑ), Qatar Petroleum (Κατάρ), Total (Γαλλία) Statoil (Νορβηγία), Eni (Ιταλία), Cairn Energy (Ινδία), Delek και Anver Oil (Ισραήλ).
Πως μεταφράζεται λοιπόν ο “συνωστισμός” τόσων πολλών μεγάλων (η Exxonmobil ήταν το 2015 η μεγαλύτερη ιδιωτική ενεργειακή εταιρεία στον κόσμο σύμφωνα με το Platts) για τα τρία κυπριακά οικόπεδα;
Καταρχάς να σημειώσουμε ότι η όποια κινητικότητα παρατηρήθηκε τα τελευταία χρόνια στην ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένης και της ελληνικής αγοράς υδρογονανθράκων, ήταν απότοκος της επανάστασης που συντελέστηκε εδώ και περίπου δέκα χρόνια στην ανατολική Μεσόγειο, με τον εντοπισμό σημαντικών κοιτασμάτων φυσικού αερίου σε Ισραήλ, Αίγυπτο και Κύπρο. Ιδιαίτερα μετά τον πρώτο πετυχημένο κυπριακό γύρο παραχωρήσεων, η εμπειρία αλλά και το momentum που δημιουργήθηκε ήταν αρκετό για να υπάρξει κινητοποίηση και στη χώρα μας, με αρκετά θετικά αποτελέσματα, εάν σκεφτεί κανείς ότι είχαμε ένα μπαράζ νέων παραχωρήσεων, περιοχών για έρευνα και εκμετάλλευση (διαγωνισμός open door και παραχώρηση χερσαίων οικοπέδων στη Δ. Ελλάδα) έστω και εάν κάποιες “υπερφουσκωμένες” προσδοκίες για το μεγάλο γύρο παραχωρήσεων δεν επαληθεύτηκαν.
Πάντως ο συγκεκριμένος γύρος παραχωρήσεων που ακόμη βρίσκεται σε εκκρεμότητα, είναι σαφές ότι συνέπεσε με την αρνητική συγκυρία στην αγορά. Συγκεκριμένα, ο διαγωνισμός συνέπεσε με την περίοδο της δραματικής πτώσης των τιμών του πετρελαίου, της αβεβαιότητας που προκλήθηκε με την κυβερνητική αλλαγή και το γενικότερο κλίμα αστάθειας.
Τώρα τα μηνύματα που στέλνουν οι εξελίξεις στην Κύπρο είναι αρκετά και δημιουργούν μια δυναμική νέας κινητικότητας, που δεν περιορίζεται στην κυπριακή ΑΟΖ, αλλά ακουμπά την ευρύτερη περιοχή.
Έτσι το πρώτο θετικό μήνυμα είναι ότι η περιοχή της ανατολικής Μεσογείου παραμένει στο στόχαστρο και συνεχίζει να προσελκύει το ενδιαφέρον της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου.
Το δεύτερο θετικό μήνυμα είναι ότι οι μεγάλοι της αγοράς πετρελαίου, γνωστοί και ως oil majors βλέπουν μέλλον στα υπεράκτια κοιτάσματα, παρά το τρέχον αρνητικό περιβάλλον τιμών. Θυμίζουμε ότι οι επενδύσεις της αγοράς πετρελαίου γίνονται με μακροπρόθεσμο ορίζοντα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις προσδοκίες για τη διακύμανση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου τα επόμενα χρόνια.
Το τρίτο θετικό μήνυμα αφορά συγκεκριμένες εταιρείες όπως η ExxonMobil, η Total και η Statoil, που κατά καιρούς είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον και για την ελληνική αγορά. Θυμίζουμε ότι η Exxonmobil είχε αγοράσει τα πακέτα των σεισμικών δεδομένων του ελληνικού διαγωνισμού – έστω και εάν τελικά δεν προσήλθε με προσφορά – η Total όχι μόνο αγόρασε τα σεισμικά αλλά επιπλέον φέρεται να έχει καταθέσει προσφορά σε συνεργασία με τον όμιλο των Ελληνικών Πετρελαίων για την έρευνα και εκμετάλλευση θαλάσσιου οικοπέδου στο Ιόνιο ενώ η Statoil είχε δώσει και εκείνη δείγματα ενδιαφέροντος για την περιοχή. Σε αυτές τις εταιρείες πρέπει να προστεθεί και η ισραηλινή Delek η οποία το καλοκαίρι του 2013 είχε καταθέσει συγκεκριμένη πρόταση για έρευνες στην περιοχή νοτίως της Κρήτης. Οι συγκεκριμένες πετρελαϊκές λοιπόν συνεχίζουν να δίνουν το παρών στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και αποτελούν εν δυνάμει παίκτες όχι μόνο για την Κύπρο, εφόσον βεβαίως δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις και σε άλλες περιοχές.
Βεβαίως τα μηνύματα αυτά δημιουργούν ένα θετικό πλαίσιο πάνω στο οποίο θα μπορούσε να στηριχθεί μια νέα πρωτοβουλία από ελληνικής πλευράς για την ανάπτυξη της εγχώριας αγοράς. Το εάν πράγματι θα δημιουργηθεί ένα νέο μομέντουμ, πάντως θα εξαρτηθεί και από άλλους παράγοντες με πρώτο και κύριο τη διακύμανση των τιμών του πετρελαίου, που μπορεί να πυροδοτήσει από πλευράς πετρελαϊκής αγοράς ένα νέο επενδυτικό κύμα, κυρίως για τα offshore πεδία.
Να σημειωθεί τέλος ότι το Μάιο αποχώρησε από την ΕΔΕΥ (Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων) η προηγούμενη διοίκηση και βρίσκεται σε εξέλιξη πρόσκληση του ΥΠΕΝ για την κάλυψη των θέσεων του Προέδρου, Αντιπροέδου και Διευθύνοντος Συμβούλου. Παράλληλα τις προηγούμενες ημέρες ψηφίστηκε – με τη συναίνεση της αντιπολίτευσης – ο νέος νόμος που ενσωματώνει την κοινοτική νομοθεσία για την ασφάλεια στις υπεράκτιες γεωτρήσεις (Ν. 4409/2016 (ΦΕΚ A 136))