ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ/ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ & ΛΑΤΟΜΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΧΩΡΟΤΑΞΙΑ

Νομοθετική διάταξη για την “a priori” χωροθέτηση έργων Ορυκτών Πρώτων Υλών

[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Τzeferis Petros]


Η κατεξοχήν εξορυκτική δραστηριότητα περιλαμβάνει τους χώρους εξόρυξης λατομείων, ορυχείων και μεταλλείων, και με εξαίρεση την περίπτωση των αδρανών υλικών, πραγματοποιείται προφανώς εκεί όπου που η φύση τοποθέτησε το κοίτασμα του μεταλλεύματος ή του λατομικού ορυκτού. Η εξορυκτική δραστηριότητα είναι η μόνη που δεν μπορεί να «μετακινηθεί» δεδομένου ότι η φύση «χωροθέτησε» τον ορυκτό πλούτο σε συγκεκριμένους τόπους και χώρους (φυσική χωροθέτηση των κοιτασμάτων) εντάσσοντάς τον αυτόματα στις προτεραιότητες σχεδιασμού χρήσεων γης.

Σ΄ ότι αφορά τα αδρανή επειδή είναι υλικά που καλύπτουν συγκεκριμένες τοπικές ανάγκες και δεν έχουν τα χαρακτηριστικά του κοιτάσματος αλλά του αποθέματος χρήσιμης πρώτης ύλης (ασβεστολιθικό πέτρωμα) έχει ήδη δρομολογηθεί από την υπάρχουσα νομοθεσία (Ν.1428/1984 Ν.2115/1993 κλπ) η χωροθέτηση των εξορυκτικών χώρων εντός συγκεκριμένων λατομικών περιοχών και με διαδικασίες που περιγράφονται σ΄ αυτήν (καθορίζεται με  αποφάσεις των Περιφερειών η χωροθέτηση τους). Η όλη διαδικασία βρίσκεται σε εξέλιξη μέχρι σήμερα.

Όλα τα παραπάνω αφορούν τους κατεξοχήν εξορυκτικούς χώρους και όχι την «συνοδευτική» βιομηχανική δραστηριότητα που  συναρτάται με την εξόρυξη στους ως άνω χώρους. Πράγματι, η  εξόρυξη συνοδεύεται τις περισσότερες φορές από βιομηχανικές μονάδες επεξεργασίας του μεταλλεύματος ή λατομικού ορυκτού δημιουργώντας αλληλεξάρτηση της εξόρυξης και της επεξεργασίας, η οποία πρέπει να ληφθεί υπόψη στο χωροταξικό σχεδιασμό ώστε να αποφεύγεται το κόστος της εσωτερικής διακίνησης των πρώτων υλών. Τέτοιες μονάδες μπορεί να είναι συνοδευτικές μονάδες φυσικομηχανικής επεξεργασίας των υλικών πχ. μονάδες θραύσης, λειοτρίβησης κλπ. αλλά και μονάδες εμπλουτισμού ή χημικής επεξεργασίας ή και μονάδες κατεξοχήν βιομηχανικών εργοστασίων μεταλλουργίας πχ. αλουμινίου, χρυσού, κλπ.

Υπάρχει άρρηκτη συνύπαρξη θέσης εκμετάλλευσης και θέσης βιομηχανικών εγκαταστάσεων επεξεργασίας προϊόντων εξόρυξης η οποία θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη και απλώς σε ορισμένες περιπτώσεις αναμένεται να υπάρχει μια σχετική μετακίνηση από την θέση εξόρυξης η οποία οφείλεται στην ανάγκη να εξασφαλίζεται για τα βιομηχανικά προϊόντα η αναγκαία πρόσβαση στα δίκτυα μεταφορών (λιμάνια, σταθμούς κλπ).

Η ως άνω χωροθέτηση αφενός καθιστά το μέλλον της διαθεσιμότητας των πρώτων υλών αρκετά ασφαλές και αφετέρου συμβάλει στην οικονομική ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών (όπου συνήθως λαμβάνει χώρα η εξορυκτική δραστηριότητα) δημιουργώντας θέσεις απασχόλησης και επιπλέον περιορίζει (ή και μηδενίζει) το κόστος της μετακίνησης των πρώτων υλών καθώς και τα τυχόν προβλήματα ρύπανσης από αυτήν.

Τα παραπάνω δεν προβλέπονται σε διάταξη νόμου με αποτέλεσμα να χωροταξικά σχέδια σε πολλές περιπτώσεις, ελλείψει και Ειδικού Χωροταξικού  αλλά και θεσμοθετημένης Εθνικής Πολιτικής για τις για τις Ορυκτές Πρώτες Υλες, να μην αναφέρονται ΄και να αγνοούν την εξορυκτική δραστηριότητα. Υπάρχει μόνο η διάταξη του άρθρου 12 του Ν. 2837/2000 «ο χώρος στον
οποίο εντοπίζεται κοίτασμα μεταλλευτικών, βιομηχανικών ορυκτών και μαρμάρων
θεωρείται εκ του νόμου χωροθετημένο μεταλλείο ή λατομείο αντίστοιχα»
η οποία δεν αξιολογείται γενικώς από τους εκπονούντες και εφαρμόζοντες τα χωροταξικά σχέδια (Περιφερειακά, ΓΠΣ / ΣΧΟΟΑΠ κλπ.)  στις περιοχές όπου ζητείται η άδεια
εξορυκτικής δραστηριότητας.

Προτείνεται λοιπόν στο  νομοθέτημα του λατομικού νόμου που είναι σε εξέλιξη από ομάδα εργασίας, η παρακάτω διατύπωση που αφορά την χωροθέτηση έργων Ορυκτών Πρώτων Υλών:
Η χωροθέτηση των έργων Ορυκτών Πρώτων Υλών (ΟΠΥ), τα κοιτάσματα των οποίων δεν μπορούν να μετακινηθούν στο χώρο, θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη σε όλα τα υποκείμενα σχέδια χωρικού σχεδιασμού, ώστε να διασφαλίζεται η δυνατότητα διενέργειας ερευνητικών-εξορυκτικών εργασιών, εγκαταστάσεων επεξεργασίας/μεταποίησης για καθετοποίηση της παραγωγής και μεταφοράς/διάθεσης των προϊόντων τους. Η μέριμνα αυτή θα διενεργείται κατά τρόπο συμβατό με την προστασία του περιβάλλοντος και την τυχόν άσκηση άλλων δραστηριοτήτων σε γειτονικούς χώρους.

Όπου ο υποκείμενος σχεδιασμός δεν επιτρέπει την αξιοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών μέσω απαγορευτικών χρήσεων γης ή άλλων περιοριστικών όρων, θα πρέπει να τεκμηριώνεται ότι ο εντοπισμός των κοιτασμάτων έχει ληφθεί σοβαρώς υπόψη και έχει εξαντληθεί η δυνατότητα αξιοποίησής τους χωρίς σημαντική βλάβη του περιβάλλοντος ή την πρόκληση έντονων συγκρούσεις χρήσεων γης.

 

Σχετικά Άρθρα