Η εξέταση της επενδυτικής προοπτικής του εξορυκτικού κλάδου αποτελεί κομβικό σημείο για την κατανόηση των προοπτικών του. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις 19 επιχειρήσεων, μελών του ΣΜΕ, για τις προγραμματισμένες επενδύσεις τους τα επόμενα έτη προκύπτει μια συνολική επενδυτική δαπάνη άνω του €1,7 δισ. Θα πρέπει ταυτόχρονα να σημειωθεί ότι το μεγαλύτερο τμήμα των επενδύσεων προγραμματίζεται να υλοποιηθεί την περίοδο 2016-2017.
Ειδικότερα,στην κατηγορία του χρυσού, οι επενδύσεις που αναμένεται να υλοποιηθούν την περίοδο 2016-2017 είναι σχεδόν τριπλάσιες της περιόδου 2013-2014, καθώς εκτιμώνται σε περίπου €800 εκατ. Ταυτόχρονα, και για το 2015 είχαν προβλεφθεί σημαντικές επενδύσεις. Στα υπόλοιπα μεταλλικά προϊόντα επίσης σχεδιάζονται αυξημένες επενδύσεις (κατά 30% περίπου) την επόμενη διετία. Στην κατηγορία του τσιμέντου οι επενδύσεις θα παραμείνουν στα ίδια επίπεδα την περίοδο 2016-2017, ενώ στην ευρύτερη κατηγορία των δομικών προϊόντων αναμένεται αύξηση επενδύσεων. Στην εξόρυξη λιγνίτη αναμένονται περίπου €700 εκατ. επενδύσεις την επόμενη 5ετία. Στους λευκόλιθους, οι εκτιμώμενες επενδύσεις προσεγγίζουν τα €110 εκατ. μέχρι και το 2019, ενώ στα μάρμαρα οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν σε σύγκριση με την περίοδο 2013-2014, εφόσον διευθετηθούν ρυθμιστικά ζητήματα για τον αναπτυξιακό νόμο.
Τα επόμενα χρόνια αναμένεται -τηρουμένων των αναλογιών- καλή πορεία για την παραγωγή εξορυκτικών προϊόντων. Η εξόρυξη λιγνίτη αναμένεται να ενισχύεται ελαφρώς σε ετήσια βάση την περίοδο 2015-2020, κοντά στους 51 εκ. τόνους. Η πορεία της παραγωγής στα μεταλλικά προϊόντα (εξόρυξη μεταλλικών ορυκτών και κατασκευή αλουμινίου) αναμένεται ανοδική τα επόμενα έτη, με μέση άνοδο περίπου 2,8% και την παραγωγή να διαμορφώνεται κοντά στους 8,0 εκ. τόνους μέχρι το 2020. Ειδικότερα στον κλάδο αλουμινίου, αναμένεται ελαφρώς ισχυρότερη άνοδος, κατά μέσο όρο 3,1% στους 2,0 εκ. τόνους το 2020. Το αποτέλεσμα αυτό προέρχεται κυρίως από τη διαρκή ανάπτυξη που αναμένεται στην ΕΕ την περίοδο 2015-2020.Στην κατηγορία των βιομηχανικών ορυκτών αναμένεται σταθεροποίηση το 2015-2016 και σημαντική άνοδος από το 2017, κυρίως λόγω της μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας την περίοδο 2017-2020. Στην κατηγορία μαρμάρων αναμένεται παρόμοια εξέλιξη, με άνοδο κυρίως από το 2017. Τέλος, η μείωση της κατασκευαστικής δραστηριότητας επηρεάζει τη μεταποίηση τσιμέντου, με αποτέλεσμα να αναμένεται πτώση την περίοδο 2015-2016, λόγω κάμψης στο εγχώριο ΑΕΠ, ενώ από το 2017 εκτιμάται ότι θα σημειωθεί άνοδος, με αποτέλεσμα η παράγωγή τσιμέντου να προσεγγίσει τους 8,7 εκ. τόνους. Συνολικά στην κατηγορία των αδρανών, έπειτα από την κάμψη του 2015, αναμένεται σταθεροποίηση το 2016 και άνοδος από το 2017.
Φυσικά υπάρχουν και σοβαρά προβλήματα σε οικονομικό, διοικητικό, θεσμικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Ολες οι επιχειρήσεις, όχι μόνο στην εξορυκτική βιομηχανία, έρχονται αντιμέτωπες με έμμεσες επιβαρύνσεις, οι οποίες πλήττουν την ανταγωνιστικότητά τους. Το μη μισθολογικό κόστος διογκώνεται, με αυξήσεις στην φορολογία και στις εργοδοτικές εισφορές. Επιπλέον, το ενεργειακό κόστος επηρεάζει τη λειτουργία των επιχειρήσεων. Σε διοικητικό και ρυθμιστικό επίπεδο, μακρόχρονες αγκυλώσεις της δημόσιας διοίκησης, η πολυπλοκότητα του κανονιστικού πλαισίου με τις αντιφατικές εφαρμογές και τις χρονοβόρες διαδικασίες και η αστάθεια και ανασφάλεια δικαίου λειτουργούν αποθαρρυντικά στην επιχειρηματικότητα. Έτσι, η έστω και μερική άρση των παραπάνω προσκομμάτων μπορεί να δώσει έναυσμα για ταχύτερη εκπλήρωση των επενδυτικών πλάνων των εταιρειών, με ενεργητική επίδραση στο σύνολο της οικονομίας.
[επιμέλεια Π. Τζεφέρης, πηγή Μελέτη ΙΟΒΕ]
IOBE: Η συμβολή της εξορυκτικής βιομηχανίας στην ελληνική οικονομία