Στην Ελλάδα κάθε χρόνο παράγονται πάνω από 300 εκατ. τον. εξορυκτικών αποβλήτων (ΥΠΕΚΑ, “Αναθεώρηση Εθνικού Σχεδιασμού Διαχείρισης Αποβλήτων, 2014”). Η παραγωγή λιγνίτη συμμετέχει με ποσοστό 86% στη συνολική παραγωγή ΕΑ. Γενικότερα τα εξορυκτικά απόβλητα από ορυχεία-μεταλλεία αποτελούν το 96% της συνολικής παραγωγής.Οι πρακτικές διαχείρισής τους συνίστανται κυρίως σε :
- Διάθεση για πλήρωση κενών εκσκαφής και κοιλοτήτων (71.65%)
- Απόθεση σε χώρους εξωτερικά της εκσκαφής (28.3%)
- Διάθεση σε τέλματα απόθεσης αποβλήτων (0.1%)
H διαχείριση των εξορυκτικών αποβλήτων, διέπεται από τις διατάξεις της οδηγίας 2006/21/ΕΚ, η οποία έχει ενσωματωθεί στο Ελληνικό δίκαιο με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) με αρ. 39624/2209/Ε103/2009. Επιπρόσθετα, ισχύουν και οι αποφάσεις της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων: 2009/337/ΕΚ, 2009/359/ΕΚ, 2009/360/ΕΚ, 2009/358/ΕΚ, 2009/335/ΕΚ, ενώ έχει εγκριθεί και κείμενο εγγράφου αναφοράς για τις «Βέλτιστες Διαθέσιμες τεχνικές διαχείρισης των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας».
- Υ.Α. 39624/2209/Ε103/2009 (ΦΕΚ 2076/Β`/25.9.2009) Μέτρα, όροι και περιορισμοί για τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2006/21/ΕΚ της 15ης Μαρτίου 2006 «σχετικά με τη διαχείριση των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας και την τροποποίηση της οδηγίας 2004/35/ΕΚ» του Συμβουλίου της 15ης Μαρτίου 2006.
- Έγκριση κειμένου εγγράφου αναφοράς «Βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές διαχείρισης των αποβλήτων της εξορυκτικής βιομηχανίας»
- Απόφαση 2009/337/ΕΚ «σχετικά με τον καθορισμό των κριτηρίων ταξινόμησης των εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων σύμφωνα με το παράρτημα III της οδηγίας 2006/21/ΕΚ »[κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(2009) 2856]
- Απόφαση 2009/359/ΕΚ «για τη συμπλήρωση του ορισμού των αδρανών αποβλήτων κατ’ εφαρμογή του άρθρου 22 παράγραφος 1 στοιχείο στ) της οδηγίας 2006/21/ΕΚ » [κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(2009) 3012]
- Απόφαση 2009/360/ΕΚ «για τη συμπλήρωση των τεχνικών απαιτήσεων όσον αφορά το χαρακτηρισμό των αποβλήτων, τις οποίες ορίζει η οδηγία 2006/21/ΕΚ »[κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(2009) 3013]
- Απόφαση 2009/358/ΕΚ «για την εναρμόνιση και την τακτική διαβίβαση των πληροφοριών και του ερωτηματολογίου που προβλέπονται στο άρθρο 22 παράγραφος 1 στοιχείο α) και στο άρθρο 18 της οδηγίας 2006/21/ΕΚ»[κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(2009) 3011]
- Απόφαση 2009/335/ΕΚ «σχετικά με τις τεχνικές κατευθυντήριες γραμμές για τη σύσταση της χρηματικής εγγύησης σύμφωνα με την οδηγία 2006/21/ΕΚ»[κοινοποιηθείσα υπό τον αριθμό Ε(2009) 2798]
Οι φορείς διαχείρισης εξορυκτικών αποβλήτων υποχρεούνται να καταρτίζουν Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (Σ.Δ.Α.) για την μείωση στο ελάχιστο, την επεξεργασία, την αξιοποίηση και τη διάθεση των εξορυκτικών αποβλήτων.
Επίσης, στο άρθρο 20 της οδηγίας 2006/21/ΕΚ υπάρχει υποχρέωση διενέργειας απογραφής των κλειστών εγκαταστάσεων αποβλήτων, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταλελειμμένων εγκαταστάσεων αποβλήτων, που βρίσκονται στο έδαφός τους και προκαλούν σοβαρές δυσμενείς περιβαλλοντικές επιπτώσεις ή ενδέχεται να αποτελέσουν μεσοπρόθεσμα ή βραχυπρόθεσμα σοβαρό κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία ή το περιβάλλον, και ότι η απογραφή αυτή ενημερώνεται τακτικά. Η υποχρέωση αυτή ενσωματωθεί στην εθνική νομοθεσία, στο άρθρο 21 της ΚΥΑ 39624/2209/Ε103/2009.
Πρώτη Έκθεση για την εφαρμογή της οδηγίας 2006/21/ΕΚ, 2012
Απογραφή Εγκαταστάσεων Εξορυκτικών Αποβλήτων που εμπίπτουν στο άρθρο 20 της Οδηγίας 2006/21/ΕΚ
Σύμφωνα με την πρώτη έκθεση απογραφής, κατεγράφησαν 107 χώροι -στην Κασσάνδρα, στην Κίρκη Έβρου, στη Λαυρεωτική, στην Όθρυ, στο Ζιδάνι Κοζάνης, στο Μαντούδι, επισημαίνοντας ότι δεν αποτυπώνεται όλη η σωρευτική εικόνα και ότι «για τις περισσότερες από τις Εγκαταστάσεις Εξορυκτικών Αποβλήτων δεν υπάρχουν πλήρη στοιχεία σχετικά με την υφιστάμενη περιβαλλοντική κατάσταση της ευρύτερης περιοχής (υδρογεωλογία, υδρολογία, εδάφη κλπ) αλλά και την ίδια την εγκατάσταση (γεωτεχνική ευστάθεια αναχώματος και χώρου απόθεσης, εκτιμήσεις μακροχρόνιας συμπεριφοράς εξορυκτικών αποβλήτων, κ.α.)”. Το Μαντούδι με 457 εκατ. τον., αποτελεί μακράν τη μεγαλύτερη συγκέντρωση ΕΑ σε όλη την Ελλάδα. Ακολουθούν τα ΕΑ του Ζινδανίου Κοζάνης (στείρα εκμετάλλευσης αμιάντου) που ανέρχονται στους 69 εκατ. τον. που είναι σε διαδικασία αποκατάστασης από την ΑΝΚΟ (Αναπτυξιακή Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε.)