[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Tzeferis Petros]
Το ανθρακικό ασβέστιο αποτελεί κύριο συστατικό μερικών ορυκτών όπως του ασβεστίτη, του δολομίτη και των μαρμάρων, τα οποία παρά την όμοια χημική τους σύσταση διαφέρουν σημαντικά στις ιδιότητες κι εφαρμογές ακριβώς λόγω της διαφορετικού τρόπου σχηματισμού τους ως ορυκτά. Τα αποθέματα του ανθρακικού ασβεστίου στον ελλαδικό χώρο θεωρούνται πρακτικά ανεξάντλητα. Η ετήσια παραγωγή τα τελευταία χρόνια, εκτιμάται συνολικά περίπου 300-500 χιλιάδες τον., η οποία και εξάγεται σε μεγάλο βαθμό.
Τα κέντρα εξόρυξης του λευκού μικροκρυσταλλικού ή άμορφου ασβεστόλιθου βρίσκονται κυρίως στην Κεφαλονιά (θέση Μηνιές) και στη Ζάκυνθο (θέσεις Κουναφάς, Αγαλάς και Μαρίνα) από όπου εξορύσσονται τα λευκά ανθρακικά προϊόντα. Τα κοιτάσματα της Ζακύνθου είναι σε περιορισμένη εκμετάλλευση την τελευταία δεκαετία λόγω του υψηλού δείκτη κιτρινισμού και χαμηλής λευκότητας, ιδιότητες που δεν είναι επαρκούν για την παραγωγή πληρωτικών υλικών (filler) σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές. Ετσι ιδιαίτερο ρόλο στην παραγωγή πληρωτικών υλικών, έχουν αποκτήσει τα δολομιτικά και ασβεστιτικά μάρμαρα από τα παραπροϊόντα των οποίων παράγεται μαρμαρόσκονη καθώς και μια σειρά άλλων προϊόντων (κονιαμάτων, σοβάδων κλπ).
Οι κύριες παραγωγές εταιρίες είναι: ΙΟΝΙΑΝ ΚΑΛΚ Α.Ε., ΖΑΦΡΑΝΑΣ–MICROFILL Α.Ε., OMYA HELLAS, Μάρμαρα Διονύσου-Πεντέλης Α.Ε.Β.Ε. και ΝΟRDIA ΑΕ – MARMOLINE και Industrial Mineral Hellas SA, βλ. σχήμα.
Η εταιρία ΙΟΝΙΑΝ ΚΑΛΚ Α.Ε. λειτουργεί το ορυχείο και την κύρια μονάδα επεξεργασίας της στο Αργοστόλι (Μηνιές) Κεφαλονιάς. Το ακατέργαστο υλικό είναι ένας άμορφος υπερκαθαρός ασβεστόλιθος, ενώ τα παραγόμενα προϊόντα από την θερμομηχανική επεξεργασία του εξορυσσόμενου υλικού είναι σε μορφή σκόνης και χρησιμοποιούνται κυρίως ως πληρωτικά υλικά σε βιομηχανίες χρωμάτων, πλαστικών, χαρτιού, φαρμακευτικές, διατροφής κλπ.
Η ΙΟΝΙΑΝ ΚΑΛΚ Α.Ε. διαθέτει εκτός της Κεφαλονιάς, μία δεύτερη παραγωγική μονάδα στη Μάνδρα Αττικής (2008) ετήσιας δυναμικότητας 120.000 τον. και μία νέα παραγωγική μονάδα στην Καβάλα (2013), με την επωνυμία ΚΑΡΜΠΟΚΑΛ Α.Ε., ετήσιας δυναμικότητας 150.000 τον, κοκκωδών προϊόντων και προϊόντων λεπτότατης πούδρας (filler) με πρώτη ύλη προερχόμενη από λατύπες λευκού μαρμάρου της περιοχής.
Σύμφωνα με τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας, τα τελευταία έξι χρόνια, η ΙΟΝΙΑΝ ΚΑΛΚ Α.Ε. κατάφερε να τριπλασιάσει τις εξαγωγές της έχοντας παρουσία σε 65 χώρες. Τα αποτελέσματα του 2013 παρουσίασαν αύξηση πωλήσεων κατά 21%, ενώ οι εξαγωγές μόνο αυξήθηκαν κατά 35% σε αξία. O συνολικός τζίρος για το 2013 έφθασε τα 19 εκατ. € , εκ των οποίων τα 15 εκατ. € αφορούσαν στις εξαγωγές. Για το 2014 διατηρήθηκε ο ίδιος περίπου κύκλος εργασιών αλλά και η αναλογική υπεροχή των εξαγωγών ενώ η παραγωγή ήταν 180 χιλ. τον. Εντός του ιδίου έτους πωλήθηκαν 40 χιλ. τον. στο εσωτερικό με έσοδα 4,3 εκατ. € και 150 χιλ. τον. στο εξωτερικό με έσοδα 16,3 εκατ. €.
Η εταιρία ΖΑΦΡΑΝΑΣ–MICROFILL λειτουργεί εργοστάσιο στην Κόρινθο με πρώτη ύλη λευκό ασβεστόλιθο προερχόμενο από τη Ζάκυνθο και υπολείμματα δολομιτικού μαρμάρου από τη Θάσο και Δράμα, καθώς και εισαγόμενο τάλκη. Η μέση ετήσια παραγωγή του εργοστασίου είναι πάνω από 50χιλ. τόνοι, το 50% της οποίας εξάγεται.
Οι εταιρείες Μάρμαρα Διονύσου-Πεντέλης Α.Ε.Β.Ε. και OMYA HELLAS (αμφότερες μέλη του ΣΜΕ) αξιοποιούν και καθετοποιούν κυρίως παραπροϊόντα εκμετάλλευσης μαρμάρων.
Η εταιρεία Μάρμαρα Διονύσου-Πεντέλης Α.Ε.Β.Ε. χρησιμοποιεί δύο τύπους ακατέργαστου υλικού για την παραγωγή διαφόρων προϊόντων: υπολείμματα μαρμάρων και ασβεστόλιθου. Ο πρώτος τύπος παράγεται ως παραπροϊόν της κύριας δραστηριότητας της εταιρίας που είναι η εκμετάλλευση λευκών μαρμάρων από την περιοχή Διονύσου Αττικής. Από την επεξεργασία της μαρμαρικής λατύπης παράγεται μαρμαρόσκονη (0-2 mm) η οποία χρησιμοποιείται στη συνέχεια για την κατασκευή ετοίμων κονιαμάτων καθώς και πληρωτικών υλικών (filler) για τη βιομηχανία χρωμάτων, ασφαλτικών, ζωοτροφών κλπ. Η μέση ετήσια παραγωγή των πληρωτικών περίπου 20-40.000 τόνοι. Ο δεύτερος χρησιμοποιούμενος τύπος ακατέργαστου υλικού είναι ένας μικροκρυσταλλικός, μαλακός ασβεστόλιθος, προερχόμενος από το λατομείο της εταιρίας στη Ζάκυνθο (λατομείο στοκόλιθου, Αγαλάς) το οποίο τα τελευταία χρόνια είναι σε απραξία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας που υποβάλλονται ετησίως στο ΥΠΑΠΕΝ, για το 2014 η παραγωγή επεξεργασμένων προϊόντων ανήλθε σε 60 χιλ. τον. μαρμαρόσκονης, 13,2 χιλ. τον. μαρμαροψηφίδας και 21 χιλ. τον. περίπου πληρωτικών υλικών (filler), τα οποία διοχετεύθηκαν κυρίως στην εσωτερική αγορά με συνολική αξία πάνω από 1,5 εκατ. €. Για το 2013 παρήχθησαν προϊόντα 65.000 τον. μαρμαρόσκονη και 20 χιλ. τον. πούδρας.
Η OMYA HELLAS, επεξεργάζεται στο εργοστάσιο της Σίνδου Θεσσαλονίκης προϊόντα ανθρακικού ασβεστίου και δολομίτη, που απευθύνονται σε ποικίλες βιομηχανικές χρήσεις όπως φίλτρα, χρώματα, χαρτί, πολυμερή, σφραγιστικά, κόλλες, επιστρώσεις/επικαλύψεις, τροφές, φαρμακευτική, γεωργία, τεχνολογίες προστασίας περιβάλλοντος κ.α. Η παραγωγή για τη διετία 2013-2014 ήταν ετησίως 80-90 χιλ. τον. με εξαγωγές άνω των 60 χιλ. τον. αξίας πάνω από 5 εκατ. €. Κυριότεροι εξαγωγικοί προορισμοί των προϊόντων της εταιρείας είναι τα Βαλκάνια, Ουκρανία, Ισραήλ και Νότια Αμερική.
Η ΝORDIA A.E.-Marmoline εστιάζει στη βιομηχανοποιημένη ποιοτική παραγωγή κονιαμάτων, συστημάτων θερμομόνωσης και άλλων οικοδομικών υλικών με βάση το ανθρακικό ασβέστιο: μαρμαρόσκονη Διονύσου, χαλαζιακή άμμο και άλλα. Ταυτόχρονα έχει σημαντική εξορυκτική δραστηριότητα διακοσμητικών πετρωμάτων και πρώτων υλών. Το εργοστάσιο της Marmoline βρίσκεται στο Πολυδένδρι και περιλαμβάνει μονάδες παραγωγής προϊόντων, αποθηκευτικούς χώρους πρώτων υλών και προϊόντων, χώρους συντήρησης, σιλό κτλ. καθώς και εργαστήριο ελέγχου ποιότητας παραγωγής των προϊόντων του λατομείου αδρανών υλικών της εταιρείας στη Θήβα. Στο Διόνυσο η εταιρεία διαθέτει εφεδρική μονάδα παραγωγής κονιαμάτων, που λειτουργεί από το 1999. Ο κύκλος εργασιών για το 2013 ξεπέρασε τα 11.7 εκατ €.
Τέλος στα ανωτέρω θα πρέπει να προστεθεί η παραγωγή προϊόντων μαρμαρόσκονης που προέρχεται από λατομεία που έχουν αδειοδοτηθεί αποκλειστικώς ως λατομεία μαρμαρόσκονης-μαρμαροψηφίδας ή αδρανών ειδικών χρήσεων για τη χρήση αυτή (μετά την απόφαση του ΣτΕ 1682/2000). H παραγωγή των λατομείων αυτών (λατομεία στο Νίχλο και Ιεράπετρα Κρήτης κλπ) ήταν για το 2014 6.070 τον. αξίας 65,7 χιλ. €.
Η παραγωγή ανθρακικών πληρωτικών από απορρίμματα λευκών μαρμάρων