ΟΡΥΚΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΔΙΕΘΝΩΣΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ

Ελληνικοί Υδρογονάνθακες; μελετώντας το μοντέλο της Κροατίας

[Των Δρ. Άγγελου Γκανούτα-Λεβέντη, Ντάρια Νότσεβνικ, Ιωάννη Σταμουδάκη]*

H πρόσφατη πτώση στα επίπεδα τιμών του αργού πετρελαίου έχει οδηγήσει τις περισσότερες διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες σε μια διαδικασία εξορθολογισμού των δραστηριοτήτων τους όσον αφορά την εξερεύνηση και παραγωγή των υδρογονανθράκων. Το ανθρώπινο δυναμικό το οποίο δραστηριοποιείται στη βιομηχανία αυτή, αντιμετωπίζει εφ’ όλης της ύλης, τις επιπτώσεις της αναδιάρθρωσης πολλών επιχειρήσεων, την ακύρωση των επενδυτικών σχεδίων καθώς και τις περικοπές των δαπανών. Oρισμένες χώρες έχουν επίσης πληγεί από την ακύρωση επενδύσεων σε έργα έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων, τα οποία με τις σημερινές τιμές αργού πετρελαίου, θεωρούνται αντιοικονομικά.Oι παγκόσμιες πετρελαϊκές εταιρείες έχουν ανακοινώσει περικοπές δαπανών κεφαλαίου συνολικού κόστους κατά προσέγγιση $349.2 δισ, ενώ οι προβλέψεις ορίζουν ότι επενδυτικά σχεδία αξίας πάνω από $164.000 εκατ. στον τομέα αυτό βρίσκονται σε κίνδυνο αναβολής ή ακύρωσης.

Σε αυτό το πλαίσιο, τα πρόσφατα αποτελέσματα του 2ου γύρου αδειοδότησης στη Δυτική Ελλάδα δεν αποτελούν έκπληξη, παρά το γεγονός ότι η συμμετοχή της Total, της Shell και της Repsol φημολογήθηκε, αλλά δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Όπως επίσης και αυτή της Enel, της οποίας το ενδιαφέρον λειτούργησε ως η κινητήρια δύναμη που οδήγησε την πρώην ελληνική κυβέρνηση στην έναρξη του διαγωνισμού. Αντ ‘αυτού, οι μόνες προσφορές που υποβλήθηκαν ήταν εκείνες από δύο ελληνικές εταιρείες, της ΕΛΠΕ και της Energean.

Κοιτάζοντας λοιπόν τον πρόσφατο γύρο αδειοδότησης στην Κροατία – μια χώρα της ΕΕ με συγκρίσιμο γεωλογικό ρίσκο, καθώς και σύστημα αδειοδότησης –ο οποίος έλαβε 10 προσφορές, για 15 οικόπεδα από 6 εταιρείες το 2014, συμπεριλαμβανομένης της ENI, της Marathon Oil, της OMV και της ΙΝΑ (συνιδιοκτησία την Κροατικής κυβέρνησης και της Ουγγρικής MOL) – το περιβάλλον των τιμών του πετρελαίου δεν ενήργησε ως απαγορευτικός παράγοντας.

Βάση των άνωθεν δημιουργούνται ερωτήματα σε σχέση με τα διδάγματα που μπορεί να πάρει η Ελλάδα από αυτή τη σειρά γεγονότων, προκειμένου να εξασφαλιστεί η επιτυχία του υπεράκτιου γύρου αδειοδότησης στο Ιόνιο Πέλαγος και νότια της Κρήτης.

1. Πρώτον, το νεοσύστατο νομικό και φορολογικό καθεστώς της Κροατίας,  αποτέλεσμα υιοθέτησης βέλτιστων πρακτικών από χώρες της ΕΕ – όπως ισχυρίζεται το Κροατικό υπουργείο – όπου η διαφάνεια ήταν κεντρικό στοιχείο. Αυτή σε μεγάλο βαθμό επιτεύχθηκε με τη δημοσίευση λεπτομερών χαρτών των οικοπέδων, όπως επίσης και των δημοσιονομικών κανονισμών, και ενός υποδείγματος σύμβασης.

2. Δεύτερον, πρέπει κανείς να εξετάσει τους ισχυρούς κοινωνικούς και πολιτιστικούς δεσμούς που συνδέουν την Κροατία με τις γειτονικές χώρες, Αυστρία και Ουγγαρία. Η OMV είναι μία Αυστριακή εταιρεία, ενώ η MOL είναι Ουγγρική (έλαβε μέρος στον διαγωνισμό μέσω της τοπικής θυγατρικής της και πρώην εθνικής εταιρείας υδρογονανθράκων της Κροατίας ΙΝΑ). Η OMV είναι παρούσα σε 10 ευρωπαϊκές και βαλκανικές χώρες, με ένα ισχυρό χαρτοφυλάκιο στην παραγωγή αλλά και διύλιση πετρελαίου. Η MOL, με τη σειρά της, μοιράζεται ένα παρόμοιο επιχειρηματικό μοντέλο σε σχέση με το γεωγραφικό πεδίο των δραστηριοτήτων της. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο αυτών εταιρειών λειτούργησε θετικά για το συγκεκριμένο Κροατικό διαγωνισμό. Μετά την αποτυχημένη προσπάθεια της OMV να εξαγοράσει τη MOL, οι δύο εταιρείες έχουν εισέλθει σε μια περίοδο έντονου ανταγωνισμού, και έτσι ο Κροατικός διαγωνισμός πρόσφερε το τέλειο πεδίο για επίδειξη δύναμης, με τα οικόπεδα να αποτελούν τα βραβεία, και την Κροατική κυβέρνηση να βγαίνει ως η κεντρική επωφελημένη από αυτήν την διαμάχη.

3. Ο ελληνικός γύρος αδειοδότησης. Πράγματι, οι τιμές του αργού πετρελαίου ήταν πολύ πιο ευνοϊκές 12-18 μήνες πριν, και παρόλο που ούτε το υπουργείο ΠΕΚΑ ούτε οι αγορές θα μπορούσαν να προβλέψουν την πτώση τους σε αυτό το επίπεδο, η προηγούμενη κυβέρνηση θα μπορούσε να είχε αξιολογήσει την πολιτική σταθερότητα στη χώρα πιο αντικειμενικά. Κάποιοι θα υποστηρίξουν ότι το διαγωνιστικό χρονοδιάγραμμα δεν βοήθησε την Ελληνική Κυβέρνηση και αυτό διότι εάν η υποβολή προσφορών λάμβανε μέρος έξι μήνες έως ένα χρόνο νωρίτερα, η κατάσταση θα ήταν εντελώς διαφορετική. Είναι σαφές ότι, τη χρονική στιγμή που έλαβε μέρος ο διαγωνισμός λειτούργησε αρνητικά για την Ελλάδα.

Επίσης,είναι πασιφανές, ότι οι φόβοι για το Grexit μετά τις πρόσφατες εκλογές στην Ελλάδα, σε συνδυασμό με την ασάφεια που δημιούργησε η νέα κυβέρνηση σχετικά με την αλλαγή του μοντέλου αδειοδότησης που θα εφαρμοστεί στον 2ογύρο – ασάφεια στην οποία δόθηκε τέλος στις 25/03 – από “Σύμβαση Μίσθωσης” σε “Σύμβαση Διανομής Παραγωγής”, αποξένωσαν μια σειρά από εταιρείες που έδειξαν ενδιαφέρον για την υποβολή των προσφορών. Η διαφάνεια και οι εγγυήσεις σχετικά με την σταθερότητα στο φορολογικό και νομικό πλαίσιο είναι κεντρικά στοιχεία για τη μείωση του επενδυτικού ρίσκου.

4. Συμπερασματικά, παρά το γεγονός ότι το σημερινό περιβάλλον της τιμής του πετρελαίου κατέστησε τα κριτήρια των επενδύσεων αυστηρότερα, οδηγούμαστε στο γεγονός ότι οικονομικά βιώσιμα έργα με χαμηλό ή διαχειρίσιμο ρίσκο, πιθανόν υλοποιούνται. Αυτό λειτουργεί ως απόρροια ότι τα νομικά και φορολογικά πακέτα που προσφέρονται πρέπει να είναι διεθνώς ανταγωνιστικά προκειμένου να προσελκύσουν τα διαθέσιμα κεφάλαια.. Εάν λοιπόν οι Έλληνες αξιωματούχοι θελήσουν να εκμεταλλευτούν το δυναμικό της χώρας, τότε θα πρέπει να αποκτήσουν άμεσα μια εξωστρεφή προσέγγιση προς τη βιομηχανία, υιοθετώντας τα διεθνή παραδείγματα βέλτιστων πρακτικών για την διαμόρφωση ενός ελκυστικού (προβλέψιμου και σταθερού) πολιτικού, νομικού και φορολογικού περιβάλλοντος.

Σχετικά Άρθρα