Μισθώματα και Τέλη Εξορυκτικών Επιχειρήσεων

[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Tzeferis Petros]


Οι εξορυκτικές επιχειρήσεις εκτός από τους φόρους εισοδήματος επιχείρησης και λοιπούς φόρους σύμφωνα με τις οικείες σχετικές διατάξεις, επιβαρύνονται επίσης με ειδικούς πρόσθετους φόρους και εισφορές: μισθώματα επί των συμβάσεων μίσθωσης (πάγια και αναλογικά), ειδικά τέλη υπέρ ΟΤΑ, royalties ,τέλη υπέρ του Πράσινου Ταμείου κλπ. και έξοδα αδειοδότησης (αντάλλαγμα χρήση γης, εγγυητικές για την αποκατάσταση περιβάλλοντος, εγγυητικές για συμβάσεις, παράβολα κλπ),.

Τί πληρώνουν τα λατομεία;

Για τη διετία 2013-2014 δεν υπήρξε διαφοροποίηση του θεσμικού καθεστώτος είσπραξης τελών, εκτός από την έκδοση της ΚΥΑ ΥΠΕΚΑ/Δ8/Δ/Φ1/ οικ.10697 /2714/23.6.2014 που εξειδικεύει τον τρόπο και τα κριτήρια υπολογισμού από τα καλούμενα ιδιωτικά μεταλλεία (royalties), τα οποία θεσμοθετήθηκαν για πρώτη φορά με τον Ν 4042/2012, όπως τροποποιήθηκε με τον Ν 4203/2013. Εντούτοις, παρότι η είσπραξή τους έχει αναδρομικό χαρακτήρα από 1/1/2013, δεν έχουν μέχρι σήμερα καταλογισθεί ώστε να αποφέρουν έσοδα.

Το άθροισμα παγίων και αναλογικών μισθωμάτων για τα δημόσια λατομεία αδρανών και μαρμάρων που βεβαιώνονται ετησίως από τις αρμόδιες Αποκεντρωμένες Διοικήσεις της Χώρας, τα τελευταία χρόνια της κρίσης, δεν υπερβαίνουν τα 5-6 εκατ. ευρω. Επίσης βεβαιώνονται από το ελληνικό δημόσιο περίπου 2 εκατ. € ετησίως που αφορούν συνολικά τα έσοδα από μισθώματα των δημοσίων μεταλλείων και 2,5 εκατ. € που αφορούν τα λιγνιτωρυχεία που έχουν εκμισθωθεί σε ιδιώτες καθώς και 1,6 εκατ. € προερχόμενα από τα δημόσια ορυχεία βιομηχανικών ορυκτών. Αρα, η εκτίμηση για τα ετήσια έσοδα της Πολιτείας από μισθώματα που αφορούν λατομεία και μεταλλευτικές παραχωρήσεις (πλην υδρογονανθράκων και γεωθερμίας), είναι για τη διετία 2013-2014 ετησίως περίπου 12 εκατ. ευρω.

Τα έσοδα από την γεωθερμία είναι για την υψηλή ενθαλπία περίπου 35 χιλ. ευρω ετησίως από τα μισθωμένα πεδία στην Λέσβο και Μέθανα ενώ για την χαμηλή ενθαλπία (θερμοκήπια κλπ) δεν υπάρχουν συγκεντρωτικά στοιχεία για τα ποσά που βεβαιώνονται από τις Απ. Διοικήσεις της Χώρας, ειδικά στην Β. Ελλάδα όπου έχουν μισθωθεί ορισμένα πεδία.

Δυστυχώς, τα έσοδα από μισθώματα πάσης φύσεως είναι μικρά (αν όχι ελάχιστα) επειδή α) οι παραγωγές οι οποίες συναρτώνται με τα αναλογικά μισθώματα είναι επίσης μικρές, πολύ μικρότερες των δυνατοτήτων εκμετάλλευσης των ορυκτών πόρων του τόπου μας και β) ένα μέρος των δημοσίων εσόδων αποδίδεται στα ταμεία των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) πχ. το 50% των μισθωμάτων για τα λατομεία μαρμάρων (ΦΕΚ 211 Β 1994). Τέλος, μόνο ένα μέρος των χρημάτων που βεβαιώνονται ως δημόσια έσοδα εισπράττονται τελικά από το ελληνικό δημόσιο, ακριβώς επειδή οι εξορυκτικές επιχειρήσεις λόγω της οικονομικής κρίσης έχουν προβεί σε διακανονισμούς οφειλών και είτε αδυνατούν να πληρώσουν είτε πληρώνουν σε δόσεις τις οφειλές τους προς το δημόσιο

Σε αντιπροσωπευτικό πραγματικό παράδειγμα για 14 λατομεία αδρανών, τα οποία κατανέμονται στο σύνολο των περιφερειών της Χώρας, υπολογίζεται η συμμετοχή των ανωτέρω μισθωμάτων-εισφορών-τελών στα ετήσια έσοδα (τζίρο) αλλά και η ποσοστιαία κατανομή τους σε δημόσιο, δήμους ή ιδιώτες.

Συνεπώς, όπως προκύπτει από το διάγραμμα 3, έχουμε συμμετοχή 13.5% περίπου των μισθωμάτων-εισφορών στα ετήσια έσοδα χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι κάθε είδους φόροι, τα έξοδα για εγγυητικές (π.χ. το κόστος προμήθειας), για αντάλλαγμα χρήσης γης κλπ. τα οποία έχουν διαχρονικό χαρακτήρα και για τα 14 λατομεία που εξετάστηκαν είχαν πρόσθετο κόστος 1,35 εκατ. ευρω.

Επίσης το ποσοστό των μισθωμάτων-τελών που πιστώνονται στα ταμεία του δημοσίου είναι περίπου 50% από το σύνολο, ενώ η αντίστοιχη συνολική έκταση των λατομείων ήταν 5,5 χιλ. στρ. εκ των οποίων τα 3,6 χιλ. στρ. (ποσοστό 65,4%) ήταν επί δημοσίας έκτασης. Τα υπόλοιπα εκ των μισθωμάτων-τελών (επίσης 50%) πιστώνονται σε ιδιώτες (δήμους ή στους ιδιώτες μισθωτές των λατομικών χώρων) (διάγραμμα 2).

Ταμείο Ορυκτού Πλούτου;