[Του Δρ. Τζεφέρη Πέτρου][by Tzeferis Petros]
«Ταμείο Εθνικού Πλούτου και Κοινωνικής Ασφάλισης» θα ιδρυθεί σύμφωνα με τις προγραμματικές δηλώσεις της νέας κυβέρνησης με προφανή σκοπό να εξασφαλίσει πόρους για την χρηματοδότηση των ασφαλιστικών ταμείων και την ενίσχυση της πολύπαθης κοινωνικής ασφάλισης.
Σύμφωνα με κάποιες σκέψεις θα αντλήσει σε πρώτη φάση ένα μέρος των εσόδων από την εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου της χώρας (μεταλλεία, ορυχεία, χρυσός κα) ενώ σε λίγα χρόνια στον «κουμπαρά» αναμένεται να εισέλθουν πόροι από την αξιοποίηση των ακινήτων του δημοσίου και από την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων.
Πρόκειται προφανώς για μια μετεξέλιξη του ήδη υπάρχοντος Εθνικού Ταμείου Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών» (ΕΤΚΑΓ) που συνεστήθη με τον Ν. 4162/2013 και αφορά τα έσοδα του Δημοσίου (μερίσματα, δικαιώματα, φορολογία) από την έρευνα και εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Μάλιστα στο άρθρο 2 του ως άνω νόμου καθορίζεται περαιτέρω ότι ένα ποσοστό (μέχρι και 75%) θα κατευθύνεται στο ασφαλιστικό σύστημα, ένα ποσοστό 20% στην προστασία του περιβάλλοντος και στην ακαδημαϊκή έρευνα τη σχετική με τους ορυκτούς πόρους και ένα υπόλοιπο 5% στις τοπικές κοινωνίες.
Ακολουθείται δηλαδή μια πρακτική που έχει ήδη προκριθεί και από άλλα κράτη εντός και εκτός της ΕΕ (Νορβηγία, Ολλανδία, ΗΠΑ, Μ. Βρετανία, Καναδάς και Ιρλανδία) και η οποία απαντά στις δημοσιονομικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα τα εθνικά ασφαλιστικά συστήματα διεθνώς.
Μάλιστα ορισμένοι έχουμε προτείνει ένα μικρό μέρος από τα έσοδα αυτά, σε περίπτωση επέκτασης του ταμείου και στους υπόλοιπους ορυκτούς πόρους (πχ. τις σπάνιες γαίες που σχετίζονται με θέματα Εθνικής Άμυνας και Ασφάλειας), να κατατίθεται σε Ειδικό Ταμείο για την Ενίσχυση της Εθνικής Άμυνας [1].
Εννοείται ότι το ανωτέρω ταμείο σήμερα είναι άδειο και θα έχει κάποια τύχη με την αυστηρή προϋπόθεση ότι θα επιβεβαιωθούν οι προσδοκίες και η Ελλάδα μπορεί σε βάθος 25-30 χρόνων να έχει δημόσια έσοδα της τάξεως των 150 δισ. ευρώ, κατά τις προσδοκίες του πρώην ΥΠΕΚΑ.
Εννοείται επίσης ότι πρόκειται για μια πρόβλεψη εξαιρετικά επισφαλή, δεδομένης της αβεβαιότητας τόσο σε σχέση με τα κοιτάσματα όσο και σε σχέση με το διεθνές οικονομικό περιβάλλον όπως αυτό αποτυπώνεται στις πολύ χαμηλές -απαγορευτικές σε μεγάλο βαθμό για τα δικά μας κοιτάσματα- τιμές του πετρελαίου.
Μέχρι σήμερα λοιπόν τα λιγοστά δυστυχώς έσοδα του δημοσίου από την εκμετάλλευση του ορυκτού μας πλούτου (λατομεία, ορυχεία, μεταλλεία, γεωθερμία, πετρέλαια κλπ) διασκορπίζονται δεξιά κι αριστερά (λογαριασμός γενικών εσόδων, ταμεία δήμων και περιφερειών, Πράσινο ταμείο κλπ) χωρίς καμία πρόβλεψη για την επί της ουσίας περιβαλλοντική αποκατάσταση των χώρων που έχουν διαταραχθεί. Ακόμη κι αν στο παρελθόν αυτή είχε προβλεφτεί ρητά (πχ. τα ΕΤΕΡΠΣ παλιότερα) ουδέποτε είδαμε μια τέτοια ανταποδοτική εφαρμογή.