ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΧΩΡΟΤΑΞΙΑ

Περιφερειακά Χωροταξικά και Αξιοποίηση του Ορυκτού Πλούτου

[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Tzeferis Petros]

Σε εφαρμογή του νόμου για το Χωροταξικό Σχεδιασμό και την Αειφόρο Ανάπτυξη (ν.2742/99), το Υπουργείο ΠΕΚΑ  έχει αναθέσει με δημόσιους διαγωνισμούς σε μελετητικά γραφεία και με χρηματοδότηση του ΕΠΠΕΡΑΑ, την εκπόνηση υποστηρικτικών μελετών Αξιολόγησης, Αναθεώρησης και Εξειδίκευσης των εγκεκριμένων χωροταξικών σχεδίων των 12 Περιφερειών της χώρας (εκτός Αττικής)

ΥΠΕΚΑ-ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ

Στο πλαίσιο αυτό εκπονήθηκαν οι μελέτες Αναθεώρησης και Εξειδίκευσης των Περιφερειακών Πλαισίων Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (ΠΠΧΣΑΑ) οι οποίες βρίσκονται στην τελική  φάση της (εσωτερικής) διαβούλευσης μεταξύ υπηρεσιών και φορέων του δημοσίου.

Ειδικά για την εξορυκτική δραστηριότητα και τις κατευθύνσεις χωρικής ένταξής της στα ανωτέρω σχέδια, έχουμε να κάνουμε τα ακόλουθα σχόλια:

Η έρευνα και εκμετάλλευση των ορυκτών πρώτων υλών (ΟΠΥ) θα πρέπει να υλοποιείται στη βάση ενός αρχικού σχεδίου στο πλαίσιο των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες της εξορυκτικής βιομηχανίας, ήτοι:

Οι Ορυκτές Πρώτες Ύλες (ΟΠΥ) συνδέονται μονοσήμαντα με τους χώρους στους οποίους αυτές εντοπίζονται και δεν είναι δυνατόν να μετατεθούν αφού συνδέονται άρρηκτα με τα γεωλογικά χαρακτηριστικά της περιοχής υπακούοντας σε μια “a priori” (από πριν) χωροθέτηση των κοιτασμάτων σε συγκεκριμένες θέσεις. Η ιδιότητά τους του αυτή θέτει περιορισμούς ως προς τη χωροθέτηση μιας εξορυκτικής μονάδας δεδομένου ότι αυτή πρέπει να εγκατασταθεί στο χώρο που υπάρχει το κοίτασμα. Η ανωτέρω ιδιαιτερότητα έχει ληφθεί υπόψη στις σχετικές νομοθετικές διατάξεις και συγκεκριμένα στην παράγραφο 1α του άρθρου 12 του Ν. 2837/2000 (ΦΕΚ 178/Α), όπου ορίζεται σαφώς ότι: «O χώρος στον οποίο εντοπίζεται κοίτασμα μεταλλευτικών, βιομηχανικών ορυκτών και μαρμάρων, θεωρείται εκ του νόμου χωροθετημένο μεταλλείο ή λατομείο αντίστοιχα». Η ανωτέρω διάταξη νόμου εντάσσει αυτόματα την εξορυκτική δραστηριότητα στις προτεραιότητες σχεδιασμού χρήσεων γης.

Στο Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης της Χώρας (άρθρο 7 (Β), ΦΕΚ Α’ 128/2008), γίνεται σαφής αναφορά α) στη διατήρηση της εξορυκτικής δραστηριότητας στις υφιστάμενες περιοχές εκμετάλλευσης αλλά και β) στη διασφάλιση της δυνατότητα επέκτασης σε περιοχές όπου εντοπίζονται νέα κοιτάσματα ή νέα ορυκτά.

Επιπλέον της «από πριν» χωροθέτησης, οι Ορυκτές Πρώτες Ύλες (ΟΠΥ) χαρακτηρίζονται από «σπανιότητα» αλλά και από το γεγονός ότι είναι “εξαντλήσιμοι” και “μη ανανεούμενοι” . Tα ανωτέρω και η μεγάλη σημασία των ΟΠΥ έχουν ληφθεί υπόψη τόσο στο Σύνταγμα της Χώρας (άρθρο 106 παρ. 1 και άρθρο 18 παρ. 1) όσο και στην εξαγγελθείσα από την Πολιτεία Εθνική Πολιτική για την αξιοποίηση των ΟΠΥ (ΕΒΕΑ, Φεβρουάριος 2012). Βασική αρχή της Ε. Πολιτικής είναι η ένταξη της εξορυκτικής δραστηριότητας στις προτεραιότητες του Χωροταξικού Σχεδιασμού της Χώρας. Η ένταξη της “εξόρυξης” στον χωροταξικό σχεδιασμό δραστηριοτήτων και χρήσεων γης και μάλιστα κατά προτεραιότητα, σημαίνει ότι θα πρέπει να επιτρέπεται η δυνατότητα εξέτασης της δραστηριότητας αυτής, διαφορετικά αυτή κινδυνεύει –λόγω του γεωγραφικού εντοπισμού της- να απολεστεί για πάντα. Σε κάθε περίπτωση ο στόχος είναι η συνύπαρξη με τις άλλες τομεακές αναπτυξιακές δραστηριότητες και όχι ο αποκλεισμός τόσο της συγκεκριμένης όσο και των υπολοίπων δραστηριοτήτων.

Κατόπιν των ανωτέρω θεωρούμε ότι κατά την εκπόνηση των ΠΠΧΣΑΑ και ειδικότερα στις Γενικές Κατευθύνσεις χωρικής ανάπτυξης του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα, θα πρέπει να περιλαμβάνεται διακριτό κεφάλαιο με την παρακάτω αναφορά : 

Αξιοποίηση Ορυκτών Πρώτων Υλών (ΟΠΥ)

  • Γενική κατεύθυνση είναι η εφαρμογή των χωροταξικών κατευθύνσεων της Εθνικής Πολιτικής για την αξιοποίηση των Ορυκτών Πρώτων Υλών (ΟΠΥ, 2008), η οποία αναφέρεται ρητά στην διασφάλιση της δυνατότητας πρόσβασης στα κοιτάσματα ΟΠΥ (έρευνα και εκμετάλλευση) και στην επίλυση ανταγωνισμού των χρήσεων γης.
  • Θεσμοθέτηση λατομικών περιοχών εξόρυξης αδρανών υλικών.
  • Θέσπιση ειδικών όρων προστασίας τοπίου και περιβάλλοντος από εξορυκτικές δραστηριότητες. Μηχανισμός παρακολούθησης της αποκατάστασης τοπίου μετά το τέλος της εκμετάλλευσης. Δυνατότητα απόδοσης χρησιμοποιημένων περιοχών εξόρυξης για Κοινόχρηστες / Κοινωφελείς δραστηριότητες.
  • Για τις βιομηχανίες με χωροθετική εξάρτηση από πρώτες ύλες προερχόμενες από εξόρυξη, λαμβάνονται υπόψη οι ειδικές κατευθύνσεις του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τη Βιοµηχανία (ΦΕΚ 151/ΑΑΠ/13.04.2009).

Σχετικά Άρθρα