ΑΡΘΡΑΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΜΕΤΑΛΛΕΙΑΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑ

Α.Ζ. Φραγκίσκος*: Παραγωγή χρυσού με τη μέθοδο της κυάνωσης

Loader Loading…
EAD Logo Taking too long?
Reload Reload document
| Open Open in new tab

Download [167.20 KB]

Το κυάνιο είναι δηλητήριο. Ιδιαίτερα το υδροκυάνιο. Το κυανιούχο νάτριο ή κάλιο που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία είναι σταθερό στερεό, όμως σε όξινο περιβάλλον εκλύει το υδροκυάνιο. Παρασκευάζεται στη χημική βιομηχανία από αμμωνία και φυσικό αέριο ή παράγεται ως παραπροϊόν της παραγωγής πλαστικών και ακρυλικών. Το κυάνιο παράγεται και στη φύση από μεγάλο αριθμό οργανισμών και φυτών που βοηθά στο μεταβολισμό τους. Βακτήρια και μύκητες παράγουν κυάνιο. Μερικά σκαθάρια, σαρανταποδαρούσες, πεταλούδες, έντομα και σκώροι εκκρίνουν κυάνιο για προστασία τους. Πολλά κοινά φυτά περιέχουν κυάνιο, όπως το κάσσαβα, η γλυκοπατάτα, η πατάτα, τα ραπάνια, τα λάχανα, τα μαρούλια, τα κουνουπίδια, τα μπρόκολα, τα γογγύλια, κ.ά. αλλά και οι σπόροι φρούτων, όπως τα κεράσια, τα αχλάδια, τα βερίκοκα, τα δαμάσκηνα, τα μήλα και μερικά άλλα. Οι ελάχιστες αυτές ποσότητες διαχωρίζονται από το συκώτι και αποβάλλονται, αποτρέποντας τη συγκέντρωση στο αίμα. Ο καπνός περιέχει 10-400 mg/τσιγάρο. Αναφέρεται ότι το Αμερικάνικο τμήμα υγείας (USDH) έχει αποδείξει ότι ο καπνός περιέχει περισσότερο από 1600 ppm!

Το κυάνιο χρησιμοποιείται για την παρασκευή νάϋλον, πλαστικού γυαλιού (πλέξι-γκλας) αρωμάτων, σαπουνιών, λιπασμάτων, χρωμάτων, συμπληρωματικό ζωικών τροφών και διαφόρων φαρμάκων. Από το 1850 αποτελεί το «κυανούν» χρώμα στη βαφή των «blue Jeans». Είναι γνωστή η χρήση του ως ανθρωποκτόνου σε καταδίκες, σε ομαδικές αυτοκτονίες, σε γενοκτονίες αλλά και ως πολεμικό όπλο (ασφυξιογόνα).

Το 1887 το κυανιούχο νάτριο χρησιμοποιήθηκε στη Νέα Ζηλανδία για την εξαγωγή χρυσού και έκτοτε επεκτάθηκε η εφαρμογή του, με βελτιώσεις της μεθόδου, σχεδόν όπου υπάρχει χρυσός σε ολόκληρο τον κόσμο. Επειδή σχηματίζει σταθερά σύμπλοκα άλατα με διάφορα μέταλλα εφαρμόσθηκε και για την εξαγωγή του αργύρου, χαλκού, ψευδαργύρου και μολυβδαινίου από τα μεταλλεύματά που τα περιέχουν. Όταν διαλύεται στο νερό, το pH πρέπει να είναι μεγαλύτερο από 11 ώστε να αποτραπεί η έκλυση υδροκυανίου.

Στη χημική και μεταλλευτική βιομηχανία, εξαιτίας των ελεγχόμενων προστατευτικών μέτρων που λαμβάνονται, παρόλη τη μακραίωνη ιστορία παραγωγής ή χρήσης, πάνω από 120 χρόνια, έχουν αναφερθεί μόνον τρία ατυχήματα. Στο Λαύρειο για τουλάχιστον 50 χρόνια γινόταν χρήση κυανιούχου νατρίου με άσβεστο στο εργοστάσιο επίπλευσης και ο απορριμματικό πολφό (τέλμα) μαζί με κατάλοιπα κυανιούχου νατρίου πήγαιναν στη θάλασσα και τα τελευταία χρόνια λειτουργίας τους, σε μικρούς τεχνητές λίμνες, στο χώρο του εργοστάσιου. Το ίδιο γίνεται στο Στρατώνι και στην Ολυμπιάδα και πάλι χωρίς ατυχήματα.

Ανεξάρτητα από την έρευνα για τη βελτίωση της κυάνωσης για καλύτερη ανάκτηση χρυσού, μεγαλύτερη προσπάθεια καταβάλλεται στη διαχείριση του απορριμματικού πολφού (τέλμα), ώστε η απόθεσή του να είναι απόλυτα ασφαλής.

Ακόμη και με τις ιδανικότερες συνθήκες στοιχειομετρικής χημικής αντίδρασης, κυανιούχο νάτριο θα βρίσκεται πάντα στον απορριμματικό πολφό, είτε προσκολλημένο στα τεμαχίδια είτε από περίσσεια ή ελλιπή αντίδραση με το χρυσό. Το μεγαλύτερο μέρος του νερού που περιέχει τα υπολείμματα του κυανιούχου νατρίου ανακυκλώνεται στη κυάνωση για να συνεχίσει την ανάκτηση του χρυσού, μετά την καθίζηση των τεμαχιδίων, επειδή όμως τελικά συγκεντρώνονται κορεσμένα άλατα των περιεχόμενων βαριών αλάτων η ανακύκλωση διακόπτεται και το νερό με όλα τα άλατα, οδεύει προς την τεχνητή λίμνη ή το φράγμα. Η θέση της λίμνης ή του φράγματος πρέπει να βρίσκεται πάνω σε στεγανά πετρώματα μακριά από τρεχούμενα ή υπόγεια νερά. Σε αντίθετη περίπτωση πρέπει να εξασφαλίζεται η στεγανότητα της λίμνης ή του φράγματος με πλαστικές μεμβράνες και να κατασκευάζεται κατάλληλο σύστημα συλλογής διαρροών σε περιπτώσεις υπερχειλίσεων. Σε μεγάλης επιφάνειας λίμνες το νερό συνεχώς εξατμίζεται χωρίς άλλη επεξεργασία. Σε αντίθετη περίπτωση ο απορριμματικός πολφός η υπερχείλιση της λίμνης ή του φράγματος, υφίσταται χημική επεξεργασία για να καταστραφούν οι βλαπτικές κυανιούχες ενώσεις.

Περισσότερα στο συνημμένο άρθρο.

 
* Ο κ. Α.Φραγκίσκος είναι ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ. Οι διατυπωθείσες θέσεις είναι του συγγραφέως και μόνον.

Σχετικά Άρθρα