[του Δρ. Πέτρου Τζεφέρη ][by Dr. Tzeferis Petros]
Θα σας διηγηθώ λοιπόν ένα περιστατικό που έγινε καμιά δεκαπενταριά χρόνια πριν, όταν είχα βρεθεί τέτοιες μέρες στην Τήνο για κάποια πραγματογνωμοσύνη στα λατομεία του νησιού. Είχαν τελειώσει, θυμάμαι, οι έλεγχοι που διήρκεσαν 2-3 μέρες και το πρόγραμμα ήταν της Αγίας Βαρβάρας ανήμερα να επιστρέψω στο κλεινόν άστυ.
Όμως, «άλλαι μεν βουλαί ανθρώπων, άλλα δε θεός κελεύει.». Τα «Νικολοβάρβαρα» σχεδόν πάντα σηματοδοτούν το έμπα του χειμώνα και εκείνη η ημέρα δεν απετέλεσε εξαίρεση. Βουνό, θυμάμαι, τα κύματα. Το ένα βαπόρι αφού έλυσε κάβους έφτασε μέχρι τη Μύκονο κι έδεσε εκεί. Και το τελευταίο, απλά δεν κουνήθηκε από τη θέση του, αφήνοντάς με αμανάτι στο νησί με τα μπαγκάζια στο χέρι…
Κι ενώ έψαχνα ξενοδοχείο και βεβαιώσεις από το λιμεναρχείο, βρέθηκε στο δρόμο μου ένας λατόμος, από εκείνους τους σεμνούς ανθρώπους του μόχθου που ευτυχώς υπάρχουν ακόμη.
-Αφοί θα μείνετε υποχρεωτικά, ελάτε στη δοξολογία.. Ξέρετε έχουμε γιορτή σήμερα..
Εμαθα για το πανηγύρι της Αγίας Βαρβάρας στην Τήνο, στο Σμόβολο. Γιορτή μεγάλη, σε έναν ναό εξίσου εντυπωσιακό. Κι ένα πανηγύρι μεγαλεπήβολο που διαρκεί τρεις μέρες..
-Εκεί θα πάμε; ρώτησα.
–Όχι, εμείς έχουμε την δική μας εκκλησία, στο δικό μας το χώρο. Στο λατομείο..
Το εκκλησάκι καθαρό, φρεσκοβαμμένο. Χωρίς αγιογράφηση, με μια εικόνα της αγίας στη μέση. Δεν θυμάμαι πλέον που ακριβώς ήταν, στον Πάνορμο, στον Πύργο ή πιο κάτω στα Υστέρνια.
Ο διάκονος ήταν μαζί και κοινωνός και ψάλτης και μαέστρος. Κι οι λατόμοι με τα σκαμμένα πρόσωπά τους δεν έλειψαν. Ούτε αυτοί, ούτε οι οικογένειές τους. Σταυροκοπιούνταν, στοιβαγμένοι λόγω του κρύου στον ελάχιστο χώρο, σαν φιγούρες βγαλμένες από διήγημα του Παπαδιαμάντη.
Κι όσο περνούσε η ώρα, τόσο έρχονταν και πιο πολλοί, εξορύκτες οι περισσότεροι αλλά και μαρμαροτεχνίτες και απλοί εργάτες της πέτρας. Και όσο περνούσε η ώρα, τόσο ο καιρός γαλήνευε.
Κάτι με κράτησε εκεί όλη τη νύχτα. Ούτε ξενοδοχείο, ούτε ύπνος. Δεν ξέρω, ίσως να ήταν ότι παρά την πολύωρη αγρυπνία κανείς από τους σεμνούς εκείνους εργάτες δεν έφευγε. Ηταν γι’ αυτούς μεγάλη γιορτή. Οι περισσότεροι περίμεναν υπομονετικά να κοινωνήσουν μέχρι τα ξημερώματα. Ολονυχτία λοιπόν και όχι δοξολογία!
Κι όταν ξημέρωσε με το καλό, φάνηκε μπροστά μου η ζωγραφιά του ήρεμου πλέον τοπίου. Το μικρό ξωκλήσι ήταν κουρνιασμένο στην άκρη του λατομικού χώρου κι από κάτω έχασκε γκρεμός.
Κι ενώ στεκόμουν εκστασιασμένος, ήρθε κοντά μου ο παπάς.
-Πήγαινε, μην αργήσεις. Το πλοίο θα σαλπάρει σε καμιά ώρα..
Λαύριο: ο εορτασμός της Αγίας Βαρβάρας, προστάτιδας των απανταχού μεταλλείων!