[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Tzeferis Petros]
Παρά τις σοβαρές επιπτώσεις της κρίσης στην εγχώρια κυρίως κατανάλωση, ο κλάδος των προϊόντων μαρμάρου αλλά και διακοσμητικών πετρωμάτων, επέδειξε εξαιρετική «ανθεκτικότητα» και κατάφερε να διατηρήσει τις παραγωγικές επιδόσεις του αλλά και το βαθμό απασχόλησης σε επιστημονικό και εργατοτεχνικό προσωπικό. Ενδεικτικά, μόνο στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, υπάρχουν 80 ενεργά λατομεία μαρμάρων (από το σύνολο των 146 που απέστειλαν δελτία δραστηριότητας/απραξίας το 2012) και οι εργαζόμενοι της συγκεκριμένης περιφέρειας στον κλάδο εκτιμώνται σε 6.000-7.000 άτομα.
Aπό τα αρχεία της Διεύθυνσης Πολιτικής Ορυκτών Πρώτων ΥΠΕΚΑ, προκύπτει ότι τα ενεργά λατομεία το 2007 ήταν 192 ενώ το 2001 ήταν 261, συνεπώς είχαν αδρανοποιηθεί ή εγκαταλειφθεί το 25% των λατομείων μαρμάρων μέχρι το 2007 και μέχρι το 2012 το 50%, εκείνων που λειτουργούσαν πριν 12 χρόνια. Αναλόγως έχουν περιοριστεί οι παραγόμενες ποσότητες ογκομαρμάρων από 1 εκατ. tn στις αρχές της περασμένης δεκαετίας σε 250-350 χιλ.tn ογκομαρμάρων σήμερα. Ενθαρρυντικό είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια, παρά την καθοδική πορεία της παραγωγής, έγινε μια σημαντικότατη αλλαγή, αυξήθηκε ομαλά και σημαντικά ο όγκος των εξαγωγών, τόσο σε ποσότητα όσο και σε αξία, όπως άλλωστε προκύπτει και από το διάγραμμα εισαγωγών-εξαγωγών (Σχήμα). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το 1991, οι εξαγωγές (ακατέργαστων) ογκομαρμάρων αποτελούσαν το 14% της παραγωγής, το 2000 οι εξαγωγές αποτελούσαν το 35%, ενώ το 2008 το 58%, ποσοστό που διατηρήθηκε πάνω από 60% μέχρι το 2012.
Στο ανωτέρω πλαίσιο, τη διετία 2011-2012, συνεχίστηκε ο εξαγωγικός προσανατολισμός του ελληνικού μαρμάρου (μέχρι και 75-80% της συνολικής παραγωγής μαρμαρικών προϊόντων) με παράλληλη συρρίκνωση της εσωτερικής αγοράς, η οποία άλλοτε ξεπερνούσε το 50% της παραγωγής. Από το προϊόν που εξάγεται, πάνω από το 30-35% κατευθύνεται προς την Κίνα και το υπόλοιπο εξαγόμενο μάρμαρο διατίθεται σε χώρες της Μέσης Ανατολής, στις ΗΠΑ και σε μικρότερο βαθμό στην ευρωπαϊκή αγορά.
Συγκεκριμένα, η παραγωγή στο σύνολο των μαρμαρικών προϊόντων (ογκομάρμαρα, ξοφάρια, λατύπες κλπ) για τη διετία 2011-2012 ξεπέρασε το 1 εκατ. tn ετησίως ενώ οι εξαγωγές στο σύνολο του τομέα μαρμάρων (μάρμαρα και άλλα προϊόντα φυσικών λίθων) σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ) ήταν για το 2011, 830 χιλ tn (αυξημένες κατά 10,2% σε ποσότητα και κατά 31,7% σε αξία, σε σύγκριση με το 2010) ενώ το 2012 ανήλθαν σε 917 χιλ tn (αυξημένες κατά 10,4% σε ποσότητα και κατά 10,2% σε αξία, σε σύγκριση με το 2011) συνεχίζοντας έτσι, την ανοδική τους τροχιά που έχει ξεκινήσει από το 2008, όταν η εγχώρια ζήτηση άρχισε να επηρεάζεται από την οικονομική κρίση (Σχήμα).
Ειδικότερα, οι εξαγωγές μαρμάρων προς την Κίνα, η οποία αποτελεί πλέον, την σημαντικότερη μαζική αγορά για το ελληνικό μάρμαρο, ανήλθαν σε 75 εκατ. Ευρω (σε σύνολο 205 εκατ. € για το 2011) και 88 εκατ. Ευρώ (σε σύνολο 226 εκατ. για το 2012), αντιπροσωπεύοντας το 35-40% της συνολικής αξίας των ελληνικών εξαγωγών μαρμάρου. Δυστυχώς η απορρόφηση αυτή, ειδικά από την Κίνα αφορά κυρίως ακατέργαστους όγκους μαρμάρου, με αποτέλεσμα να περιορίζεται η προστιθέμενη αξία αλλά και να έχουμε απώλειες σε δημόσια έσοδα λόγω διαφορετικής δασμολογικής πολιτικής ανάλογα το βαθμό κατεργασίας του εξαγόμενου προϊόντος.
Αναφορικά με τις εισαγωγές μαρμάρων και φυσικών λίθων, τα έτη 2011-2012, οι εισαγωγές κατέγραψαν μεγάλη μείωση (για τέταρτη και πέμπτη συνεχή χρονιά), λόγω της εγχώριας κρίσης που έχει ελαχιστοποιήσει τη ζήτηση δομικών υλικών. Πιο συγκεκριμένα, το 2011 οι εισαγωγές προϊόντων από φυσικούς λίθους περιορίστηκαν στους 220,2 χιλ. tn, αξίας 36 εκατ. €, έναντι 332,7 χιλ. tn, αξίας 54,7 εκατ. € το 2010 (μείωση -33,8% σε ποσότητα και -34,2% σε αξία). Το 2012 οι εισαγωγές περιορίστηκαν εκ νέου στους 143,5 χιλ. tn αξίας 30,7 εκατ. € (μείωση -34,8% σε ποσότητα και -14,5% σε αξία).
Σε ορισμένες περιπτώσεις, εταιρείες του κλάδου επέδειξαν εξωστρεφή συμπεριφορά και κατάφεραν αυξημένους κύκλους εργασιών με σημαντικά κέρδη και επενδύσεις. Ενδεικτικά αναφέρονται οι εταιρείες: Α) Η εταιρεία ΑΕΒΕ ΛΑΤΟΜΕΙΩΝ ΜΑΡΜΑΡΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ ΠΕΝΤΕΛΗΣ, μέλος του ΣΜΕ, η οποία εξορύσσει το επώνυμο μάρμαρο Διονύσου Αττικής αλλά δραστηριοποιείται και εκτός του Πεντελικού όρους, στα νησιά του Αιγαίου, στη Β. Ελλάδα (Βώλακας Δράμας) και στο εξωτερικό. Β) Η εισηγμένη «FHL – Η. ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ ΜΑΡΜΑΡΑ-ΓΡΑΝΙΤΕΣ Α.Β.Ε.Ε» , της οποίας το 2012 ο κύκλος εργασιών ανήλθε σε 34,7 εκατ. ευρώ και κέρδη προ φόρων 4,56 εκατ. ευρώ. Γ) Η επίσης εισηγμένη εταιρεία ΙΚΤΙΝΟΣ ΕΛΛΑΣ ΑΕ με κύκλο εργασιών ο οποίος ανήλθε για το 2012 σε 26,79 εκατ. ευρώ και κέρδη προ φόρων στα 2,4 εκατ. ευρώ. Δ) Η εταιρεία Παυλίδης ΑΕ.-Μάρμαρα-Γρανίτες (μη εισηγμένη, μέλος του ΣΜΕ), με κύκλο εργασιών στα 42,5 εκατ. ευρώ και τα κέρδη προ φόρων στα 13,46 εκατ. ευρώ, ενώ τα ίδια κεφάλαια ανήλθαν σε 51,94 εκατ. ευρώ. Οι τρεις τελευταίες εταιρείες δραστηριοποιούνται κυρίως στην Βόρεια Ελλάδα και είναι σε πολύ μεγάλο ποσοστό εξαγωγικές.