Το 1896 ο νορβηγός θεατρικός συγγραφέας Ερρίκος Ιψεν, επηρεασμένος από τις μεγάλες αμφισβητήσεις του ανερχόμενου τότε καπιταλισμού και της πρώτης παγκοσμιοποίησης, επινόησε τον Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν και έγραψε το συνώνυμο έργο.
Ο ιψενικός ήρωας είναι τραπεζίτης του καιρού του με φιλόδοξα επιχειρηματικά σχέδια και όραμα κατακτητικό. Αυτοδημιούργητος, γιος μεταλλωρύχου, θέλει πάση θυσία να κερδίσει, να διακριθεί, να ξεχωρίσει, να ανέβει ψηλά, να υπερβεί τα σύνορα της χώρας του, να βρεθεί στο κέντρο του κόσμου.
Παθιασμένος με τον πλούτο και ειδικώς με τα πολύτιμα μέταλλα, ορίζεται από το πάθος του αυτό, μόνο αυτά αναγνωρίζει και έτσι κατακυριεύεται από την απληστία, την υπεροψία, την έπαρση και την πεποίθηση ότι μόνο αυτός γνωρίζει, ενώ οι άλλοι, δεν είναι σε θέση να κατανοήσουν τον ιδεαλισμό του, το μεγαλείο του σκοπού, το μέγεθος του σωτηριολογικού οράματος που τον καθοδηγεί: να υποτάξει τη γη στις προσδοκίες του ανθρώπου!
Συχνά στα οράματα αλλά και τις αδυναμίες του Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν, βλέπουμε το όραμα της «μεταλλείας» και την διαχρονική διάδοσή της στον κόσμο… Ετσι κι αυτή στις διάφορες εποχές μέχρι σήμερα, από κτίσεως κόσμου, χαρακτήρισε γενιές και περιόδους ολόκληρες, τροφοδότησε το όραμα για έρευνα αλλά και την αλαζονεία για εύκολο πλουτισμό, την αναγνώριση, τη δόξα, την αποικιοκρατία, τους κατακτητικούς πολέμους και πιο πρόσφατα τη μόλυνση του περιβάλλοντος.
Όπως και ο ιψενικός ήρωας, στο δρόμο της ανά την υφήλιο εξάπλωση, «ξέχασε» συχνά να λογοδοτήσει σε κανόνες και κοινωνικούς εταίρους , θυσίασε το περιβάλλον, απομονώθηκε, παρανόμησε και στο τέλος περιθωριοποιήθηκε και «φυλακίστηκε». Τέτοιες εποχές ήταν σίγουρα οι εποχές των παγκοσμίων gold rushes, οι εποχές της ανθρώπινης δουλείας, οι εποχές θεοποίησης της κοινωνίας της αφθονίας…
Από την άλλη μεριά ομως, η ανάπτυξη δεν μπορεί να περιμένει τον ήρωά μας να ωριμάσει. Και μαζί με αυτήν δεν μπορούν να περιμένουν τα εκατομμύρια των εργαζομένων ή υποψηφίων εργαζομένων, δικαιούχων στο δικαίωμα του δουλειάς και της κοινωνικής προόδου. Η επιμονή, τα αγαθά κίνητρα και ο στόχος του Μπόρκμαν πρέπει να παραμείνουν. Αλλά θα πρέπει να ορθολογικοποιηθούν. Να αποκτήσουν ανθρωποκεντρική διάσταση. Αυτό είναι το μήνυμα της βιώσιμης ανάπτυξης. Αυτό είναι το μήνυμα που πρέπει να δώσουμε ως απάντηση στα κελεύσματα της παγκοσμιοποίησης που σήμερα ενηλικιώνεται. Αλλά όχι ως μήνυμα πλέον. Ως αναπτυξιακή πρακτική, ως πρακτική ζωής, ως στάση ζωής…