ΓΕΩΛΟΓΙΑ/ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑ & ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

Ψήφισμα του τμήματος Γεωλογίας του Α.Π.Θ. για την εκμετάλλευση των Ορυκτών Πρώτων Υλών της Ελλάδας

“Η σημασία των Ορυκτών Πρώτων Υλών (ΟΠΥ)και η χρήση μεταλλευτικών και λατομικών προϊόντων αποτέλεσε από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα τη βάση της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ανάπτυξης. Οι Ορυκτές Πρώτες Ύλες που διαθέτει σήμερα η χώρα μας είναι:

 1. Ενεργειακές Πρώτες Ύλες (ΕΠΥ). Στην κατηγορία αυτή ανήκουν ο λιγνίτης, το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και η γεωθερμία. Η χώρα μας διαθέτει αυτή τη στιγμή βέβαια μεγάλα αποθέματα λιγνίτη και βεβαιωμένα γεωθερμικά πεδία. Προβλέπεται σταδιακή μείωση των αποθεμάτων του λιγνίτη, εξαιτίας της έντονης εκμετάλλευσης, πιθανή αύξηση του πετρελαίου και του φυσικού αερίου και εντοπισμός νέων γεωθερμικών πεδίων.
 2. Βιομηχανικά Ορυκτά και Πετρώματα (ΒΟΠ). Στην κατηγορία αυτή ανήκουν πάνω από 25 είδη ΒΟΠ, το 50% των οποίων χρησιμοποιείται στην προστασία και αποκατάσταση του περιβάλλοντος, καθώς και στην επεξεργασία και βελτίωση των τροφίμων. Προβλέπεται αύξηση της χρήσης των ΒΟΠ.
3. Μεταλλεύματα (Μ). Η χώρα μας διαθέτει βέβαια (εκμεταλλεύσιμα) αποθέματα στην κατηγορία αυτή. Για τα μεταλλεύματα προβλέπεται αύξηση της χρήσης τους.
Ο ρόλος των ΟΠΥ για τη βιώσιμη λειτουργία των σύγχρονων κοινωνιών είναι ουσιαστικός και κρίσιμος. Σύμφωνα με τη νέα πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης «…οι οικονομικά προσιτές ορυκτές πρώτες ύλες και η πρόσβαση σε αυτές έχουν μεγάλη σημασία για τη σωστή λειτουργία της οικονομίας της ΕΕ. Εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές των ΟΠΥ από τρίτες χώρες, ιδιαίτερα μετάλλων «υψηλής τεχνολογίας».
Στο πλαίσιο της Ε.Ε. κύριοι στόχοι μας πρέπει να είναι: 
  • Ορθολογική εκμετάλλευση των ιδίων πόρων της Ε.Ε. ώστε να περιοριστεί η εξάρτηση από τις εισαγωγές.
  • Εφαρμογή του νομοθετικού πλαισίου της Ε.Ε. για όλα τα στάδια έρευνας-εξόρυξης-επεξεργασίας των ΟΠΥ με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος.
  • Προώθηση της διαδικασίας ανακύκλωσης σε όλα τα επίπεδα.

Βαρύνουσα γνώμη για το θέμα αυτό της ανάπτυξης της εξορυκτικής δραστηριότητας στη χώρα μας θα πρέπει να έχουν οι γεωλόγοι των πανεπιστημίων και των ερευνητικών ινστιτούτων οι οποίοι κατέχουν τις αναγκαίες δεξιότητες για την έρευνα, εντοπισμό, αξιολόγηση και αξιοποίηση των ΟΠΥ. 

Λαμβάνοντας υπόψη και την πολιτική της ΕΕ για βιώσιμο (συνεχή) εφοδιασμό με ΟΠΥ, είναι απαραίτητο να βελτιωθούν οι γνώσεις μας σχετικά με τα κοιτάσματα ΟΠΥ που βρίσκονται στη χώρα μας με εντατικότερη έρευνα. Πρέπει λοιπόν να ενθαρρυνθεί πιο αποτελεσματικά η εταιρική σχέση ανάμεσα στα Πανεπιστήμια, τα Γεωλογικά Ινστιτούτα και τις εξορυκτικές επιχειρήσεις, ώστε να αντιμετωπιστούν με σοβαρότητα και αποτελεσματικότητα οι παραπάνω προκλήσεις.
 Η ορθολογική εκμετάλλευση των ΟΠΥ εκτιμάται ότι θα έχει σημαντικά αναπτυξιακά οφέλη για τη χώρα μας. Το γεγονός αυτό προσφέρει τη δυνατότητα στην Ελλάδα να ισχυροποιήσει τον παγκόσμιο ρόλο της στην εξορυκτική βιομηχανία. Τα αναπτυξιακά οφέλη αναλύονται σε σημαντική απασχόληση εργαζομένων στα μεταλλεία-ορυχεία και στις μονάδες κατεργασίας, σε άμεση και έμμεση ενίσχυση των τοπικών οικονομιών και στη διάθεση τελικών προϊόντων με έντονο εξαγωγικό προσανατολισμό. Δεδομένου ότι οι μακροπρόθεσμες προοπτικές της αγοράς θα δημιουργήσουν συνθήκες ευνοϊκές για νέες επενδύσεις στον τομέα της εκμετάλλευσης των ΟΠΥ σε ολόκληρο τον κόσμο, είναι σημαντικό για την χώρα μας να μη χάσει την ευκαιρία να αξιοποιήσει τις εγχώριες δυνατότητές της. Η Ελλάδα αποτελεί μια σημαντική Περιφέρεια της Ευρώπης με ποικιλία ΟΠΥ και αυτό πρέπει να αποτελέσει κυρίαρχο στοιχείο για τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας μας.
 Παράλληλα με την εξορυκτική δραστηριότητα η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί τη μεγάλη πρόκληση της εποχής μας. Είναι επιτακτική ανάγκη να λαμβάνονται αυστηρά μέτρα προστασίας για την αποφυγή δημιουργίας περιβαλλοντικών επιπτώσεων, κατά τα στάδια της εξόρυξης και επεξεργασίας των ΟΠΥ. Είναι γεγονός ότι η διαχείριση των αποβλήτων αποτελεί σήμερα ένα από τα κυρίαρχα ζητήματα της παγκόσμιας εξορυκτικής βιομηχανίας. Η Ε.Έ., στο πλαίσιο προγραμμάτων έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης, έχει αναλάβει νέες πρωτοβουλίες με την εφαρμογή καινούριων τεχνικών συνολικής διαχείρισης των αποβλήτων, που ελέγχουν απόλυτα τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και διασφαλίζουν τη βιώσιμη λειτουργία της εξορυκτικής βιομηχανίας.
Είναι απόλυτα κατανοητή η ευαισθησία και οι ανησυχίες για την προστασία του περιβάλλοντος από οικολογικά ευαίσθητους πολίτες και κατοίκους των περιοχών, όπου εντοπίζονται τα κοιτάσματα ΟΠΥ και σχεδιάζονται εξορυκτικές επενδύσεις. Όμως οι δεσμεύσεις των εταιρειών και οι έλεγχοι για την προστασία του περιβάλλοντος από ανεξάρτητους φορείς και ειδικούς επιστήμονες, αποτελούν ασφαλιστικές δικλείδες που δεν δικαιολογούν τη συνεχιζόμενη άρνηση σε κάθε προσπάθεια ανάπτυξης των μεταλλείων-ορυχείων. Η μοναδική δικαιολογημένη ένσταση για αισθητική ρύπανση μπορεί να αντιμετωπισθεί διεξοδικά με συγκεκριμένες γεωμορφολογικές παρεμβάσεις, κάτι το οποίο εφαρμόζεται σήμερα με επιτυχία σε όλο τον κόσμο και στην Ελλάδα. Τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. αφού ενημερώσουν με σωστό τρόπο τις τοπικές κοινωνίες θα πρέπει να εξετάσουν σε νέα βάση το θέμα της ανάπτυξης των μεταλλείων-ορυχείων και μονάδων επεξεργασίας των ΟΠΥ.
Σε κάθε περίπτωση εφόσον οι εξορυκτικές δραστηριότητες γίνονται σύμφωνα με τη νομοθεσία που καθορίζεται από την ΕΕ, η οποία είναι σήμερα η αυστηρότερη στον κόσμο και η οποία έχει ενσωματωθεί στην ελληνική νομοθεσία, η εκμετάλλευση θα είναι ασφαλής για το περιβάλλον, αρκεί να τηρούνται αυστηρά οι περιβαλλοντικοί όροι.
Με βάση τις παραπάνω απόψεις η Γενική Συνέλευση του Τμήματος Γεωλογίας του Α.Π.Θ. θεωρεί ότι είναι πλέον σήμερα επιτακτική η ανάγκη η πολιτεία να δείξει την πρέπουσα σοβαρότητα και να αντιμετωπίσει την εξόρυξη-εκμετάλλευση των ΟΠΥ ως μία πρόκληση για το μέλλον. Η σημερινή οικονομική κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί ικανοποιητικά αν η Ελλάδα βασίσει την ανάπτυξη της και στην εξορυκτική βιομηχανία.
Τονίζουμε ιδιαίτερα ότι, σε κάθε περίπτωση οι εξορυκτικές δραστηριότητες θα πρέπει να είναι περιβαλλοντικά σύμφωνες με τη νομοθεσία που καθορίζεται από την ΕΕ. Μόνο τότε η εκμετάλλευση θα είναι ασφαλής για το περιβάλλον και τους πολίτες, αρκεί να τηρούνται αυστηρά οι περιβαλλοντικοί όροι, υπό το συνεχή έλεγχο των κρατικών υπηρεσιών και των ανεξάρτητων φορέων που θα στελεχώνονται από ειδικούς επιστήμονες και μέλη της τοπικής κοινωνίας».
[Από το Τμήμα Γεωλογίας του Α.Π.Θ.]

Σχετικά Άρθρα