Τα κυριότερα χαρακτηριστικά της λειτουργίας των τεσσάρων ορυχείων της Δ/νσης Λιγνιτικού Κέντρου Δ. Μακεδονίας (ΔΛΚΔΜ) και των αντίστοιχων ατμοηλεκτρικών σταθμών (ΑΗΣ) της ΔΕΗ στην περιοχή Πτολ/δας-Αμυνταίου κατά την 10ετία 2001-2010 ήταν τα ακόλουθα:
Κατά την α΄ 5ετία 2001-05 σημειώθηκε η υψηλότερη απαρχής παραγωγή λιγνίτη στα 4 ορυχεία της ΔΛΚΔΜ (συνολικά για την 5ετία 268,7 εκ. τον.) και συνακόλουθα καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη στους αντίστοιχους ΑΗΣ (συνολικά 129.590 GWH). Αντίθετα, στην επόμενη 5ετία 2006-10 παρατηρείται μείωση στην παραγωγή λιγνίτη (-11,1%) και στην αντίστοιχη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (-9,5%). Τούτο οφείλεται κατά βάση στην επιλογή της Πολιτείας, με τη σιωπηρή αποδοχή και συναίνεση της ανώτατης ιεραρχίας της ΔΕΗ ΑΕ, να αυξηθεί η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο το εισαγόμενο φυσικό αέριο (αύξηση 33% στη δεύτερη 5ετία) καθώς και η τιμή της κιλοβατώρας. Έτσι, παρατηρούμε ότι στη ΔΛΚΔΜ κατά την περίοδο 2006-10 συγκριτικά με την περίοδο 2001-05, μειώνεται υπερβολικά το προσωπικό των ορυχείων, μειώνονται οι εκσκαφές με ίδιο εξοπλισμό της ΔΕΗ και αυξάνονται-σχεδόν διπλασιάζονται- οι εκσκαφές με εργολάβους (+96%). Δυστυχώς, οι πιο πάνω εξελίξεις είχαν ως αποτέλεσμα να επιτευχθούν κατά το 2010 οι ελάχιστες εκσκαφές με εξοπλισμό της ΔΕΗ κατά την πρόσφατη 15ετία και στους αντίστοιχους 4 ΑΗΣ η ελάχιστη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας κατά τη 14ετία 1997-2010.
2. Πρόγραμμα ΔΕΗ ΑΕ 2011-2020 (σενάριο YΠEKA, Ioύλιος 2010)
Τα κύρια χαρακτηριστικά του σεναρίου ηλεκτροπαραγωγής, που απορρέει από την εφαρμογή της σχετικής πρότασης του ΥΠΕΚΑ για το 2020 (20-20-20) και αφορούν τη λιγνιτική δραστηριότητα στη Δ. Μακεδονία, είναι τα ακόλουθα:
–Σταδιακή μείωση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη και τελικά απένταξη-απόσυρση λιγνιτικών ΑΗΣ (ΚΑΡΔΙΑΣ, ΑΜΥΝΤΑΙΟΥ και 4 μονάδων του ΑΗΣ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ) κατά την περίοδο 2019-2021 με αποτέλεσμα τη δραματική μείωση της ισχύος των λιγνιτικών ΑΗΣ
–Σημαντική αύξηση ισχύος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) με πολύ υψηλό κόστος της παραγόμενης κιλοβατώρας.
-Αύξηση της ηλεκτρικής ισχύος με καύσιμο το φυσικό αέριο (εισαγόμενο).
–Το 2021 προβλέπεται κατακόρυφη μείωση στην παραγωγή λιγνίτη με δυσμενέστατες επιπτώσεις για τη Δ. Μακεδονία (όπως π.χ. απώλεια εσόδων περίπου 300 εκ. ευρώ/έτος για τους Ν. Κοζάνης-Φλώρινας). Αντίστοιχα, τα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα λιγνίτη στα λειτουργούντα σήμερα τέσσερα (4) ορυχεία της ΔΕΗ στην περιοχή Πτολ/δας-Αμυνταίου διαμορφώνονται στα ακόλουθα επίπεδα: ~680 εκ. τον. στις 31-12-2020.