[ του Χρήστου Γ. Παπαγεωργίου, τ. Δ/ντη ΔΛΚΔΜ ΔΕΗ ΑΕ]
Λειτουργική αλληλεξάρτηση λιγνιτωρυχειων-ΑΗΣ
Σύμφωνα με σχετική αρθρογραφία του καθηγητή L. JURDJIAK για την Πολωνική-κι όχι μόνο- εμπειρία στη λιγνιτο-ενεργειακή δραστηριότητα μετά την απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, προκύπτει η αδήριτη ανάγκη της κάθετης ολοκλήρωσης με κοινό ιδιοκτήτη ορυχείου(-ων) και ΑΗΣ, που διασφαλίζει τη βέλτιστη αξιοποίηση του κοιτάσματος(-ων) καθώς και τη μέγιστη χρονική διάρκεια της εκμετάλλευσής του(-ων).
Για την περίπτωση του λιγνίτη της Δ. Μακεδονίας τούτο έχει ήδη αποδειχθεί με το κλείσιμο του ιδιωτικού ορυχείου Βεύης (Βαρβούτη, 2002), καθώς και με τη σημερινή αδυναμία του δεύτερου ιδιωτικού ορυχείου της Αχλάδας (Ρόζα) να ανταποκριθεί στις αναληφθείσες υψηλές υποχρεώσεις του (τροφοδοσία με λιγνίτη του ΑΗΣ ΜΕΛΙΤΗΣ 1, υπολειτουργία του ΑΗΣ-απώλεια εσόδων και κερδών της ΔΕΗ, αδυναμία έγκαιρης μετεγκατάστασης του οικισμού ΑΧΛΑΔΑΣ).
Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη σημαντικά περιθώρια βελτίωσης της λειτουργίας και της παραγωγικότητας των ορυχείων της ΔΕΗ, μείωσης του κόστους του λιγνίτη, προστασίας και αποκατάστασης του περιβάλλοντος, βελτίωσης της συνεργασίας μεταξύ ΔΕΗ και τοπικής κοινωνίας, ανάπτυξης τοπικών-δορυφορικών της ΔΕΗ δραστηριοτήτων, αξιοποίησης του Τοπικού Πόρου Ανάπτυξης σε παραγωγικές δραστηριότητες χρήσιμες για τις μελλοντικές γενιές κι όχι σε εφήμερες και αντιπαραγωγικές εκδηλώσεις, κ.τ.λ..
Εξωτερικό κόστος λιγνίτη
(εκτιμάται: Ελλάδα 5-8 σεντς/κιλοβατώρα, Γερμανία 3-6 σεντς/κιλοβατώρα)
Ακόμη κι αν συνυπολογισθεί το εξωτερικό κόστος, η λιγνιτική κιλοβατώρα παραμένει σήμερα φθηνότερη από την αντίστοιχη των ΑΠΕ αλλά, πιθανότατα, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις και μετά την επιβολή φόρου διοξειδίου του άνθρακα (2013). Στο μέλλον με τις νέες τεχνολογίες καύσης θα σημειωθεί σημαντική μείωση του εξωτερικού κόστους με την εφαρμογή των τεχνολογιών δραστικής μείωσης των επιβλαβών εκπομπών σωματιδίων, διοξειδίου του θείου, οξειδίων του αζώτου, δέσμευσης και αποθήκευσης του CO2, κ.τ.λ ., άρα και δραστική μείωση των δυσμενών επιπτώσεων στην υγεία των ανθρώπων και στην κλιματική αλλαγή.
Μετεγκαταστάσεις οικισμών- απαλλοτριώσεις
Σήμερα, μόνο η δημόσια ΔΕΗ ΑΕ διαθέτει ουσιαστική εμπειρία για την πραγματοποίηση των μετεγκαταστάσεων των οικισμών και των απαλλοτριώσεων εκτάσεων διαφόρων κατηγοριών. Όμως, οι λοιπές εμπλεκόμενες κρατικές Υπηρεσίες «τρέχουν» με απαράδεκτα χαμηλούς ρυθμούς στη διεκπεραίωση συναφών θεμάτων, ζήτημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί με τη δέουσα σοβαρότητα από την Πολιτεία. Τούτο είναι καθοριστικό σημείο για την κοινωνική συναίνεση και την εύρυθμη λειτουργία των λιγνιτικών εκμεταλλεύσεων στη Δ.Μακεδονία.
Απασχόληση προσωπικού στη λιγνιτική δραστηριότητα
Στη Γερμανία η απασχόληση προσωπικού (άμεσα-έμμεσα) ανέρχεται σήμερα περίπου σε 325 άτομα για κάθε 1εκατομ. τόνους παραγόμενου λιγνίτη και για παραπλήσια με του ΛΚΔΜ σχέση εκμετάλλευσης (κυβικά μέτρα αγόνων ανά τόνο εξορυσσόμενου λιγνίτη). Στη χώρα μας η αντίστοιχη απασχόληση είναι χαμηλότερη, λόγω κυρίως της απουσίας του τομέα παραγωγής και υποστήριξης των μηχανημάτων και γενικά του χρησιμοποιούμενου εξοπλισμού στα λιγνιτωρυχεία. Έτσι, στην περιοχή μας απασχολούνται σήμερα άμεσα και έμμεσα περίπου 9.000 άτομα στη λιγνιτο-ενεργειακή δραστηριότητα (ετήσια παραγωγή λιγνίτη- ξυλίτη max 50 εκ. τον.)
Εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου (στερεά καύσιμα, φυσικό αέριο)
Με την ανέγερση μονάδων με νέα τεχνολογία καύσης των γαιανθράκων μειώνεται το εκλυόμενο διοξείδιο του άνθρακα (CO2) ανά παραγόμενη κιλοβατώρα λόγω αύξησης του βαθμού απόδοσης των ΑΗΣ. Ωστόσο, κατά την παραγωγή (άντληση) και μεταφορά του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, που είναι ενεργοβόρες διαδικασίες, εκλύεται επιπρόσθετα CO2 στην ατμόσφαιρα, το οποίο, προσφυώς, δεν συνυπολογίζεται με το παραγόμενο κατά την καύση για παραγωγή ηλεκ. ενέργειας, ενώ ασκεί παρόμοια επίδραση στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Επιπλέον, οι αναπόφευκτες διαρροές μεθανίου (CH4) κατά τη μεταφορά και διανομή-χρήση του φυσικού αερίου ασκούν μεγαλύτερη από 20πλάσια ως προς ισοβαρή ποσότητα CO2 δυσμενή επίδραση στην κλιματική αλλαγή. Τελικά, η οριστική επίλυση του προβλήματος αναμένεται να επιτευχθεί μετά το 2020 με την ανάπτυξη της τεχνολογίας δέσμευσης και αποθήκευσης του CO2.
Λιγνίτης και ΑΠΕ
Οι ΑΗΣ με νέα τεχνολογία καύσης των γαιανθράκων χαρακτηρίζονται από μεγάλη ευελιξία λειτουργίας σε ό,τι αφορά το φορτίο και είναι δυνατή και η σύγχρονη καύση βιομάζας με υψηλότερο από το συνήθη βαθμό αξιοποίησής της. Έτσι, λοιπόν, οι ΑΠΕ που εξαρτώνται άμεσα από τις κλιματικές συνθήκες (ηλιοφάνεια, ένταση ανέμων κ.τ.λ) αποκτούν στον άνθρακα (λιγνίτη) ένα σύμμαχο με ευελιξία στο φορτίο λειτουργίας των ΑΗΣ, που διευκολύνει τη συνύπαρξη διαφορετικών πηγών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Αξία εξοπλισμού της ΔΕΗ στα λιγνιτωρυχεία και τους ΑΗΣ στη Δυτική Μακεδονία
Ο εξοπλισμός των ορυχείων είναι προσαρμοσμένος και εξειδικευμένος στα χαρακτηριστικά των λιγνιτικών κοιτασμάτων της ΔΛΚΔΜ και είναι ουσιαστικά αδύνατο να υποκατασταθεί επιτυχώς από συνήθη συμβατικό εξοπλισμό (τσάπες, φορτωτές, χωματουργικά οχήματα) στην εκσκαφή του κοιτάσματος. Ως εκ τούτου κατέχει τεράστια υπολειμματική αξία, δεδομένου ότι είναι σε θέση να λειτουργήσει για μερικές ακόμη 10ετίες με τις συνήθεις εργασίες συντήρησης και βελτιώσεων-επισκευών. Υπενθυμίζεται ότι αναφερόμαστε σε κολοσσιαίο πάγιο εξοπλισμό αποτελούμενο από 60 περίπου μεγάλα μηχανήματα ( καδοφόρους εκσκαφείς-αποθέτες-ενσιλωτές και ταινιοχήματα), καθώς και πάνω από 200 χιλιόμετρα ταινιοδρόμων. Τούτο ισχύει κατά μείζονα λόγο και για τους λιγνιτικούς ΑΗΣ που θα εξακολουθήσουν να λειτουργούν.
[στο επόμενο η τελευταία συνέχεια: Επίλογος-Το μέλλον της ΔΕΗ ΑΕ και της Δυτ. Μακεδονίας ]