ΑΡΘΡΑΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΠΥΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΜΕΤΑΛΛΕΙΑ

Το σύγχρονο “επιχειρείν” και ο Ορυκτός Πλούτος! (Ι)

[του Δρ. Πέτρου Τζεφέρη] [by Tzeferis Petros]

Η νέα επιχείρηση του σήμερα, που πρεσβεύει την ευελιξία, τον εσωτερικό ανταγωνισμό, την ευμετάβλητη οριζόντια δικτύωση και την απαράβατη επιδίωξη του βέλτιστου αποτελέσματος στον ελάχιστο δυνατό χρόνο, είναι σε διαμετρική αντίθεση από την παλιά στιβαρή, αργόσυρτη επιχείρηση που αφορά το συμβατικό πλαίσιο διαχείρισης ενός μεταλλευτικού έργου.

Η σημερινή νεότευκτη επιχείρηση αιχμής, επιστέγασμα της κουλτούρας του νέου επιχειρείν, είναι δέσμια της ανυπομονησίας, του βραχυπρόθεσμου, του άμεσου και του εφικτού. Πρεσβεύει το τέλος της ισόβιας εργασίας, την εργασιακή αβεβαιότητα, την απαξίωση της εταιρικής / εργασιακής αφοσίωσης. Τα βασικά χαρακτηριστικά της, το παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον, η βραχυπρόθεσμη αξία και δράση, το διαρκώς μεταβαλλόμενο περιεχόμενο εργασίας, το πανίσχυρο κέντρο, το οποίο εξουσιάζουν μάλλον οι μέτοχοι παρά οι προϊστάμενοι/διευθυντές, αντιστρατεύονται την αφοσίωση, τη σταθερότητα, την προσήλωση σε ανθρώπους και την εμπειρία του παρελθόντος.

Και φυσικά μια τέτοια επιχείρηση, προτιμά ανθρώπους όχι προσηλωμένους σε σταθερές αξίες αλλά ανυπόμονους για την επίτευξη άμεσων και μεγάλων επιδόσεων, ακόρεστους καταναλωτές επιθυμιών χωρίς διάρκεια. Πιστεύω, ότι η προσωπογραφία του σημερινού επιχειρούντα, είναι μια θλιβερή μετεξέλιξη του ιψενικού ήρωα Τζον Γαβριήλ Μπόρκμαν: ποθεί κι επιλέγει να είναι αδέσμευτος, απαλλαγμένος από «εμμονές», εσωστρέφειες και διλήμματα, ανεξάρτητος και με διαρκώς ανοιχτούς ορίζοντες. Είναι ο άνθρωπος της δυνατότητας και της προοπτικής. Όμως οι προοπτικές του και τα οράματά του δεν ξεπερνάνε το βραχύβιο φάσμα της «αχρηστίας» και της εφήμερης προοπτικής των golden boys, των gadget και των mp3…

Πώς μπορεί λοιπόν μια τέτοια επιχείρηση που περιγράφτηκε παραπάνω, τύπου mp3, να συνάδει με τον μεταλλευτικό χώρο, που απαιτεί χρόνια έρευνας (7-10 χρόνια) μεταξύ του αρχικού εντοπισμού κοιτασμάτων και της εκμετάλλευσης σε πλήρη κλίμακα; Που στην εξαιρετικά σημαντική αρχική αυτή φάση απαιτεί δέσμευση σημαντικών κεφαλαίων σε μια περίοδο που ο επιχειρηματικός κίνδυνος είναι ιδιαίτερα υψηλός, λόγω της αβεβαιότητας για την δυνατότητα πραγμάτωσης και την εν συνεχεία απόδοση της σχεδιαζόμενης επένδυσης; Και που ακόμη απαιτεί ένα σταθερό περιβάλλον δεκαετιών μέχρι της εξάντλησης του κοιτάσματος αλλά και το περιβαλλοντικά ασφαλές «κλείσιμο», την αποκατάσταση του χώρου, και την απόδοσή του σε άλλες χρήσεις (φάση αποεπένδυσης); Πώς είναι δυνατόν ένα τέτοιο επιχειρηματικό πρότυπο, όπως το κυρίαρχο σήμερα, να υιοθετήσει τις καλύτερες πρακτικές σχεδιασμού, λειτουργίας και αποκατάστασης/επαναφοράς των περιοχών εξορύξεων σε μια κατά κανόνα μακροπρόθεσμη βάση αλλά και ένα αυστηρότατο αλλά καθόλου συμβατικό κανονιστικό πλαίσιο; Που απαιτεί πλέον, σε όλες τις φάσεις του κύκλου ζωής του μεταλλευτικού έργου, να λαμβάνονται υπόψιν ισόρροπα και οι τρεις πυλώνες της βιώσιμης ανάπτυξης, δηλ. η οικονομική ευημερία, η περιβαλλοντική προστασία αλλά και η κοινωνική συνοχή;

Σε αντιστοιχία με τα εργασιακά πρότυπα, οι κοινωνικές δομές που έχουν συσχετισθεί με την μεταλλευτική δραστηριότητα θεωρούνται επίσης ξεπερασμένες. 

Η μεταλλευτική βιομηχανία υψηλής έντασης εργασίας και κεφαλαίου και οι στενοί δεσμοί συνεχούς απασχόλησης που δημιουργεί, το ιδιαίτερο περιβάλλον εργασίας καθώς και τα θέματα ασφάλειας που είναι διαρκώς στην πρώτη γραμμή, δεν συνάδουν με τις σημερινές κοινωνικές δομές που προωθούνται από εναλλακτικές δραστηριότητες και ιδιαίτερα τον τουρισμό.

 Αντίθετα, η διακεκομμένη στο χρόνο εργασία, οι καλύτερες -τουλάχιστον επιφανειακά- συνθήκες εργασίας και αμοιβών, η χαλάρωση στη θεμελιώδη επιδίωξη για διάρκεια και μονιμότητα στην εργασία, ο περιορισμός των δεσμών με την επιχείρηση, η δυνατότητα τηλεκπαίδευσης και τηλεργασίας, η γενικότερη χαλαρότητα στα θέματα τοπικών ιδιαιτεροτήτων με την παράλληλη τόνωση φαινομένων όπως ο μιμητισμός και η επίδειξη κυρίως λόγω διείσδυσης ξένων κοινωνικών προτύπων κλπ. αποτελούν σήμερα τις επικρατέστερες τάσεις διαμόρφωσης του κοινωνικού-εργασιακού μοντέλου.
Τα παραπάνω δεν «συνάδουν» με καμία από τις παραδοσιακής μορφές πρωτογενούς ανάπτυξης στον τόπο μας, ούτε με την αγροτική παραγωγή, ούτε με την κτηνοτροφία, ούτε με την μεταλλεία, παρά μόνον με εργασίες που προσιδιάζουν την «περιήγηση» και τον τουρισμό, ειδικότερα τον μαζικό τουρισμό.

Το σύγχρονο “επιχειρείν” και ο Ορυκτός Πλούτος! (IΙ)

Σχετικά Άρθρα