Oι Ορυκτές Πρώτες Υλες (ΟΠΥ, “Mineral resources”) είναι συγκεντρώσεις ορυκτών ή πετρωμάτων των οποίων τα ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά και οι ιδιότητες, δικαιολογούν την εκμετάλλευσή τους και το συνακόλουθο οικονομικό ενδιαφέρον για χρήση στη βιομηχανία, την ενέργεια, το εμπόριο.
Σύμφωνα με το σύνταγμα της χώρας, άρθρο 106 παρ. 1, τα υπόγεια και υποθαλάσσια κοιτάσματα χαρακτηρίζονται εθνικός πλούτος, θεσπίζονται ειδικοί νόμοι γι’ αυτά, το δε κράτος πρέπει να λαμβάνει όλα τα επιβαλλόμενα μέτρα για την εκμετάλλευσή τους μέσα στο πλαίσιο της εθνικής οικονομικής ανάπτυξης, καθώς με τον τρόπο αυτό εξυπηρετούνται και διασφαλίζονται η κοινωνική ειρήνη και η προστασία του κοινού οικονομικού συμφέροντος.
Σύμφωνα λοιπόν με τις ως άνω συνταγματικές επιταγές το Μεταλλευτικό Δίκαιο είναι ειδικό, τα μεταλλεύματα είναι εθνικός πλούτος και αξιοποιούνται χάριν του δημοσίου συμφέροντος για την προαγωγή της εθνικής και περιφερειακής οικονομίας της Χώρας, γι’ αυτό και ο κοινός νομοθέτης χαρακτήρισε την εκμετάλλευση των μεταλλευμάτων ως δημοσίας ωφέλειας στο Μεταλλευτικό κώδικα (άρθρο 102).
Πράγματι κατά τη διάταξη του άρθρου 102 του Μεταλλευτικού Κώδικα (ΜΚ), η εκμετάλλευση των μεταλλείων (και του γεωθερμικού δυναμικού) χαρακτηρίζεται για την εφαρμογή των διατάξεών του ως δημόσια ωφέλεια. Αυτός ο νομικός προσδιορισμός επιτρέπεται λόγω αυτής ακριβώς της ένταξης των μεταλλείων στην έννοια του «εθνικού πλούτου», ενώ ο Μεταλλευτικός Κώδικας προβλέπεται ως ειδικό νομικό καθεστώς που προσδιορίζεται από το Σύνταγμα, σύμφωνα με το παραπάνω άρθρο 18. Η εκµετάλλευση των λατοµείων αδρανών υλικών, εντός των λατοµικών περιοχών, χαρακτηρίζεται επίσης ως δηµοσίας ωφελείας (άρθρο 3 του Β.2114/93).
Συνεπώς, οι εξορυκτικές δραστηριότητες αφορούν σε μία εθνικής σημασίας πηγή πλούτου με ειδική συνταγματική αναφορά που δεν πρέπει να αγνοούνται ως αναπτυξιακή προοπτική της χώρας, ενώ, εάν κριθεί ότι δια της εξορύξεως υπηρετείται υπέρτερο δημόσιο συμφέρον, ειδικές διατάξεις επιτρέπουν την αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων (άρθρο 128 του Μεταλλευτικού Κώδικα), με την εξορυκτική χρήση να λαμβάνει έτσι προτεραιότητα έναντι άλλων χρήσεων γης προκειμένου να εξυπηρετηθεί η εκμετάλλευση μεταλλείων, η οποία λογίζεται ως δημόσια ωφέλεια.
[του Πέτρου Τζεφέρη]
- Η αρχή της αειφορίας (άρθρο 24 Σ) και το δικαίωμα στο περιβάλλον – Συγκερασμός με άλλα ατομικά δικαιώματα
- Οι βασικοί στόχοι και οι αρχές του περιβαλλοντικού δικαίου της ΕΕ
- Ορυκτοί Πόροι και Χωροταξικά Πλαίσια
- Η Δυνατότητα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων για λόγους εξόρυξης
- Σε ποιόν (πρέπει) να ανήκουν τα ορυκτά;
- Το τέλος του δικαστικού ακτιβισμού;
- Αποκρατικοποίηση Μεταλλευτικών Δικαιωμάτων: Τα δικαιώματα ορυκτού πλούτου ανήκουν στους έλληνες πολίτες!
- Κάτι υπάρχει εκεί κάτω… σε ποιόν όμως ανήκει τελικά;