ΑΡΘΡΑΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΠΥΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ/ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Υπάρχει χρώμα στην ανάπτυξη; H μήπως υπάρχει μόνο περιβαλλοντική ευθύνη;

[του Πέτρου Τζεφέρη] [ by Tzeferis Peter]
Μήπως τελικά δεν (πρέπει να) υπάρχουν ταμπέλες στην ανάπτυξη, παρά μόνον Περιβαλλοντική Ευθύνη;

Τί σημαίνει αλήθεια η προτροπή “κάντε ανάπτυξη αυτού του χρώματος που είναι περιβαλλοντικά φιλική και εγκαταλείψτε εκείνη που δεν είναι;” Υπάρχουν περιβαλλοντικά φιλικές μορφές ανάπτυξης; Πράσινες ή γαλάζιες; πχ. οι ΑΠΕ είναι τέτοιες ενώ η χρήση του κάρβουνου δεν είναι;  Αν, για παράδειγμα, εγκαταστήσουμε χιλιάδες μεγαβάτ φωτοβολταϊκών τα οποία θα μεταφέρουμε στην Ευρώπη μέ υποβρύχιες διασυνδέσεις, όπως μας προτείνεται σήμερα, είμαστε βέβαιοι ότι a priori δεν θα κινδυνεύσει το περιβάλλον; Aν πάλι δεν γίνει η επένδυση του χρυσού στη Χαλκιδική ή και αλλού, πόσο σίγουροι είμαστε ότι οι διαχειριστές άλλων μορφών ανάπτυξης, λιγότερο ή περισσότερο ήπιων, θα σεβαστούν το περιβάλλον περισσότερο;

Mήπως –όπως έχουμε πολλές φορές εξηγήσει– όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά; Μήπως, η ουσία δεν είναι τί είδους και χρώματος ανάπτυξη διαλέγουμε, πράσινη, καφέ ή γκρίζα, αλλά πως και με ποιους μηχανισμούς και ασφαλιστικές δικλείδες την διαχειριζόμαστε έτσι ώστε να είναι βιώσιμη;  Tέτοια που δεν αντιστρατεύεται το δικαίωμά μας για έναν έναν αξιοβίωτο βίο; Που σημαίνει να πάψουμε επιτέλους να ασχημονούμε πάνω στη φύση αλλά και στην ίδια τη ζωή μας. Που δεν σημαίνει να μην κάνουμε «ανάπτυξη» ποτέ και πουθενά, αλλά να έχουμε πάντα ένα καμπανάκι σε ότι κάνουμε: το καμπανάκι της υπευθυνότητας και του σεβασμού σε κάθε παρακλάδι της ζωής και της φύσης;

Μήπως τελικά δεν (πρέπει να) υπάρχουν ταμπέλες στην ανάπτυξη, παρά μόνον Περιβαλλοντική Ευθύνη;

Αλήθεια ποιός έχει την ευθύνη για την περιβαλλοντική τύχη του τόπου μας; Αν αναλύσει κανείς την “πυραμίδα”  των περιβαλλοντικών ευθυνών, θα καταλάβει χωρίς δυσκολία γιατί το αποτέλεσμα ειναι να ζούμε σε ένα “γκρίζο” κόσμο. Οπου δηλ. δεν έχει και μεγάλη σημασία από περιβαλλοντική άποψη να διαλέξουμε πχ. “όχι πυρηνικά”, “όχι μεταλλεία”, “ναι πράσινη ανάπτυξη”, “ναι ΑΠΕ”. Σημασία έχει να μπορούμε να επηρεάσουμε τα υψηλά πατώματα της πυραμίδας… Η -για κάποιους άλλους- να αναστρέψουμε την πυραμίδα….

Στην κορυφή της πυραμίδας βρίσκεται η εκάστοτε πολιτική εξουσία και οι ιδιοκτήτες των μέσω παραγωγής, οι εμφανείς ή καλυμμένοι πίσω από νομικά σχήματα κάτοχοι των επιχειρηματικών κολοσσών ανά τον κόσμο. Δυστυχώς είναι αλήθεια ότι ενώ η Χώρα μας έχει αλλού αναμφισβήτητα επιτεύγματα, που αντανακλούν και στην πολιτική ηγεσία της, εδώ και πολλά χρόνια, δεν έχει καταγραφεί ένας ισχυρός πολιτικός, που να άφησε το στίγμα του στην κατεξοχήν προστασία του περιβάλλοντος.

Στο αμέσως επόμενο επίπεδο των ευθυνών, συνωστίζονται όλοι οι «υπάλληλοι» των παραπάνω, οι τεχνοκράτες στους οποίους εμπιστεύονται τη διαχείριση του πλούτου και του ανθρώπινη δυναμικού, τους παραγωγικούς στόχους, τα επενδυτικά σχέδια. Είναι τα γνωστά golden boys (and girls), οι γνωστοί ψευδοκήρυκες της νέας επιχειρηματικότητας που δεν είναι παρά ένας ακόμη φαύλος κύκλος στα πλαίσια μιας ψευδεπίγραφης ανάπτυξης: συμφέροντα μεγάλα και μικρότερα, διαχειριστές με «ηθική» και ΕΚΕ, πολιτικά πρόσωπα που ανήκουν στην εκάστοτε κομματική «αυλή». Ολοι όσοι είναι πρόθυμοι να αναμασήσουν την όποια καραμέλα ευνοεί την ανέλιξή τους , την ευκολότερη πρόσβασή τους στον πλουτισμό και την νομή της εξουσίας. Παλαιότερα, η καραμέλα λεγόταν οικονομική μεγέθυνση και ανταγωνιστικότητα, πάση θυσία. Σήμερα λέγεται πράσινη επιχειρηματικότητα και αειφόρος ανάπτυξη, επίσης πάση θυσία.. Μέλημά τους, όχι η προστασία του περιβάλλοντος αλλά τι κέρδος θα καρπωθούν από την δήθεν προστασία του περιβάλλοντος…

Την πυραμίδα συμπληρώνουν οι μηχανισμοί ελέγχου: αρμόδιοι των υπηρεσιών ελέγχου, δημόσια διοίκηση, αστυνομικές, και δικαστικές αρχές, ποικιλώνυμες επιτροπές, ελεγκτικά κι εποπτικά συμβούλια. Ειδικότερα, το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο (ΣτΕ) έχει αναδειχθεί σε κατεξοχήν θεματοφύλακα και ελεγκτή της ανάπτυξης, της επιχειρηματικότητας, της διαχείρισης του φυσικού πλούτου, διαμορφώνοντας μέσα από νομολογίες τη δική του «συνείδηση» για την κοινωνική εταιρική υπευθυνότητα και την προστασία του περιβάλλοντος.

Στη βάση τέλος της πυραμίδας είμαστε όλοι εμείς, παθητικοί αποδέκτες της νομής πόρων και εξουσίας στον τόπο μας, θλιβεροί και κακόμοιροι ενίοτε, αδιάφοροι και trendy ενίοτε, ωφελούμενοι ίσως, συμμέτοχοι κάποτε. Εδώ είναι και όλοι όσοι φοράνε το μανδύα και το περιτύλιγμα της περιβαλλοντικής καραμέλας για να κρύψουν μικροσυμφέροντα από τη δράση τους αυτή. Που συντάσσονται χωρίς αιδώ, ένθεν και εκείθεν , αναμένοντας οφέλη.. Που θα τους βρείτε πάντα μπροστά από τις κάμερες αλλά εξαφανισμένους όταν απαιτείται εργασία και …ουσία!
Στη βάση όμως της πυραμίδας υπάρχουν και οι άλλοι, οι άλλοι έλληνες. Ελάχιστοι αλλά ευτυχώς που υπάρχουν. Είναι όσοι με επιμονή και αγάπη υπερασπίζονται το περιβάλλον όπου γης, δίδουν συχνά άνισες μάχες και κατακτούν μια σπιθαμή μνήμης, ένα μέτρο αξιοπρέπειας του τόπου μας. Μοιάζουν με αγγέλους, εκπεσόντες αγγέλους, που απεστάλησαν εδώ μετά την πτώση τους για να μας βοηθήσουν. Οπως και οι εκπεσόντες άγγελοι, εμφανίζονται παντού και δύσκολα προφέρεις τα ονόματά τους: μοναχικοί πολίτες, άνθρωποι του μόχθου, επώνυμοι ή ανώνυμοι μπλόγκερς, περιβαλλοντικές οργανώσεις και πολιτιστικά σωματεία όχι ενταγμένα σε ύποπτες «ατζέντες», εκπρόσωποι περιοχών που αλώνονται, διανοούμενοι , δημόσιοι και δικαστικοί λειτουργοί, απλοί άνθρωποι αλλά και ονόματα με κύρος  καθώς και κάποιοι πολιτικοί που ενίοτε ασφυκτιούν εγκλωβισμένοι στα άλλα υψηλότερα επίπεδα τούτης εδώ της πυραμίδας.
Οποια και αν είναι όμως η ταυτότητά τους, το γεγονός είναι ότι οι άνθρωποι αυτοί παρότι δεν αποφασίζουν, ευτυχώς πληθύνονται. Υπάρχει μια μικρή ελπίδα ότι ίσως κυριαρχήσουν κάποτε στη βάση της πυραμίδας. Τότε -υπάρχει πάλι μια μικρή ελπίδα- θα επιδιώξουν την ανατροπή της και θα επιβάλλουν στην κορυφή μεγαλύτερο σεβασμό και φρόνηση. Dum spiro spero, dum spero vivo…

Σχετικά Άρθρα